Μια κοινωνική έκρηξη είναι σύνθετη διαδικασία και γι’ αυτό κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τη στιγμή της. Δεν είναι ποτέ σχέση ενός αιτίου κι ενός αιτιατού, αν και θα λέγαμε ότι είναι σχέση μιας μικρής αφορμής και πολλών αιτιατών.
Το φθινόπωρο του 2008 όλα έμοιαζαν ρόδινα για τη Ν.Δ. Τόσο που στα δημοσιογραφικά στέκια πολλοί αναρωτιόνταν τι θα κάνει μετά την τρίτη του εκλογική νίκη ο κ. Κώστας Καραμανλής. Διευθυντής μάλιστα αριστερής εφημερίδας ρώτησε σχετικά τον πρώην πρωθυπουργό κι εκείνος απάντησε ότι δεν ξέρει αν θέλει τρίτη τετραετία.
Στα μέσα του 2008, λοιπόν, η νίκη της Ν.Δ. στις επόμενες εκλογές ήταν για τους περισσότερους σίγουρη. Οι διαμάχες εντός του ΠΑΣΟΚ, καθώς και το λιντσάρισμα του αρχηγού του από τα «φίλια» Μέσα της «Δημοκρατικής Παράταξης» εξασφάλιζαν μια ανέφελη πορεία στη Νέα Δημοκρατία. Αυτό το κλίμα ευφορίας είχε αόρατες επιπτώσεις στην πορεία της κυβέρνησης Καραμανλή. Υπουργοί και στελέχη του αισθάνονταν να μην απειλούνται από πουθενά. Είχαν κάνει γιούργια στο κράτος και τα σκάνδαλα πλήθαιναν. Ο ίδιος ο κ. Καραμανλής αισθανόταν επίσης εξαιρετικά ασφαλής ώστε τον Σεπτέμβριο του 2008 κάλυψε πλήρως όλους τους υπουργούς για τους οποίους υπήρχαν ερωτήματα. Στις 6 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους μια σπίθα, ο φόνος ενός 16χρονου από ειδικό φρουρό, έφερε την καταστροφή της Αθήνας και της κυβέρνησης Καραμανλή.
Μια κοινωνική έκρηξη είναι σύνθετη διαδικασία και γι’ αυτό κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τη στιγμή της. Δεν είναι ποτέ σχέση ενός αιτίου κι ενός αιτιατού, αν και θα λέγαμε ότι είναι σχέση μιας μικρής αφορμής και πολλών αιτιατών. Ο φόνος ενός νέου από πυρά αστυνομικών ή μια βάναυση αστυνομική επιχείρηση για την απώθηση κάποιων καταληψιών είναι η σπίθα που πυροδοτεί σωρευμένες δυσαρέσκειες για προηγούμενα πεπραγμένα των κυβερνήσεων. Χρειάζεται δηλαδή πολύς χρόνος για να καεί σε ένα βράδυ η Αθήνα ή να πάρουν φωτιά οι πόλεις της Τουρκίας. Είναι όλα εκείνα τα μικρά πραγματάκια, με τα οποία συνήθως τα ΜΜΕ δεν ασχολούνται επειδή είναι πολύ απασχολημένα να δοξάζουν τον εκάστοτε ηγέτη. Η οικονομική δυσπραγία παίζει κάποιο ρόλο αλλά δεν είναι η βασική παράμετρος. Ας μην ξεχνάμε ότι η έκρηξη στην Αθήνα έγινε στο αποκορύφωμα της πλαστής ευημερίας, ενώ η Κωνσταντινούπολη είναι το πλέον ευνοημένο κέντρο του οικονομικού θαύματος της Τουρκίας. Το βασικό είναι εκείνες οι δυσαρέσκειες, που από μόνες τους είναι πολύ μικρές για να τις προσέξει το πολιτικοδημοσιογραφικό σύστημα, αλλά σωρευμένες γίνονται τεράστια οργή.
Παλιά στη δημοσιογραφία υπήρχε μια καλή δικαιολογία για τις γκάφες μας. «Πολλοί θα το δουν λίγοι θα το καταλάβουν», λέγαμε σχεδόν αυτάρεσκα. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί έβλεπαν αλλά λίγοι καταλάβαιναν ποιο ακριβώς ήταν το πρόβλημα σε μια ψευδή ή λανθασμένη απεικόνιση της πραγματικότητας, αλλά στους αναγνώστες έμενε μια αδιόρατη ενόχληση η οποία σιγά-σιγά κατέφαγε την αξιοπιστία των Μέσων, τις κυκλοφορίες και τα έσοδα. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το πολιτικό κεφάλαιο των κυβερνήσεων. Λίγοι καταλάβαιναν τις λεπτομέρειες των σκανδάλων στην κυβέρνηση Καραμανλή, αλλά τα λεπτά στρώματα της δυσαρέσκειας συσσώρευσαν ανεπαισθήτως την κρίσιμη εκρηκτική μάζα για να έχουμε τα Δεκεμβριανά του 2008.
Αντιστοίχως και στην Τουρκία ήταν πολλά μικρά πραγματάκια που σώρευσαν τη δυσαρέσκεια. Κυρίως η αλαζονεία του Τούρκου πρωθυπουργού και εκείνη η περίεργη αίσθηση στον πληθυσμό ότι δεν υπάρχει άλλη πολιτική διέξοδος, παρά μόνο η ευθεία αναμέτρηση στους δρόμους
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 4.6.2013