Το ερώτημα που προκύπτει από τις εκρήξεις στην Καλλιθέα είναι ένα: Υπάρχει σχέδιο επικοινωνιακής διαχείρισης μιας τέτοιου τύπου κρίσης; Εφαρμόζεται και με ποια αποτελέσματα;
Αν ζούσε ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο θα το διατύπωνε ως εξής: «Τηλεόραση είναι εκείνο το πράγμα που δεν μπορεί να ξεχωρίσει την πτώση ενός ποδηλάτου από την κατάρρευση του πολιτισμού». Ή αν το μεταγλωττίσουμε στην τωρινή συγκυρία: Skynews είναι εκείνο το κανάλι που δεν μπορεί να ξεχωρίσει μια ελεγχόμενη έκρηξη στην Καλλιθέα από την πτώση των Δίδυμων Πύργων στο Μανχάταν.
Η τηλεόραση είναι από την φύση της υπερβολική. Τρέφεται από την εικόνα και τα συναισθήματα που αυτή προκαλεί. Χρειάζεται διαρκώς νέα πρόσωπα και νέες εικόνες για να διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον των παθητικών τηλεθεατών. Στην τηλεόραση δεν χωράει ο Λόγος. Δεν μπορεί να αναπτυχθεί στα πέντε δευτερόλεπτα που κάθε γαλαντόμος παρουσιαστής προσφέρει στον καλεσμένο, ή στα δύο δευτερόλεπτα εκφώνησης της είδησης; Πως θα μπορούσε λοιπόν αν χωρέσει στα ξένα κανάλια η προϊστορία της εγχώριας τρομοκρατίας που ποτέ δεν υπήρξε μαζική, όπως είναι η ισλαμική; Πως θα μπορούσε ένα δελτίο ειδήσεων να φιλοξενήσει την ανάλυση ότι η Ελλάδα δεν είναι διαφορετική από τις άλλες χώρες, άρα ο αριθμός των ηλιθίων ανά εκατό κατοίκους είναι πάνω κάτω το ίδιο; Πως θα μπορούσε κάποιος να εξηγήσει ότι η χώρα βρίθει «επαναστατών» του γλυκού νερού που θεωρούν τα γκαζάκια τις σύγχρονες λόγχες που θα κατακτήσουν εκ νέου τα Χειμερινά Ανάκτορα;
Για τα ξένα κανάλια η είδηση είναι κελεπούρι: Αθήνα, εκατό μέρες πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, εκτεταμένη τρομοφοβία στην υφήλιο, βόμβα σε αστυνομικό τμήμα! Τι καλύτερο τηλεοπτικό σόου! Και να οι αναλύσεις! Και να οι παραθυρόβιοι να εξηγήσουν το φαινόμενο! Μήπως μας θυμίζει κάτι; Μήπως και τα δικά μας κανάλια τα ίδια δεν κάνουν; Όλοι εκείνοι λοιπόν που κατηγορούν τα ξένα κανάλια ως τρομοκράτες, τι θα έκαναν αν είχαν μια αντίστοιχη είδηση για την Κολομβία; Δεν θα έβγαζαν τους τίτλους «Τρόμος πάνω από την Μποκοτά»; Μήπως το έκαναν; Ας ξαναδούμε λίγο τα δελτία ειδήσεων των ιδιωτικών καναλιών για τους Ολυμπιακούς του 1996. Μήπως είχαν τίτλο «Τρόμος πάνω από την Ατλάντα»;
Μπορούμε να ελεεινολογήσουμε (και μάλιστα στα ελληνικά «παράθυρα») τα ξένα ΜΜΕ όσο θέλουμε. Μπορούμε να τα βρίσουμε ρωμέικα και να εκτονωθούμε ελληνοπρεπώς. Μπορούμε να τα καταγγείλουμε σε άπταιστο ελληνική και με ακροατήριο το εγχώριο κοινό. Αυτά πράξαμε χθες στα γνωστά τηλεπανηγύρια που στήθηκαν. Μόνο που οι κραυγές των εγχώριων καναλιών δεν περιορίζουν τη ζημιά. Κάποιοι κάπου στη γη, άκουσαν πως η Αθήνα είναι κάτι σε λάιτ Βαγδάτη. Σκάνε βόμβες, έστω με ελεγχόμενες εκρήξεις. Το θέμα δεν είναι πως θα εκτονώσουμε το εθνικό μας θυμικό. Αντίθετα είναι πως θα κάνουμε διαχείριση της ζημίας (damage control) στο εξωτερικό στο λίγο χρόνο που απέμεινε. Το ενδεχόμενο κάποιας τέτοιας επίθεσης ήταν υπαρκτό από την ημέρα ανάληψης των Ολυμπιακών Αγώνων. Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι ένα: Υπάρχει σχέδιο επικοινωνιακής διαχείρισης μιας τέτοιου τύπου κρίσης; Εφαρμόζεται και με ποια αποτελέσματα;
Είπαμε: ακόμη κι αν νιώθουμε ότι είμαστε ένας περιούσιος λαός, το ποσοστό ηλιθίων στην Ελλάδα είναι πάνω-κάτω το ίδιο με τις υπόλοιπες χώρες. Κάποιες τρακατρούκες για χάρη των φονιάδων της «17 Νοέμβρη» θα σκάσουν, έτσι κι αλλιώς. Το πρόβλημα είναι ότι πέρα από τις περιορισμένες υλικές ζημίες δημιουργούν επικοινωνιακές ρωγμές στην εικόνα των αγώνων. Ελπίζω ότι ξέρουν πώς να τις διαχειριστούμε…
Υ.Γ.: Το πιο αστείο ήταν η είδηση αυστραλιανού καναλιού το οποίο ανακάλυψε ότι «πλησίον της Καλλιθέας, όπου έσκασε η βόμβα, βρίσκονται πολλά ξενοδοχεία που θα φιλοξενήσουν επισκέπτες των Ολυμπιακών Αγώνων». Δηλαδή που θα μπορούσε να σκάσει βόμβα στην Αττική που να μην είναι κοντά σε ξενοδοχεία; Έτσι εκπληρώνεται το ρηθέν υπό του Λόρδου Νορθκλιφ: «Δουλειά του δημοσιογράφου είναι να εξηγεί σε άλλους εκείνα που προσωπικά ο ίδιος δεν καταλαβαίνει.»
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 6.5.2004
