Η κατάσταση είναι χαοτική. Η Ελλάδα, ξεροκέφαλα, επιμένει να βρίσκεται στο επίκεντρο. Εκεί, ως γνωστόν, συμβαίνουν ατυχήματα.
Από το Eurorgoup τα περιμέναμε, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων μας έστειλε τα κακά μαντάτα. Η ΕΤΕπ ενέκρινε τελικώς, ύστερα από δύο μήνες έντονων διεργασιών και διαπραγματεύσεων, την πρώτη φάση του προγράμματος δανειοδότησης Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων μέσω ελληνικών τραπεζών, αλλά την περιέκοψε στο μισό. Για τα άλλα 500 εκατομμύρια «έχουμε και βλέπουμε». Το θέμα όμως είναι ότι η μόχλευση αυτού του προγράμματος συρρικνώθηκε, κάτι που σημαίνει λιγότερα λεφτά. Δημοσιογραφικές πληροφορίες αναφέρουν ότι η ΕΤΕπ περιορίζει την έκθεσή της στην Ελλάδα για να μη χάσει το ΑΑΑ της πιστοληπτικής της ικανότητας.
Αυτή η εξέλιξη, παρά το γεγονός ότι πέρασε στα «ψιλά», πρέπει να μας θορυβήσει ιδιαίτερα. Δείχνει κατ’ αρχάς ότι στον δαιδαλώδη χώρο των χρηματαγορών και της Ε.Ε. το κακό μπορεί να έρθει από εκεί που δεν το περιμένουμε. Είναι τα μικρά ατυχήματα που μπορεί να πυροδοτήσουν μια αλυσιδωτή αντίδραση και, παρά τις προθέσεις των πρωταγωνιστών, να ζήσουμε τα χείριστα, δίχως να το καταλάβουμε. Είναι ευτύχημα ότι στην ΕΤΕπ, αντιπρόεδρος είναι ο Ελληνας κ. Πλ. Σακελλάρης και ότι στο υπουργείο Ανάπτυξης βρέθηκε ο κ. Γ. Στουρνάρας, ένας τεχνοκράτης με γνώση των οικονομικών και των ευρωπαϊκών μηχανισμών και μπόρεσαν να συμμαζέψουν κάπως την κατάσταση.
Συνολικά, πρέπει να θυμόμαστε ότι η κατάσταση είναι χαοτική. Η Ελλάδα, ξεροκέφαλα, επιμένει να βρίσκεται στο επίκεντρο. Εκεί, ως γνωστόν, συμβαίνουν ατυχήματα. Με πράξεις ή παραλείψεις σπρώχνουμε την κατάσταση στα άκρα, με αποτέλεσμα να μεγιστοποιούμε τις πιθανότητες να γίνουμε το πρώτο (και ίσως το μόνο) θύμα μιας κακοτοπιάς.
Το δεύτερο που πρέπει να προσέξουμε είναι το «ευρωομόλογο», στο οποίο όλοι ομνύουν. Καλό και χρυσό είναι· θα ενισχύσει -έστω βραχυπρόθεσμα- την ανάπτυξη στον ευρωπαϊκό χώρο. Μόνο που και το ευρωομόλογο θα βγει στις αγορές. Αυτό σημαίνει ότι το καλό για την Ευρώπη χρηματοδοτικό εργαλείο είναι για την Ελλάδα δίκοπο μαχαίρι.
Το κόστος δανεισμού οποιουδήποτε χρηματοπιστωτικού προϊόντος εξαρτάται άμεσα από την εμπιστοσύνη των αγορών. Οσο η Ελλάδα -δικαίως ή αδίκως- θεωρείται «αγκάθι», το επιτόκιο του κοινού ευρωπαϊκού ομολόγου θα είναι αυξημένο. Οχι πολύ (διότι η Ελλάδα, προφανώς δεν θα έχει μεγάλο συντελεστή στάθμισης), αλλά εδώ μιλάμε για εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ. Ακόμη και το 0,1% επιπλέον που μπορεί να στοιχίζει στους Ευρωπαίους η «ελληνική ιδιαιτερότητα», αθροίζεται υπολογίσιμο κόστος, τόσο που πολλοί δεν θέλουν να επωμιστούν.
Γι’ αυτόν τον λόγο διάφοροι στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς πιστεύουν και προπαγανδίζουν ότι το επόμενο βήμα της Ευρώπης πρέπει να γίνει αφού λυθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το «ελληνικό πρόβλημα». Και ο «άλλος τρόπος» είναι γι’ αυτούς πιο γρήγορος και πιο καθαρός: Αποκόβεται η Ελλάδα και το «πρόβλημά» της από τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, γίνεται πιο φθηνή η χρηματοδότηση των νέων εργαλείων, και μετά… βλέπουμε.
Πρέπει να κατανοήσουμε αυτό που δεν μπορεί να αντιληφθεί ο κ. Τσίπρας. Η απομόνωση της Ελλάδας από την Ευρώπη δεν θα γίνει πατώντας τα «κουμπιά των πυρηνικών», όπως ανοήτως διακήρυξε σε αγγλικό κανάλι. Γίνεται ήδη, αλλά σιγά σιγά. Οι εκλογές μπορεί να επιταχύνουν την καταστροφή ή να σηματοδοτήσουν μια αργή αντιστροφή. Κυριακή κοντή γιορτή…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 14.6.2012