Mισούμε την Αμερική επειδή την αγνοούμε ή δεν θέλουμε να τη γνωρίσουμε επειδή λατρεύουμε να τη μισούμε;
Bρήκαν ευκαιρία, λέει, οι Ελληνες εκδότες και με αφορμή την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα ξεδίπλωσαν την αμερικανική τους πραμάτεια στα βιβλιοπωλεία. Οπως έγραφε προχθές η Ολγα Σελλά («Καθημερινή» 6/11/2008) «δεν είναι λίγα τα βιβλία (κυρίως δοκιμιακά, ιστορικά ή πολιτικά σχόλια) που αφορούν τις Ηνωμένες Πολιτείες…», τα οποία τώρα «θα κάνουν μια νέα πορεία, εξαιτίας του αποτελέσματος των αμερικανικών εκλογών».
Ποια είναι, λοιπόν, τα πολλά βιβλία για τις ΗΠΑ που κυκλοφορούν στην Ελλάδα; Υπάρχουν κατ’ αρχήν ιδεοληπτικές προσεγγίσεις του Νόαμ Τσόμσκι που θεωρούν όλη την ιστορία των ΗΠΑ σαν μια τεράστια συνωμοσία του κεφαλάιου και των ΜΜΕ. Αξιολογότερο είναι το βιβλίο του ομοϊδεάτη του, Χάουαρτ Ζιν η «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών» (εκδ. Αιώρα). Είναι μια εναλλακτική (δηλαδή αριστερή) προσέγγιση της Ιστορίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Ενδιαφέρουσα, καταγραφή αλλά πρέπει να επισημάνουμε ότι στη χώρα μας δεν έχει εκδοθεί ακόμη μια κανονική Ιστορία της χώρας που λατρεύουμε να μισούμε.
Ευτυχώς μεταφράστηκε στα ελληνικά το κλασικό έργο του Αλέξις Τόκβιλ «Η Δημοκρατία στην Αμερική» (εκδ. Στοχαστής) αλλά πρέπει να προσέξουμε ότι δεν έχει μεταφραστεί ούτε ένα κείμενο του Τόμας Τζέφερσον ή των άλλων «πατέρων του αμερικανικού έθνους». Δεν έχουν εκδοθεί καν -τουλάχιστον όχι ακόμη- τα κλασικά στην πολιτική επιστήμη «federalist papers», ο διάλογος δηλαδή που έγινε για τη συγκρότηση του νέου κράτους. Για την ακρίβεια στα ελληνικά δεν υπάρχει μεταφρασμένη ούτε η «Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών». Εντάξει! Μπορεί πολλοί στη χώρα μας να μισούν την ώρα και τη στιγμή της 4ης Ιουλίου 1776 που υπογράφτηκε αυτή η Διακήρυξη, αλλά δεν θα έπρεπε να τη διαβάσουν πριν τη βλασφημήσουν;
Παρά την απουσία των θεμελιακών αυτών κειμένων για την ιστορία και τη συγκρότηση των Ηνωμένων Πολιτειών, η ελληνική βιβλιογραφία βρίθει τίτλων που… εξηγούν το αμερικανικό φαινόμενο. Φυσικά, αυτές οι εξηγήσεις είναι κατά κύριο λόγο μεταφυσικές και έχουν τα πιο μελανά χρώματα. Το ερώτημα λοιπόν είναι: μισούμε την Αμερική επειδή την αγνοούμε ή δεν θέλουμε να τη γνωρίσουμε επειδή λατρεύουμε να τη μισούμε;
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 8.11.2008