Χωρίς αληθή στοιχεία οι οικονομικές επιλογές γίνονται στο βρόντο. Χειρότερα: η πιθανότερη κατάληξή τους είναι η αποτυχία.
ν ζούσε σήμερα κάποιος αντίστοιχος του Διονυσίου Σολωμού θα προέτρεπε τους Έλληνες να θεωρούν «οικονομικόν το αληθές και όχι το αντίστροφο». Και αυτό όχι για ηθικούς λόγους (να μην εξαπατούμε τους «κουτόφραγκους»), αλλά για πολύ πρακτικούς. Η οικονομία είναι κάτι πολύ περισσότερο από το πάρε-δώσε με τις Βρυξέλλες και (όσο κι αν ακούγεται περίεργο στο μέσο Έλληνα) δεν έχει να κάνει μόνο με τις επιδοτήσεις και τους ελέγχους της Ε.Ε.. Η οικονομία έχει να κάνει με οικονομικούς εταίρους (εγχώριους και ξένους) με οικονομικές μονάδες (μικρές και μεγάλες), είναι ένα ολόκληρο πλέγμα αλληλεπιδρώντων παιχτών που δημιουργεί αποτελέσματα, κάνει επιλογές στην οικονομική σκακιέρα, τοποθετεί χρήμα ή εργασία προσδοκώντας την βελτίωση της θέσης του.
Οι επιλογές αυτές είναι ελεύθερες, αλλά για να είναι ορθολογικές πρέπει να υπάρχει η σωστή πληροφόρηση. Χωρίς αληθή στοιχεία οι οικονομικές επιλογές γίνονται στο βρόντο. Χειρότερα: η πιθανότερη κατάληξή τους είναι η αποτυχία. Αλλιώς πορεύεται μια επιχείρηση γνωρίζοντας ότι ο πληθωρισμός είναι 2%, αλλιώς όταν είναι 10%. Άλλα είναι τα αιτήματα της κοινωνίας (δια των συλλογικών της οργάνων) ξέροντας ότι το δημόσιο έλλειμμα είναι1,7% του ΑΕΠ κι άλλα όταν είναι 5,3%. Αλλιώς προγραμματίζουν τα νοικοκυριά σε κλίμα οικονομικής ευφορίας κι αλλιώς δανείζονται όταν τα στοιχεία δεν είναι καλά. Η εικονική πραγματικότητα στην οικονομία σπρώχνει τους οικονομικούς παίκτες σε κακές επιλογές, έχει πάντα ως αποτέλεσμα χειρότερα οικονομικά αποτελέσματα. Δεν επιτρέπει στην οικονομία να κάνει τις αναγκαίες προσαρμογές για να αντιμετωπίσει όσα πηγαίνουν στραβά.
Δεν γνωρίζουμε αν η απογραφή που ξεκίνησε η νυν κυβέρνηση της χώρας μας θέσει «υπό επιτροπεία» την οικονομία της Ελλάδος, από την ανακοίνωση όμως του ECOFIN προκύπτει σαφέστατα ότι μετά τις μεγάλες διαφορές στα δημοσιονομικά μεγέθη που παρατηρήθηκαν η οικονομετρία όλων των χωρών θα τεθεί «υπό την επιτροπεία της Κομισιόν». Η ανακοίνωση της συνόδου των υπουργών Οικονομιών είναι σαφής: «Το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να φέρει έως τον Ιούνιο του 2005 μια πρόταση ελάχιστων κανόνων στον χώρο της στατιστικής, που να ενισχύουν την ανεξαρτησία, την εντιμότητα και την ελεγξιμότητα των εθνικών στατιστικών ιδρυμάτων των κρατών – μελών και επίσης να βοηθούν να εξετασθεί η ποιότητα των δημοσιονομικών στατιστικών. Οι υπουργοί θα διεξαγάγουν προκαταρκτικές συζητήσεις για τα ζητήματα αυτά πριν από το τέλος του έτους. Οι υπουργοί υπογραμμίζουν ότι απαιτείται ταχεία πρόοδος στον τομέα αυτόν και καλούν επίσης την Επιτροπή να επιδείξει ύψιστο βαθμό επαγρύπνησης και ανησυχίας για την ποιότητα της βάσης στατιστικών στοιχείων που χρησιμοποιούνται στη δημοσιονομική εποπτεία.»
Το σημαντικότερο όμως για την Ελλάδα βρίσκεται σε άλλη παράγραφο: «Οι υπουργοί εξέφρασαν τη μεγάλη ανησυχία τους για τη δυναμική του ελλείμματος και του χρέους στην Ελλάδα σε ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες.» Αυτό σε απλά ελληνικά πρέπει να μας θορυβήσει ακόμη περισσότερο. Σημαίνει ότι σε περιόδους μεγέθυνσης της οικονομίας τα χρέη και τα ελλείμματα αυξανόταν με ταχύτερους ρυθμούς. Αυτό δεν είναι απλώς παράλογο. Είναι οικονομικό έγκλημα. Κάποιος θα μπορούσε στα πλαίσια της Κεϊνσιανής λογικής να θεωρήσει ότι σε περιόδους ύφεσης της οικονομίας επιβάλλεται ο μεγαλύτερος ρόλος του κράτους και η αύξηση των ελλειμμάτων. Είτε ως μια (απέλπιδα) προσπάθεια για να κινηθούν οι παραγωγικοί πόροι της οικονομίας, είτε για να στηριχτούν στρώματα πληθυσμού που λόγω της ύφεσης θα είχαν σημαντικά προβλήματα. Το γεγονός ότι σε συνθήκες ανάπτυξης -επιπέδου μάλιστα 3,5%- αυξήθηκαν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το χρέος σημαίνει ότι το πελατειακό κράτος που είχε στήσει το ΠΑΣΟΚ ξεσάλωσε άσχημα με τα δικά μας λεφτά.
Το συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών χτύπησε μεγάλη καμπάνα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Μπορεί να νούμερα να μας φαίνονται ψυχρά κι απελπιστικά αδιάφορα, κρύβουν όμως πίσω τους μεγάλες δυσλειτουργίες της οικονομίας. Κυρίως κρύβουν την απελπιστική καθημερινότητα, την ακρίβεια και τη φτώχεια που σε λίγο θα εμφανιστεί απειλητική σε διάφορες περιοχές της χώρας. Η πραγματική κατάσταση της οικονομίας αφορά το πορτοφόλι όλων μας -δεν είναι απλώς δυσνόητες ασκήσεις επί χάρτου στο Ecofin. Η αλήθεια μπορεί να μην είναι ευχάριστη, αλλά αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την διόρθωση κάποιων πραγμάτων που μας πνίγουν όλους…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 13.9.2004
