Σήμερα το Εθνικό Τυπογραφείο επιτρέπει σε κάθε Έλληνα πολίτη να βλέπει δωρεάν τους νόμους στον ηλεκτρονικό του υπολογιστή, αλλά δεν του επιτρέπει να τους… τυπώσει.
Γράφαμε παλιότερα για τον παραλογισμό που είχε θεσπίσει η Ελληνική Πολιτεία, να αναγκάζει τους πολίτες να πληρώνουν χρήματα για να πληροφορηθούν τους νόμους του κράτους. Μιλούσαμε για το Εθνικό Τυπογραφείο τη δημόσια υπηρεσία που βασική της δουλειά είναι η δημοσιοποίηση των νόμων της Ελληνικής Πολιτείας. Αυτό άρχισε να δημοσιοποιεί ηλεκτρονικά τα φύλλα της Εφημερίδας της Κυβέρνησης (ΦΕΚ), αλλά ακολούθησε την παλιά τακτική. Για να τα έβλεπε, δηλαδή, κάποιος έπρεπε να πληρώνει μια αλμυρή συνδρομή.
«Το ανήκουστο της υπηρεσίας είναι ότι ο Έλλην Πολίτης πρέπει να πληρώσει για να αποκτήσει δημόσια πληροφορία», γράφαμε («Το κράτος και η Πληροφορία» Απογραφές 6.3.2002) και συμπληρώναμε: «Η συνδρομή για απόκτηση των ΦΕΚ εκτός από αντισυνταγματική (το άρθρο 5α. παρ.2 επιτάσσει “καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του κράτους”) είναι και παράλογη. “Αγνοια νόμου δεν συγχωρείται”, αλλά για να μάθει κάποιος το νόμο πρέπει να πληρώνει 1.479, 45 ευρώ! Αρα μόνον οι έχοντες και κατέχοντες μπορούν να είναι νομιμόφρονες.» («Για το Εθνικό Τυπογραφείο», Απογραφές 6.4.2004).
Τελικά, με παρέμβαση του υπουργού Εσωτερικών- Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης κ. Προκόπη Παυλόπουλου, αυτή η αντισυνταγματική και παράλογη πρακτική καταργήθηκε. Μπράβο του, αλλά δυστυχώς καταργήθηκε κατά το …ήμισυ. Σήμερα το Εθνικό Τυπογραφείο επιτρέπει σε κάθε Έλληνα Πολίτη να βλέπει δωρεάν τους νόμους στον ηλεκτρονικό του υπολογιστή, αλλά δεν του επιτρέπει να τους … τυπώσει.
Δυστυχώς, η λογική που κυριάρχησε ήταν του «κράτους- εμποράκου» που έχει το μονοπώλιο στην παραγόμενη πληροφορία. Αναγκάζεται να βγάλει την πληροφορία στη βιτρίνα, αλλά δεν θέλει να τη μοιράσει. Το βασικό επιχείρημα είναι πως το Εθνικό Τυπογραφείο έχει έξοδα κι από κάπου πρέπει να τα βγάλει. Αρα βάζει συνδρομή σε όποιον θέλει να τυπώσει ένα ΦΕΚ.
Η λογική αυτή είναι απλοϊκή και λάθος.
Καταρχήν, το κόστος διανομής της ηλεκτρονικής πληροφορίας (από τη στιγμή που αυτή ανεβαίνει σε κάποιους υπολογιστές) είναι μηδενικό. Είτε τυπώσει κάποιος ένα νόμο είτε όχι, στο Εθνικό Τυπογραφείο δεν κοστίζει τίποτε.
Δεύτερον: Ο πολίτης έχει ήδη πληρώσει για την παραγωγή της πληροφορίας, άρα δεν μπορεί να χρεώνεται για να πάρει το προϊόν, την παραγωγή του οποίου ήδη χρηματοδότησε.
Τρίτον: Το κράτος (όπως προκύπτει και από το άρθρο 5 του Συντάγματος) πρέπει να διευκολύνει την πρόσβαση στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά και όχι να τις εμποδίζει με οποιονδήποτε τρόπο, έστω διά συνδρομής.
Τέταρτον και σημαντικότερο: Κανονικά για να είναι ευνομούμενη η Ελληνική Πολιτεία πρέπει να ψάχνει τρόπους να διανείμει όσο το δυνατόν ευρύτερα την γνώση για τους νόμους της και όχι να τις εμποδίζει.
Παρά το γεγονός ότι στην καπιταλιστική Αμερική ακόμη και η δημόσια πληροφορία, που διανέμεται με χαρτί, είναι δωρεάν, στην πτωχή Ελλάδα μπορεί να θεωρήσουμε θεμιτό να υπάρχει συνδρομή στα έντυπα ΦΕΚ. Κι αυτό διότι η παραγωγή τους έχει κάποιο κόστος: Χαρτί, τυπογραφείο, αποστολή κ.λπ. Δεν πρέπει να υπάρχει όμως, κανένας περιορισμός σε ό,τι αφορά στα ηλεκτρονικά ΦΕΚ. Κανονικά το Εθνικό Τυπογραφείο έπρεπε να κάνει καμπάνια προς τους χρήστες για να τυπώνουν και να μοιράζουν τους νόμους, διότι όσοι περισσότεροι Έλληνες τους γνωρίζουν τόσο το καλύτερο για τη χώρα.
Η πιθανή εκμετάλλευση των ΦΕΚ…
Κάποιοι εκφράζουν φόβους ότι αν δοθούν πλήρως και τα Φύλλα της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, κάποιες επιχειρήσεις μπορεί να τα εκμεταλλευτούν, πιθανώς να τα μεταπωλούν ή και να πωλούν υπηρεσίες επ’ αυτών. Αυτό πραγματικά μπορεί να γίνει, αλλά πού βρίσκεται το πρόβλημα;
Καταρχήν, αν κάποιος πάει να μεταπωλήσει ατόφια τα ΦΕΚ δεν θα έχει ελπίδες επιτυχίας, διότι ποιος θα πλήρωνε αν είχε την πληροφορία δωρεάν από το Εθνικό Τυπογραφείο;
Αν πάλι κάποιοι βάλουν προστιθέμενη αξία στην ήδη πρωταρχική πληροφορία, που παράγει το Εθνικό Τυπογραφείο γιατί να μην πληρωθεί γι’ αυτήν; Αν, δηλαδή, κάποιος συγκεντρώσει σε έναν ηλεκτρονικό τόμο όλους τους νόμους και τα διατάγματα που αφορούν στον Τύπο προσθέσει index σχόλια κ.λπ. γιατί να μην μπορεί να το μεταπωλήσει;
Ναι, μεν, η πρωτογενής πληροφορία ανήκει στο κράτος, η προστιθέμενη αξία ανήκει σε αυτόν. Αν το κάνει μπράβο του, αυξάνει την ηλεκτρονική επιχειρηματικότητα και πιθανώς στο μέλλον να δημιουργήσει επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας.
Αν μπούμε δηλαδή, στη λογική να πληρώσει κάποιος για την εκμετάλλευση των ΦΕΚ, τότε πρέπει να πληρώνουν οι εταιρείες και για την πρωτογενή έρευνα που γίνεται σε δημόσια εργαστήρια, διότι η έρευνα που κάνει και δημοσιοποιεί π.χ. το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Κρήτης στη Βιολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μια βιομηχανία φαρμάκων να παράγει προϊόντα.
Το ζητούμενο είναι να απελευθερωθεί όσο το δυνατόν περισσότερη πληροφορία. Τουλάχιστον, η δημόσια παραγόμενη. Θα είναι καλό για τον τόπο και την ανάπτυξή του…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 15.11.2005
