Τα υπερκαταστήματα έχουν τόσο μεγάλο λειτουργικό κόστος που δεν συμφέρει στους επιχειρηματίες να τα κρατούν ανοιχτά τις ώρες χαμηλής κίνησης. Το απελευθερωμένο ωράριο βοηθά τους μικρούς επιχειρηματίες, τουλάχιστον εκείνους που έχουν ευελιξία και είναι αποφασισμένοι να δουλέψουν.
Έτσι γιγαντώθηκαν τα περίπτερα κι έγιναν μίνι-μάρκετ σε όλη τη χώρα. Κάλυψαν ένα κενό στην αγορά. Έτσι ανθίζουν και οι μικρές επιχειρήσεις στο εξωτερικό, όπου χρόνια τώρα έχει απελευθερωθεί το ωράριο. Καλύπτουν ανάγκες που εκ των πραγμάτων τα μεγάλα σουπερμάρκετ δεν μπορούν. Είτε στις ώρες λειτουργίας είτε με ειδικά προϊόντα που δεν συμφέρει στα υπερκαταστήματα να τα έχουν στα ράφια τους.
«Το υπάρχον ωράριο των καταστημάτων βασίζεται σε μια κοινωνική συμφωνία, όπου όλοι, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι εργαζόμενοι, οι μικρομεσαίοι, είχαν συμφωνήσει», δήλωσε η κ. Άννα Διαμαντοπούλου. Εδώ όμως προκύπτουν πολλά ερωτήματα: κοινωνία είναι μόνο «η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι εργαζόμενοι και οι μικρομεσαίοι»; Οι καταναλωτές τι είναι; Σενεγαλέζοι; Ανήκουν σ’ άλλη κοινωνία; Ρωτήθηκαν αυτοί για τη συμφωνία που αίφνης βαφτίστηκε «κοινωνική»; Κι αν ρωτήθηκαν τι είπαν;
Το ΠΑΣΟΚ σε αγαστή συνεργασία με την έξαλλη Αριστερά ξανάπιασε την παλιά του τέχνη κόσκινο. Όπως μας είχε ζαλίσει με την κινδυνολογία περί ΟΤΕ (θυμάστε πόσα δεινά προέβλεπε αν δεν υπήρχε «μία μετοχή κι αυτή στα χέρια του κράτους»;) έτσι τώρα καιροσκοπεί με την ημιαπελευθέρωση που προτείνει το υπουργείο Ανάπτυξης. Αντί να εστιάσει την κριτική του στο γεγονός ότι η απελευθέρωση δεν είναι ολοκληρωμένη κινδυνολογεί με αλήστου μνήμης αριστερές γκρίνιες.
Δύο είναι τα προβλήματα του νομοσχεδίου. Το πρώτο είναι η αποψίλωση αρμοδιοτήτων από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Η αλήθεια είναι πως το ωράριο θα έπρεπε να ορίζεται από τις τοπικές κοινωνίες. Δυστυχώς, όμως, οι νομάρχες μας εμετρήθησαν και ευρέθησαν λειψοί. Χειρότεροι από τους πολιτικούς της κεντρικής σκηνής δεν αποτόλμησαν ποτέ να προτάξουν το ευρύτερο κοινωνικό συμφέρον, μπροστά από την ψηφοθηρία εντός των τοπικών συντεχνιών. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση απέτυχε. Τι να κάνουμε; Έπρεπε να βρεθεί μια λύση και προς ντροπή των αιρετών τοπικών αρχόντων γυρνάμε πίσω. Τη λύση τη δίνει ένας υπουργός. Σπάει τις 53 συμφωνίες που έκαναν οι νομάρχες με τις κατά τόπους συντεχνίες προς όφελος των καταναλωτών. Όσο οι νομάρχες και δήμαρχοι δεν αντιλαμβάνονται ότι ο ρόλος τους είναι κάτι περισσότερο από τα αποκεντρωμένα ρουσφέτια, είτε προς άτομα είτε προς συντεχνίες τα λειψά μέτρα αποκέντρωσης που υπήρξαν θα γίνονται διαρκώς λιγότερα.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι η μόνο κατά μία ώρα διεύρυνση βοηθά περισσότερο τα υπερκαταστήματα παρά τους μικρομεσαίους. Τα σουπερμάρκετ μπορούν να λειτουργήσουν μία ώρα περισσότερο. Μετά τις 9 μ.μ. θα έχουν πρόβλημα και θα κλείνουν. Όχι γιατί δεν θα τους επιτρέπεται από το νόμο, αλλά γιατί θα είναι απαγορευτικό το λειτουργικό κόστος. Με δεδομένη την ευελιξία που έχουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα μπορούσαν σε καθεστώς πλήρους απελευθερωμένου ωραρίου να καλύπτουν τα κενά στη λειτουργία των υπερκαταστημάτων. Ο κρατικός περιορισμός τελικά θα λειτουργεί υπέρ των μεγάλων κι όχι υπέρ των μικρών για τους οποίους όλοι κόπτονται.
Όπως και να έχει το ζήτημα, έστω κι αυτή η λειψή απελευθέρωση είναι χρήσιμη κατ’ αρχήν στους καταναλωτές. Και θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Θα εμφανιστούν, βέβαια, φαινόμενα εντατικοποίησης της εργασίας. Κάποιοι ατσίδες (και σίγουρα ρωμιοί μικρομεσαίοι) θα αρχίσουν κατ’ αρχήν να κλαίγονται -«δεν βγαίνουμε…» κ.λπ.- και κατά δεύτερον θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν τους εργαζόμενους. Εκεί όμως είναι ο ρόλος των συνδικάτων: να καταγγείλουν και με συνεργασία με τις Επιθεωρήσεις Εργασίας να καταστείλουν τα φαινόμενα αυτά. Όχι να πασχίζουν για να κρατήσουν την κοινωνία παγωμένη ώστε μην τυχόν και εμφανιστούν κάποια περιθωριακά αρνητικά φαινόμενα…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 24.6.2005