Δεν πρέπει να εξετάζουμε την νομοθεσία υπό το πρίσμα των καλών που θα επιφέρει αν εφαρμοστεί σωστά, αλλά υπό το πρίσμα των δεινών που θα επιφέρει αν εφαρμοστεί λάθος.
Αμαρτία εξομολογούμενη: Την χάρηκα την καταδίκη του κ. Κώστα Λαλιώτη από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών για συκοφαντική δυσφήμηση σε βάρος του Βουλευτή Ν. Τρικάλων κ. Νίκου Λέγκα, του Βουλευτή Ν. Κιλκίς κ. Σάββα Τσιτουρίδη και του Ευρωβουλευτή κ. Κωστή Χατζηδάκη σχετικά με την υπόθεση του Κτηματολογίου.
Συγκεκριμένα, όπως επί λέξει σημειώνεται στην υπ’ αριθμόν 6368/31.10.2003 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, οι μειωτικές αναφορές του κ. Λαλιώτη για τους τρεις βουλευτές: «είναι αντικειμενικά κρινόμενες δυσφημιστικές, αφού ο συντάκτης τους, επικαλούμενος γεγονότα αναγόμενα στο παρελθόν και αναφερόμενος ειδικά και εξατομικευμένα στους ενάγοντες, τους προσάπτει πράξεις, οι οποίες αντίκεινται στο νόμο, την ηθική και την ευπρέπεια, συγχρόνως όμως και συκοφαντικές, αφού όπως αποδείχτηκε δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια, παρά τα αντιθέτως από τον εναγόμενο υποστηριζόμενα, ενώ ο τελευταίος ήταν γνώστης της αναλήθειας».
Χάρηκα την απόφαση όχι γιατί αφορούσε τον κ. Λαλιώτη, αλλά γιατί ένα στέλεχος του ΠΑΣΟΚ ένιωσε στο πετσί του τους νόμους που αυτή η κυβέρνηση θέσπισε και λειτουργούν ως δαμόκλειος σπάθη στην ελευθερία του λόγου. Και για ένα επιπλέον λόγο: ο κ. Λαλιώτης έκανε χρήση αυτών των ιδίων νόμων και τελικά έκλεισε μια εφημερίδα. Ναι! ήταν μια κακή εφημερίδα, μια χυδαία εφημερίδα. Μια εφημερίδα η οποία στο συγκεκριμένο θέμα για το οποίο καταδικάστηκε τον είχε αδικήσει κατάφορα. Αλλά πάντως ήταν μια εφημερίδα.
Η χαρά μου ήταν πλήρως ειλικρινής και τελείως λάθος. Ένας κακός νόμος ακόμη και όταν χρησιμοποιείται εναντίον των εμπνευστών του (ή έστω ατόμων που ανήκουν στον ίδιο πολιτικό χώρο με εκείνους που τον συνέταξαν) δεν παύει να είναι κακός νόμος. Ένας άθλιος νόμος δεν παύει να είναι άθλιος ακόμη κι όταν πλήττει εκείνους που στο παρελθόν τον χρησιμοποίησαν ή τον χρησιμοποιούν ακόμη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο κ. Λαλιώτης έχει κάνει αγωγή στον κ. Μητσοτάκη σχετικά με δηλώσεις του δεύτερου, όπως και ο κ. Μητσοτάκης έχει κάνει αγωγή στον πρώτο.
Μύλος; Προφανώς, αλλά πρέπει να μας προβληματίσει. Όταν ο δημόσιος διάλογος χρειάζεται το δεκανίκι των δικαστών, χωλαίνει. Όταν η πολιτική κριτική είναι τέτοια που να φτάνει στα δικαστήρια τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στη χώρα.
Βασικότερο όμως πρόβλημα για τη χώρα μακροπρόθεσμα θα αποδειχθεί η ιδιότυπη ποινικοποίηση του δημόσιου διαλόγου που πλήττει κατ’ αρχήν τον Τύπο και κατά δεύτερον γίνεται κομμάτι της πολιτικής πρακτικής. Τον ασκό του Αιόλου άνοιξε η νομοθετική παρέμβαση Βενιζέλου που διαχώρισε τις ποινικές από τις αστικές ευθύνες για τα δημοσιεύματα. Αυτό επιτρέπει πολλούς να καταφεύγουν μόνο στα αστικά δικαστήρια τα οποία εκτιμούν μόνο τη ζημία που υπήρξε στον ενάγοντα από ένα δημοσίευμα, αλλά δεν μπαίνουν στην ουσία της υπόθεσης. Έτσι δημιουργήθηκε μια μεγάλη βιομηχανία αγωγών. Όπως γράφαμε και παλιότερα («Απογευματινή» 16.3.2002) «με βάση αυτόν το νόμο: α) Έκλεισε μια εφημερίδα. β) Αναγκάστηκε να μεταναστεύσει ένας δημοσιογράφος. γ) Μια πολιτική οργάνωση χρησιμοποίησε την βιομηχανία αγωγών (23 τον αριθμό) για να φιμώσει επικριτές της. δ) Υπήρξε περίπτωση δημοσιογράφου που ενώ αθωώθηκε από το ποινικό δικαστήριο, αναγκάστηκε να πληρώσει 10 εκατ. δραχμές αποζημίωση από το αστικό. Σήμερα … διάφοροι πολιτικοί (κάθε διαμετρήματος) απειλούν με αγωγές δημοσιογράφους και ΜΜΕ για να σιωπήσουν.»
Ενάμισι χρόνο μετά το πρόβλημα παραμένει. Όπως, Λέγαμε και τότε: «χωρίς να μπούμε στην ουσία πόσες και ποιες από τις εκδικασθείσες ή εκκρεμείς αγωγές είναι δίκαιες ή άδικες πρέπει να πούμε ότι ο νόμος Bενιζέλου είναι πλήγμα στην ελευθερολογία. Aνοιξε τον ασκό της λογοκρισίας στον Τύπο και καλά είναι να υπάρξει διακομματική συναίνεση για να τον συμμαζέψουν.» Το πρόβλημα με το νόμο περί αστικών αγωγών δεν είναι οι προθέσεις. Μπορεί να είναι οι καλύτερες. Μόνο που ΄πως είχε και ο αμερικανός πρόεδρος Λίντον Τζόνσον: «Δεν πρέπει να εξετάζουμε την νομοθεσία υπό το πρίσμα των καλών που θα επιφέρει αν εφαρμοστεί σωστά, αλλά υπό το πρίσμα των δεινών που θα επιφέρει αν εφαρμοστεί λάθος.» (Περισσότερες ρήσεις στο βιβλίο «Είπαν», εκδόσεις Καστανιώτη) Και μέχρι σήμερα ο νόμος εφαρμόζεται λάθος. Δεν προστατεύει τους αδύναμους. Οι ισχυροί τον χρησιμοποιούν κατά βούληση…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 4.11.2003