Η διαφάνεια στο δημόσιο βίο είναι ένα πολιτικό στοίχημα που πρέπει να το κερδίσουν οι πολιτικοί με πολιτικό τρόπο.
Στις ομοσπονδίες (ή σε ενώσεις χωρών που ψάχνουν τον δρόμο για να γίνουν ομοσπονδία, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση) πάντα υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν διαφωνίες για το ποιο δίκαιο υπερισχύει. Το «πολιτειακό» (το οποίο ειρήσθω εν παρόδω είναι μεν γεωγραφικά περιορισμένο αλλά ταυτόχρονα είναι και πιο δημοκρατικά νομιμοποιημένο) ή το «ομοσπονδιακό» που εν πολλοίς αποτελεί ένα γραφειοκρατικό συμβιβασμό πολλών συνισταμένων;
Η αμερικανική εμπειρία ομοσπονδιοποίησης προσφέρει πάμπολλα παραδείγματα τριβών μεταξύ της Ομοσπονδιακής και των Πολιτειακών κυβερνήσεων για το ποιος νόμος υπερέχει. Αποκορύφωμα αυτής της μεγάλης διαμάχης υπήρξε ο αμερικανικός εμφύλιος πόλεμος (1861-1865), όπου στην ουσία τέθηκε το ερώτημα αν ο ομοσπονδιακός νόμος για την κατάργηση της δουλείας μπορούσε να επιβληθεί στις Νότιες Πολιτείες των οποίων οι λαοί (και φυσικά τα συμφέροντα) τασσόταν υπέρ της απάνθρωπης αυτής πρακτικής. Το θέμα λύθηκε μετά από 860.000 νεκρούς την μακρόχρονη κατοχή του Νότου (που ήθελε να αποσχιστεί) στις Βόρειες Πολιτείες. Ξαναφουντώνει όμως σε πολλές περιστάσεις, όπως το 1962 όταν η υπό τον Τζόν Κένεντι Ομοσπονδιακή κυβέρνηση αποφάσισε την κατάργηση του ιδιότυπου απαρτχάιντ που επικρατούσε στα σχολεία των Νότιων Πολιτειών.
Στην περίπτωσή μας και στην διαφωνία μας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το αν υπερισχύει το κοινοτικό ή το εθνικό (συνταγματικό δίκαιο) τα πράγματα είναι πιο απλά. Ούτε εμφύλιος πρόκειται να γίνει, ούτε θα …σκοτωθούν οι Ευρωπαίοι για να μας κρατήσουν στην Ένωση. Θα λειτουργήσει μια απλή έως μπακάλικη λογική: τα Ευρωπαϊκά Ταμεία συγχρηματοδοτούν όλα τα μεγάλα έργα. Θέλουν λοιπόν να επιτυγχάνονται οι καλύτερες δυνατές τιμές «για να προστατευθεί ο ευρωπαίος φορολογούμενος» -ο φορολογούμενος δηλαδή των χωρών εκείνων που είναι δότες στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Αποκλείοντας κάποιον από ένα διαγωνισμό ως «διαπλεκόμενο», εκτός του γεγονότος ότι στην Ευρώπη δεν πολυκαταλαβαίνουν την έννοια, και νοθεύεται ο ανταγωνισμός και αποκλείεται η πιθανότητα χαμηλότερης τιμής στο έργο. Το αποτέλεσμα θα είναι να μην πληρώσουν, κάτι που σε περίοδο ισχνών κοινοτικών αγελάδων και οικονομικής επιβράδυνσης στην Ευρώπη τους βολεύει πάρα πολύ.
Φτιάχνεται στη χώρα ένα επικό κλίμα αντίστασης «στο διευθυντήριο των Βρυξελλών» (για να θυμηθούμε μια παλιά προσφιλή στην Αριστερά έκφραση) και προάσπισης της εγχώριας συνταγματικής τάξης, αυτής μάλιστα που έχει την υπογραφή του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου. Πέρα από το γεγονός ότι αυτή η επιχείρηση θυμίζει λίγο την προσπάθεια να μποϊκοτάρουμε τα ολλανδικά γάλατα δημιουργεί μικρής μεν έκτασης αλλά αναίτιο αντιευρωπαϊσμό στη χώρα. Εμφανίζει τις Βρυξέλλες «προστάτη των νταβατζήδων» και ρίχνει νερό στον μύλο εκείνων που εξακολουθούν να φωνασκούν ότι «η ΕΟΚ είναι των μονοπωλίων». Σε μια εποχή που η Ελλάδα χρειάζεται να δώσει την μάχη για την αποποινικοποίηση της επιχειρηματικότητας, πολλά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας βρίσκονται στο ίδιο μετερίζι με το ΚΚΕ πυροβολώντας κατ’ ουσία την εθνική οικονομία.
Η συνταγματική επιταγή του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου περί βασικού μετόχου, όπως και άλλες της αστείας αναθεώρησης που έκανε το 2000 (βλέπε π.χ. ασυμβίβαστο βουλευτών) ήταν ένα κρεσέντο λαϊκισμού, σαν αυτά που μας έχει συνηθίσει χρόνια τώρα το ΠΑΣΟΚ. Πρέπει να αναθεωρηθούν, όπως και πολλά άλλα απολιθώματα που παρέμειναν από το Σύνταγμα του 1974. Μέχρι τότε απλώς δεν θα υπάρχει εκτελεστικός νόμος της παραγράφου 9 του άρθρου 14, όπως δεν υπήρξε ποτέ εκτελεστικός νόμος για την παράγραφο 8 του ίδιου άρθρου («Νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τα προσόντα για την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος»).
Η διαφάνεια στο δημόσιο βίο είναι ένα πολιτικό στοίχημα που πρέπει να το κερδίσουν οι πολιτικοί με πολιτικό τρόπο. Δεν χρειάζονται νόμους και συνταγματικές ρυθμίσεις περί βασικού μετόχου. Χρειάζεται εφαρμογή όλων των προηγούμενων νόμων («πόθεν έσχες» κ.λ.π.) και πολιτικό θάρρος για την καταγγελία κάθε απόπειρας διαπλοκής. Ο λαός δεν είναι ανόητος. Ξεχωρίζει την ήρα από το στάρι των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 21.3.2005
