Γράφαμε ότι οι αρνητικές επιπτώσεις της ελευθερίας του λόγου φαίνονται αμέσως, ενώ οι ευεργετικές μπορεί να χρειαστούν αιώνες και τις βλέπουμε μόνο εκ των υστέρων. Οι αρνητικές επιπτώσεις της απαγόρευσης του λόγου είναι κάπου στο ενδιάμεσο. Δηλητηριάζουν αργά και σταθερά τη δημοκρατία, τσακίζουν διά της διολισθήσεως κάθε προσπάθεια διαλόγου. Αυτό έγινε εμφανές και στην κοιτίδα του σύγχρονου φιλελευθερισμού, στις ΗΠΑ, πριν από την εποχή των μεγάλων αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου υπέρ της ελευθερολογίας.
Το 1917 πέρασε ο «νόμος περί κατασκοπείας» που προέβλεπε την «απαγόρευση ψευδών ειδήσεων και πράξεις που πιθανώς να έβλαπταν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις» των ΗΠΑ κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρώτο θύμα του ήταν ο γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος Charles T. Schenck, ο οποίος εξέδωσε μια φλογερή προκήρυξη κατά της υποχρεωτικής στράτευσης. Το Ανώτατο Δικαστήριο επικύρωσε την καταδικαστική απόφαση εισάγοντας το κριτήριο του «σαφούς και παρόντος κινδύνου», σαν αυτόν που νιώθουμε τώρα από τις επιθέσεις των λαϊκιστών. Να σημειώσουμε ότι η απόφαση εκδόθηκε το 1919, όταν ο πόλεμος είχε τελειώσει και μάλιστα νικηφόρος, παρά τις… αντιρρήσεις για την επιστράτευση που είχαν ο Schenck και πολλοί άλλοι.
Την ίδια χρονιά καταδικάστηκε σε δεκαετή κάθειρξη ο Eugene Debs, πέντε φορές υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος για την προεδρία των ΗΠΑ. Το επίμαχο σημείο της ομιλίας του ήταν «πρέπει να γνωρίζετε ότι σας αξίζει να είστε κάτι περισσότερο από σκλάβοι ή τροφή για τα κανόνια».
«Η Anita Withney», έγραψε ο Σταύρος Τσακυράκης, στο υπό επανέκδοση βιβλίο «Η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), «ήταν μια μορφωμένη γυναίκα που είχε αφιερώσει τη ζωή της σε φιλανθρωπίες και σε αγώνες υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών». Καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση στις διαβόητες φυλακές Σαν Κουέντιν των ΗΠΑ με βάση τον νόμο περί “εγκληματικού συνδικαλισμού”. Η ίδια δεν ήταν μέλος συνδικάτου, αλλά είχε “έντονη δραστηριότητα στην υποστήριξη διωχθέντων βάσει του νόμου περί εγκληματικού συνδικαλισμού”».
Αυτά σημαίνουν ότι αν ξεκινήσει η λογοκρισία με βάση κάποιον κίνδυνο –όσο σαφής και παρών να είναι–, δεν έχει τελειωμό. Κι αυτό είναι πολύ ανθρώπινο και λογικό. Πρώτο μέλημα των διωκτικών αρχών είναι να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο και τα νώτα τους καλυμμένα. Το γενικό καλό που φέρνει στις κοινωνίες η ελευθερία του λόγου δεν τους απασχολεί. Απόδειξη αυτού ήταν η πρωτόδικη καταδίκη (που ευτυχώς ανέτρεψε το Ανώτατο Δικαστήριο) του Harold B. Fiske το 1927. Αυτός ούτε έκανε ούτε είπε κάτι. Ηταν μέλος όμως του Industrial Workers of the World (IWW), το καταστατικό του οποίου είχε ως πρόταγμα την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και την κατάργηση της μισθωτής εργασίας.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 13.2.2021