Στην Ευρώπη εκτός από το «τεκμήριο αθωότητας» υπάρχει και το «τεκμήριο πολιτικής ενοχής».
Σκάνδαλα δεν γίνονται μόνο στην Ελλάδα, υπάρχουν και στην Εσπερία. Οπως για παράδειγμα στη Βρετανία: ο υπουργός Εργασίας, ο Πίτερ Χέιν, ο οποίος βρίσκεται στο επίκεντρο μεγάλου σκανδάλου γύρω από τη χρηματοδότηση του Εργατικού Κόμματος, υπέβαλε την παραίτησή του. «Υπό το φως της απόφασης της εκλογικής επιτροπής, να ελεγχθώ, θα παραιτηθώ για να “καθαρίσω” όνομά μου» δήλωσε ο Πίτερ Χέιν στους δημοσιογράφους, εκφράζοντας βαθιά μεταμέλεια για τα όσα συνέβησαν και λέγοντας ότι δεν είχε άλλη λύση εκτός από την αποχώρηση από το υπουργικό συμβούλιο.
Ο Bρετανός πολιτικός παραδέχτηκε ότι «ξέχασε» να δηλώσει δωρεές ύψους 137.000 ευρώ, προοριζόμενες για τη χρηματοδότηση της εκστρατείας του τον περασμένο Μάιο, προκειμένου να γίνει «υπαρχηγός» του Εργατικού Κόμματος. «Εκανα ένα λάθος, αλλά ήταν ένα αθώο λάθος», έγραψε στην επιστολή παραίτησης.
Αυτά γίνονται στη Βρετανία. Οι διαφορές είναι εμφανείς και δεν αφορούν μόνο την αδιαφάνεια που υπάρχει στη χρηματοδότηση των ελληνικών κομμάτων. Η μεγάλη διαφορά είναι ότι στην Ευρώπη, όταν κάποιοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι καταγγέλλονται τεκμηριωμένα για παράβαση του νόμου δεν σφυράνε αδιάφορα, όπως στην Ελλάδα. Παραιτούνται για να «καθαρίσουν το όνομά τους». Δεν θα μπορούσε ποτέ και σε καμιά χώρα της Δύσης να αποκαλύπτεται ότι ο αρμόδιος υπουργός ΠΕΧΩΔΕ χτίζει χωρίς άδεια και να μένει στη θέση του, ούτε να καταγγέλλεται με μάρτυρες ότι ο προϊστάμενος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος επιχείρησε συναλλαγή για θέμα που ερευνά και να γίνονται απλώς κάποια «διευκρινιστικά τηλεφωνήματα» από το κόμμα του.
Γράφαμε και παλιότερα, ότι αυτό δεν είναι θέμα κάποιας ευαισθησίας, είναι ζήτημα δημοκρατικής τάξης: σε όλες τις ευνομούμενες δημοκρατίες ισχύει για το ποινικό κομμάτι το τεκμήριο της αθωότητας και για τις πολιτικές ευθύνες το «τεκμήριο ενοχής». Ο πολιτικός είναι πολιτικά ένοχος για οτιδήποτε κατηγορηθεί (φυσικά με στοιχεία) μέχρις αποδείξεως του εναντίου. Προσοχή! Μιλάμε μόνο για τις πολιτικές ευθύνες. Αν οι ευθύνες είναι και ποινικές και ξεκινήσει διαδικασία δικαστικής διερεύνησής τους, τότε ο πολιτικός -όπως και κάθε πολίτης- έχει απέναντι στο δικαστήριο το τεκμήριο αθωότητας. Σε ό,τι αφορά όμως μόνο το ποινικό κομμάτι. Στο πολιτικό κομμάτι των ευθυνών είναι ένοχος μέχρι της αποδείξεως της αθωότητάς του.
Το «τεκμήριο αθωότητας» όπως και το «τεκμήριο πολιτικής ενοχής» είναι χρήσιμα, διότι βοηθούν στην αποκάλυψη της αλήθειας. Το πρώτο είναι θεσμοθετημένο γιατί προστατεύει τον ανίσχυρο πολίτη από τις αυθαιρεσίες της πανίσχυρης δικαστικής εξουσίας. Το δεύτερο (δεν είναι θεσμοθετημένο αλλά πολιτικό έθιμο) χρειάζεται, επειδή οι διωκτικές αρχές μπορεί να βρεθούν ανίσχυρες μπροστά στον πανίσχυρο πολιτικό. Δεν μπορούν πρακτικά οι υφιστάμενοι να ελέγξουν τον προϊστάμενο. Ή, τουλάχιστον, δεν μπορούν να το κάνουν χωρίς να αφήσουν σκιές μεροληψίας. Η διαδικασία ποινικού ελέγχου δυσκολεύει μόνο από τη σκιά που αφήνει η ισχύς του πολιτικού. Πόσω μάλλον ότι ως άνθρωπος μπορεί να μπει στον πειρασμό να επηρεάσει έμπρακτα τη διαδικασία προς όφελός του.
Γι’ αυτό παραιτήθηκε ο υπουργός Εργασίας της Βρετανίας και γι’ αυτό αποδίδεται δικαιοσύνη χωρίς σκιές στα πολιτικά σκάνδαλα των κουτόφραγκων.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 25.1.2008
