Ο αγώνας για λιγότερη δουλειά και περισσότερα λεφτά είχε στόχο και την κατανάλωση. Με την κατανάλωση υλικών αγαθών βελτιώνεται το επίπεδο ζωής των εργαζομένων, δεν βελτιώνεται με γιόγκα.
Σε μια δημιουργία του με τίτλο «Πλούσιοι και φτωχοί», ο αιρετικός Γάλλος σκιτσογράφος Reiser χλεύαζε την άρνηση της προόδου με δυο σειρές σκίτσων: «Οταν (παλιά) οι πλούσιοι είχαν αυτοκίνητο, ήταν σημαντικό γεγονός. Τώρα που οι φτωχοί έχουν αυτοκίνητο, είναι καταστροφή». «Οταν οι πλούσιοι πήγαιναν για μπάνιο στη θάλασσα, ήταν κάτι αξιοπερίεργο. Οταν οι φτωχοί πάνε για μπάνιο στη θάλασσα, είναι επιδρομή».
Διαβάζοντας τις εφημερίδες θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε πολλά στο κόμικ που έκανε πριν 20 χρόνια το «τρομερό παιδί του Μάη του ’68». «Οταν οι πλούσιοι πήγαιναν σε εξωτικά μέρη, γίνονταν βιβλία και συζητήσεις. Τώρα που πηγαίνει και η μεσαία τάξη, αλλοιώνονται πολιτισμοί και τρόποι ζωής». «Οταν κατανάλωναν μόνο οι πλούσιοι, ήταν αδικία. Τώρα που καταναλώνουν και οι φτωχοί, είναι καταναλωτισμός».
Στο τελευταίο εδράζεται η κεντρική ιδέα του νέου βιβλίου που έγραψε ο πολιτικός επιστήμονας Μπέντζαμιν Μπάρμπερ. Στο «Consumed: How Markets Corrupt Children, Infantilize Adults, and Swallow Citizens Whole» («Καταναλωθέντες: πως οι αγορές διαφθείρουν τα παιδιά, κάνουν μωρά τους ενήλικους και καταπίνουν τους πολίτες») εισάγει την έννοια της «Αναθανάτωσης» (Denaissance) που είναι η αντιστροφή της Αναγέννησης (Renaissance). Ο σύγχρονος καπιταλισμός, λέει, καταστρέφει διά του καταναλωτισμού όσα επέτυχε ο δυτικός πολιτισμός.
Το βιβλίο αναδεικνύει τα αδιέξοδα της αριστερής σκέψης. Ιστορικά η Αριστερά επιδίωκε τη βελτίωση των υλικών συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού. Ο αγώνας για λιγότερη δουλειά και περισσότερα λεφτά είχε στόχο και την κατανάλωση. Με την κατανάλωση υλικών αγαθών βελτιώνεται το επίπεδο ζωής των εργαζομένων, δεν βελτιώνεται με γιόγκα. Οταν ο καπιταλισμός το επέτυχε αυτό (για ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού, σε ένα μικρό κομμάτι της γης) άρχισαν οι αντίστροφες ανησυχίες. «Καταναλώνουμε πολύ», «καταστρέφουμε τον πλανήτη», «διευρύνουμε το χάσμα του πλούτου μεταξύ Βορρά και Νότου», «ζούμε την εποχή της “αναθανάτωσης”».
Τότε όμως προκύπτει ένα θεμελιώδες ερώτημα: τι να τα κάνουμε τα 1.200 ευρώ βασικό μισθό, που ζητά π.χ. το ΚΚΕ, αν η κατανάλωση αυτού του εισοδήματος καταστρέφει τον πλανήτη ή «αναθανατώνει» τον πολιτισμό; Για συμβολικούς λόγους πρέπει να τα πάρουμε, ή για να τα βλέπουμε;
Το βασικό χαρακτηριστικό της Αναγέννησης ήταν η πίστη στον άνθρωπο και στη λύση των προβλημάτων διά της προόδου. Αν σήμερα υπάρχει Denaissance, αυτή οφείλεται στην άρνηση της προόδου. Και ειδικά από εκείνο το κομμάτι που κάποτε ήταν συνώνυμο της προόδου.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 25.7.2007