Ενα δείγμα της αναποτελεσματικότητας των κυβερνήσεων διαχρονικά είναι το γεγονός ότι κανείς υπουργός δεν έχει ως πρώτο στόχο να κάνει τη δουλειά του. Ολοι προσπαθούν με νύχια και με δόντια να δείξουν την «κοινωνική τους ευαισθησία».
Ενα δείγμα της αναποτελεσματικότητας των κυβερνήσεων διαχρονικά είναι το γεγονός ότι κανείς υπουργός δεν έχει ως πρώτο στόχο να κάνει τη δουλειά του. Ολοι προσπαθούν με νύχια και με δόντια να δείξουν την «κοινωνική τους ευαισθησία». Ετσι ο υπουργός Παιδείας νομοθετεί τις μετεγγραφές των φοιτητών όχι με ακαδημαϊκά κριτήρια, αλλά με κοινωνικά. Οι υπουργοί Μεταφορών δεν σκέφτονταν πώς θα ζήσει η «Ολυμπιακή», αλλά πώς θα πετούν φτηνά (έως τσάμπα) οι «ευπαθείς ομάδες» («ευπαθείς» στην Ελλάδα είναι συνήθως οι ομάδες που μπορούν να πιέσουν αποτελεσματικά). Ο κ. Χρήστος Φώλιας δεν νοιάζεται για το μέλλον της ΔΕΗ, αλλά πώς θα επιδείξει «κοινωνικό πρόσωπο». Και ενώ έχουμε ένα υπουργείο Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κατά καιρούς όλα τα υπουργεία γίνονται Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με αποτέλεσμα ούτε πρόνοια να υπάρχει, ούτε κοινωνική αλληλεγγύη, αλλά ούτε έργο να παράγεται.
Είναι δεδομένο ότι μια από τις βασικές αποστολές του κράτους είναι η στήριξη των χαμηλότερων εισοδηματικά στρωμάτων. Αυτό δεν αποτελεί μόνο μια ηθική επιταγή, αλλά είναι και κοινωνικά αποτελεσματικό. Μια κοινωνία που αφήνει χωρίς βοήθεια τα ασθενέστερα μέλη της οδηγείται σε έκρηξη, παύει να είναι κοινωνία. Το ζήτημα όμως είναι με ποιο τρόπο αυτή η στήριξη γίνεται αποτελεσματική.
Στην Ελλάδα επιλέχθηκε ο κατακερματισμός της κοινωνικής ευαισθησίας σε κάθε υπουργείο, με αποτέλεσμα να χάνει η κυβέρνηση τον λογαριασμό και οι δικαιούχοι τη στήριξη. Εχουμε προγράμματα κοινωνικού τουρισμού, προγράμματα κοινωνικής στέγασης, προγράμματα κοινωνικών μετεγγραφών, κοινωνική ευαισθησία στα εισιτήρια της Ολυμπιακής, και κοινωνική ευαισθησία στην τιμή του ρεύματος. Τελικά η χώρα ξοδεύει λεφτά χωρίς να παράγεται ουσιαστικό κοινωνικό έργο. Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο 1996-2003 οι κοινωνικές δαπάνες στην Ελλάδα που έφτασαν στον μέσο όρο της Ε.Ε. μείωσαν το ποσοστό εκείνων που βρίσκονται κάτω από τα όρια της φτώχειας κατά 1-3 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ την ίδια περίοδο η αντίστοιχη μείωση για την «Ευρώπη των 15» είναι από 6-8 ποσοστιαίες μονάδες. Μ’ ένα σμπάρο δηλαδή έχουμε δύο αποτυχίες: και δεν παράγεται κοινωνικό αποτέλεσμα και διάφορες Δημόσιες Επιχειρήσεις (όπως η «Ολυμπιακή«) χρεοκοπούν – να μη μιλήσουμε για τις πολλές δυσλειτουργίες και τη διαφθορά που παράγεται με τα διάφορα «κοινωνικά κριτήρια» που επιλέγονται για τις επιμέρους και αποσπασματικές κοινωνικές πολιτικές.
Αποτελεσματικότερο θα ήταν αν αφήνονταν οι διάφορες μονάδες του κράτους να κάνουν τη δουλειά τους και η κοινωνική πολιτική να γίνεται από ένα φορέα. Από τη στιγμή που αποφασίζεται η στήριξη π.χ. των ακριτών στα νησιά (και καλώς) να θεσμοθετείται μεγαλύτερο αφορολόγητο ακόμη και άμεσες επιδοτήσεις σε χρήμα, αντί να επιδοτούνται για όλους τα εισιτήρια της «Ολυμπιακής» ή το ηλεκτρικό ρεύμα.
Μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της νεωτερικότητας είναι ο καταμερισμός της εργασίας. Είναι η κατάτμηση ενός έργου σε εξειδικευμένα, συγκεκριμένα καθήκοντα για να μεγιστοποιηθεί η παραγωγή. Αυτό λειτουργεί από τις αρχές του 20ού αιώνα σε όλο τον κόσμο. Δεν είναι καιρός να το ανακαλύψει και η ελληνική κυβέρνηση;
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 20.11.2008
