Σε μία σοβαρή χώρα, η απόφαση της κυβέρνησης να ανοίξει συνολικά το διάλογο για το ασφαλιστικό πρέπει να είναι άνευ αντικειμένου. Κανονικά πρέπει να υπάρχει διαρκής διάλογος των κοινωνικών εταίρων για ένα τόσο μεγάλο και τόσο ακανθώδες πρόβλημα.
Δεν πάει καιρός που το ασφαλιστικό ήταν κάτι σαν τα εθνικά μας θέματα: Ταμπού. Όποιος ψιθύριζε το παραμικρό χαρακτηριζόταν, στην καλύτερη περίπτωση, «ανάλγητος» και, στη χειρότερη, «νεοφιλελεύθερος». Γράφαμε απ’ αυτήν εδώ τη στήλη: «Το νέο πρόβλημα-ταμπού στην ελληνική κοινωνία ονομάζεται ασφαλιστικό. Όλοι ξέρουμε πού βαδίζει. Όλοι γνωρίζουμε ότι όλο και λιγότεροι νέοι άνθρωποι μπαίνουν στην παραγωγή και όλο και περισσότεροι βγαίνουν συνταξιοδοτούμενοι. Κάθε λογικός άνθρωπος μπορεί να προβάλλει τα δεδομένα στο άμεσο μέλλον και να πει το εξής απλό: “Παιδιά το σύστημα δεν βγαίνει. Τόσα έσοδα, τόσα έξοδα, τόσα ελλείμματα. Άρα κάποια στιγμή πρέπει να το ξανασκεφτούμε!” Το είπε ο κ. Θοδωρής Ρουσόπουλος και άρχισε να ξαναπαίζει το γνωστό σενάριο: “Απασφάλισε το ασφαλιστικό”, “Ανοίγει το ασφαλιστικό”, “Βρε, τι πάθαμε!” κ.λπ.» (Απογραφές, 19.9.2004)
Πάντα έτσι κάναμε στα μεγάλα προβλήματα της χώρας. Από τα εθνικά, που τα ξορκίζαμε με αφορισμούς του στιλ «ανθέλλην» και «μειοδότης», μέχρι τα οικονομικά, όπου οποιαδήποτε απόπειρα συζήτησης καλυπτόταν από κραυγές «αμάν, νεοφιλελευθερισμός!», αποφύγαμε τη συζήτηση με αποτέλεσμα να πέφτει διαρκώς ο ουρανός στο κεφάλι μας.
Ο εξορκισμός, όμως, δεν λύνει προβλήματα. Χειρότερα, τα διογκώνει. Ο δημόσιος διάλογος είναι χρήσιμος σε μια κοινωνία όχι προς εκτόνωση των ιδεοληπτικών, αλλά γιατί μέσα από τις θέσεις και αντιθέσεις προκύπτουν οι καλύτερες συνθέσεις. Μέσα από τη σύγκρουση απόψεων γίνεται επεξεργασία των ζητημάτων, αναδεικνύονται πτυχές, που δεν είναι εκ πρώτης όψεως ορατές, προβάλλονται πιθανοί κίνδυνοι από την α’ ή β’ λύση, προκύπτει μέχρι και η ανάγκη να γίνουν αναλογιστικές μελέτες. Έτσι, όταν κάποιος πρέπει να δώσει κάποια λύση σε ένα πρόβλημα, θα έχει λάβει υπόψη του περισσότερα πράγματα. Αν το πρόβλημα είναι αποσιωπημένο, η λύση θα είναι τσάτρα-πάτρα. Πρόχειρη…
Διαλεγόμενοι, όμως, τα προβλήματα προετοιμαζόμαστε να τα λύσουμε. Για παράδειγμα: Όλοι γνώριζαν ότι το ασφαλιστικό των τραπεζών σωρεύει εκρηκτικά ελλείμματα. Κανείς δεν τόλμησε να κάνει, όμως, τις απαιτούμενες αναλογιστικές μελέτες υπό το φόβο των κραυγών: «Απασφαλίζεται το ασφαλιστικό». Έτσι, φτάσαμε στο παραπέντε των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων και κάνουμε τη μεταρρύθμιση σχεδόν στα τυφλά.
Λέγεται, πολλάκις, ότι η κυβέρνηση δεν έχει σχέδιο για τη λύση του ασφαλιστικού. Γιατί έχει η ελληνική κοινωνία; Έχει το ΠΑΣΟΚ; Υπάρχει θέση στην Αριστερά πέρα από το φαιδρό «Ενα άλλο ασφαλιστικό είναι εφικτό»; Ακόμη και το Ινστιτούτο Εργασίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ), που πραγματικά έκανε πρωτοποριακή δουλειά και στον τομέα της Κοινωνικής Ασφάλισης, στην ουσία διαπιστώνει το πρόβλημα και το μεταθέτει στον κρατικό προϋπολογισμό.
Σε μια σοβαρή χώρα, η απόφαση της κυβέρνησης να ανοίξει συνολικά το διάλογο για το ασφαλιστικό πρέπει να είναι άνευ αντικειμένου. Κανονικά πρέπει να υπάρχει διαρκής διάλογος των κοινωνικών εταίρων για ένα τόσο μεγάλο και τόσο ακανθώδες πρόβλημα. Στην Ελλάδα, όμως, η χθεσινή εξαγγελία της κυβέρνησης είναι σημαντική. Αν μη τι άλλο απενοχοποιεί ένα ζήτημα το οποίο ήταν μεν διαρκώς ανοιχτό, αλλά θαβόταν κάτω από κατάρες περί επέλασης του «επάρατου νεοφιλελευθερισμού». Κι έτσι μπορεί να βρούμε κάποια λύση…
