Δεν μπορεί η ηθικολογία να αποτελεί το μοναδικό μέτρο αξιολόγησης μιας κυβέρνησης και για έναν απλό λόγο: Όσο κι αν είναι περίεργο, οι ψηφοφόροι στο τέλος της τετραετίας, θα ιεραρχήσουν χαμηλότερα την ηθική από την τσέπη τους.
Σε μια δυτική χώρα, ο κ. Αδάμ Ρεγκούζας δεν θα είχε προλάβει να απολυθεί για τις δηλώσεις του. Θα είχε προηγηθεί η απόλυσή του για την πορεία των εσόδων του προϋπολογισμού. Αυτή ήταν η βασική του δουλειά κι όμως, μ’ αυτή δεν ασχολήθηκε κανείς. Στα πολλά αμαρτήματα, που ανακεφαλαίωσαν αυτές τις ημέρες οι εφημερίδες, υπάρχουν ατυχείς δηλώσεις και προσμετρήθηκε πόσες φορές ο παραιτηθείς υφυπουργός εξέθεσε την κυβέρνηση. Ένα δεν απασχόλησε: Η κατάρρευση των εσόδων του Δημοσίου, κάτι που θα το πληρώσουμε άμεσα όλοι μας.
Αυτό δείχνει καταρχήν πόσο χαμηλά ιεραρχεί όλο το πολιτικο-δημοσιογραφικό σύστημα την αποτελεσματικότητα. Όλοι, σχεδόν, ασχολούνται αυτόν τον καιρό με το χρώμα των προσλαμβανομένων στο Δημόσιο κι αν έχουν μπάρμπα στο γκουβέρνο. Κανείς δεν ασχολείται με το αν χρειάζονται αυτές οι προσλήψεις, αν παρά τη δύσκολη δημοσιονομική κατάσταση το Δημόσιο μεγαλώνει αντί να μικραίνει, αν παράγει -ό,τι τέλος πάντων παράγει – λιγότερο αντί για περισσότερο.
Τα προβλήματα της κυβέρνησης εμφανίζουν προς το παρόν μια κοινή συνιστώσα: Την ηθική. Ας μην ξεχνάμε ότι στους 19 μήνες διακυβέρνησης, οι δύο υπουργοί που έφυγαν πλήρωσαν την εμπλοκή τους σε ηθικής τάξεως ζητήματα. Αυτό είναι εν μέρει φυσικό, επειδή και η Νέα Δημοκρατία είχε κάνει ως αντιπολίτευση σημαία την ηθικοποίηση του δημόσιου βίου με αποτέλεσμα την πλήρωση της γραφής «ηθικολογίαν έδωκες, ηθικολογίαν θα λάβεις».
Από την άλλη όμως, δεν μπορεί η ηθικολογία να αποτελεί το μοναδικό μέτρο αξιολόγησης μιας κυβέρνησης, και για έναν απλό λόγο: Όσο κι αν είναι περίεργο, οι ψηφοφόροι στο τέλος της τετραετίας θα ιεραρχήσουν χαμηλότερα την ηθική από την τσέπη τους. Η κυβέρνηση δεν θα κριθεί ούτε από τον κ. Τσιτουρίδη ούτε από τον κ. Ρεγκούζα ούτε καν από τα 18 τόσα ανώτερα στελέχη που παραιτήθηκαν ή αποπέμφθηκαν. Σε περιόδους οικονομικής επιβράδυνσης, μια κυβέρνηση κρίνεται από την αποτελεσματικότητά της. Από το πόσο ορθά και συνετά διαχειρίζεται το δημόσιο κορβανά και από το πόσο βαθιά βάζει το χέρι της στην τσέπη μας.
Παρένθεση για ιστορία: Το 1974 το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα χτυπήθηκε από το μεγαλύτερο σκάνδαλο που αποκαλύφθηκε ποτέ στις ΗΠΑ. Ένας πρόεδρός του (ο Ρίτσαρντ Νίξον) παραιτήθηκε ντροπιασμένος, κάτι που ήταν πρωτοφανές για την ιστορία της χώρας. Οι Δημοκρατικοί φυσικά νικήσαν, αλλά τέσσερα χρόνια μετά οι Ρεπουμπλικάνοι με τον Ρόναλντ Ρέιγκαν επανεξελέγησαν με ένα σύνθημα: «Πότε ήσασταν καλύτερα; Σήμερα ή πριν από τέσσερα χρόνια;».
Η ηθική εικόνα της κυβέρνησης θα παίξει ρόλο στις επόμενες εκλογές, έστω ως αιτιολόγηση της ψήφου από τους πολίτες. Ορθώς ο πρωθυπουργός δίνει βάρος σ’ αυτό, μόνο που πια δεν λειτουργεί εκλογικά. Ο πολίτης θεωρεί αυτονόητη αυτήν την αντίδραση και δεν την πιστώνει πλέον στα θετικά (απλώς θα πίστωνε την έλλειψή της στα αρνητικά). Υπάρχει, όμως, και το σκέλος της αποτελεσματικότητας, στο οποίο πρέπει να δώσει βάρος η κυβέρνηση.
Η εξαγγελία του κ. Γιώργου Αλογοσκούφη για την κατάργηση εκατό οργανισμών του Δημοσίου είναι ένα πρώτο βήμα προς αποτελεσματικότερη και λιγότερο σπάταλη διακυβέρνηση. Πρέπει όμως, ταυτόχρονα να μεταφερθεί το κέντρο βάρος του προβληματισμού από την ηθική στην αποτελεσματικότητα. Δηλαδή, αν πρέπει να απολογηθεί η κυβέρνηση για τις προσλήψεις δεν είναι γιατί προσέλαβε τον α’ ή τον β’ κι όχι τον γ’. Θα πρέπει να απολογηθεί γιατί προσέλαβε δύο αντί κανενός, επειδή στο τέλος μ’ αυτόν τον λογαριασμό θα πάει στις εκλογές…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 10.10.2005
