Όλη η συζήτηση για τα επεισόδια εναντίον των Αλβανών έχει ως αξίωμα αυτό που έπρεπε να προς αναζήτηση: Υπάρχει ρατσιστικό φαινόμενο στην Ελλάδα;
Στις αυλές των φεουδαρχών του μεσαίωνα υπήρχε ενίοτε ο «τρελός του βασιλιά». Ήταν γελωτοποιός: δουλειά του ήταν να κάνει τον άρχοντα να γελά αλλά ταυτόχρονα ήταν ο μόνος που μπορούσε να πει πικρές αλήθειες. Ήταν ο μόνος που μπορούσε να κρίνει τις πράξεις του άρχοντα. Ο μόνος που μπορούσε να αναδείξει τις ενοχλητικές πραγματικότητες του βασιλείου.
Πολλοί -με πρώτη την αστυνομική διεύθυνση Ζακύνθου- έσπευσαν να δημοσιοποιήσουν την ιατρική γνωμάτευση για τον κ. Παναγιώτη Κλάδη που βγήκε με το μαχαίρι για να καθαρίσει την «εθνική προσβολή» που υπέστημεν στα Τίρανα. «Έχει ψυχολογικά προβλήματα», είναι η πολιτικά ορθή διατύπωση «ήταν ένας τρελός, ένα μεμονωμένο περιστατικό» είπαν κάποιοι άλλοι. Η αλήθεια είναι πως εξ ορισμού μόνο ένας τρελός μπορεί να δολοφονήσει ένα άνθρωπο (και να αποπειραθεί να σκοτώσει άλλους) δύο για ένα ποδοσφαιρικό αγώνα. Σάμπως δεν είναι τρελοί όσοι ανατινάζονται στις καφετέριες παρασέρνοντας στον όλεθρο γυναικόπαιδα; Ήταν γνωστικοί εκείνοι που ζώστηκαν τα Καλάσνικοφ και μακέλεψαν τα παιδιά στη Βόρεια Οσετία; Σας φαίνονται νουνεχείς οι αλλόφρονες που έκαιγαν το ομοίωμα του Πατριάρχη Βαρθολομαίου θες στην Κωνσταντινούπολη; Ή στέκουν στα καλά τους όσοι στα Τίρανα ξέσπασαν με υβριστικά πανό κατά του Πύρου Δήμα; Παλαβοί, είναι όλοι τους, μα «οι τρελοί του χωριού», όπως οι συνώνυμοι τους το Μεσαίωνα, λένε με τραγικό τρόπο αλήθειες στα δικά τους βασίλεια της εφησυχασμένης πλειοψηφίας.
Η αλήθεια του δικού μας «τρελού» είναι η διάχυτη προσπάθεια ακύρωσής του την επόμενη μέρα. Η αποστροφή για το πρόβλημα και το κουκούλωμα με την ψυχιατρική ταμπέλα. Τρελός -σίγουρα!- ήταν ο βομβιστής της Οκλαχόμα Τίμοθι ΜακΒέι, αλλά υπήρχε ένα (διάχυτο στις κεντροδυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ) ιδεολόγημα το οποίο στο ταραγμένο του μυαλό νομιμοποιούσε την βομβιστική επίθεση.
Ήρθε η ώρα λοιπόν να κοιταχτούμε στον καθρέφτη του δικού μας «τρελού». Να δούμε αν αυτό που αυτάρεσκα ξορκίζουμε έχει παρεισφρήσει στην ελληνική κοινωνία. Μήπως οι θλιβερές και καθολικά καταδικαστέες μειοψηφίες είναι η κορυφή του παγόβουνου;. Μήπως και γι’ αυτά τα επεισόδια κοιταζόμαστε στον παραμορφωτικό καθρέφτη της μεγαλαυτίας μας;
Ας δούμε κατ’ αρχήν τους όρους συζήτησης γι’ αυτά τα θλιβερά επεισόδια. Δεν θα σταθούμε στο γεγονός ότι ο θάνατος ενός νέου ανθρώπου αντιμετωπίζεται ως (περίπου) τροχαίο ατύχημα, ούτε στον συμψηφισμό που επιχειρείται -«ναι, αλλά και αυτοί γιούχαραν τον εθνικό μας ύμνο» – αλλά στο εκπληκτικό, ότι όλη η συζήτηση έχει ως αξίωμα αυτό που έπρεπε να προς αναζήτηση: Υπάρχει ρατσιστικό φαινόμενο στην Ελλάδα; Οι παρουσιαστές ειδήσεων δεν διευθύνουν πλέον τις συζητήσεις, διευθύνουν τις απόψεις που ακούγονται. Ουδείς τολμά να αναρωτηθεί φωναχτά, αν υπάρχει ρατσιστικό φαινόμενο στη χώρα. Οι υποτιθέμενα ουδέτεροι, αλλά κατ’ ουσία τηλε-εισαγγελείς, κατακεραυνώνουν αμέσως τον συνομιλητή με το αμίμητο «με συγχωρείτε, αλλά αυτό δεν μπορώ να το δεχθώ…»
Δεύτερον: στη συζήτηση που γίνεται ουδείς προστρέχει στην προ έτους έρευνα του ΕΚΚΕ που δείχνει πλέον υψηλά επίπεδα δυσανεξίας στη χώρα. Λες και η έρευνα αναφέρεται σε άλλη χώρα. Η έρευνα αυτή είχε θορυβήσει το πανελλήνιο τον περασμένο Νοέμβριο που εκδόθηκε. Έδειξε ότι συντριπτικά πολλοί περισσότεροι Έλληνες, από τους Ευρωπαίους εταίρους τους, είναι δυσανεκτικοί στη διαφορά (εθνική, θρησκευτική, σεξουαλική). Ναι, είναι ανόητο να λέμε ότι οι Έλληνες είναι ρατσιστές. Η πρόταση ενέχει εσωτερική αντίφαση: το να ομαδοποιεί κάποιος υπό οποιαδήποτε τεμπέλα ένα ολόκληρο λαό είναι ρατσισμός. Δηλαδή είναι ρατσιστικό να λέει κάποιος ότι «οι έλληνες είναι (ή δεν είναι) ρατσιστές».
Το πρόβλημα λοιπόν δεν τίθεται αν οι Έλληνες στο σύνολό τους είναι ή δεν είναι ρατσιστές. Το ζήτημα είναι αν υπάρχουν στην Ελλάδα ρατσιστές. Υπάρχουν, και το πρόβλημα είναι ότι πληθύνονται -όπως δείχνουν όλες οι κοινωνικές έρευνες.
Πρέπει λοιπόν να σταματήσουμε να κρύβουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλάκι της μειοψηφίας. Υπάρχει ρατσιστικό φαινόμενο στη χώρα και πρέπει να το συζητήσουμε χωρίς φόβο και πάθος. Ένας νεκρός πρέπει να αποτελεί επαρκές καμπανάκι για να αντιμετωπίσουμε κατάματα το φαινόμενο. Τρελοί κυκλοφορούν πολλοί σε όλες τις κοινωνίες. Το αν και που θα χτυπήσουν εξαρτάται από το γενικότερο κλίμα που επικρατεί στην κοινωνία.
Υ.Γ. (συνέχεια του χθεσινού άρθρου): Τελικά το ΚΚΕ εξέδωσε ανακοίνωση χθες. Άργησε μεν, αλλά ήταν η πιο μεστή όλων. Δεν στάθηκε στα γενικόλογα φληναφήματα, αλλά έθεσε τον δάκτυλο επί των τύπων των ήλων…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 7.9.2004
