Δύο ισχυρότατα πλήγματα δέχθηκε η φιλοσοφία της ελεύθερης αγοράς τον χρόνο που πέρασε…
Το δεύτερο πλήγμα αφορά την ιδιωτικοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Η «Aρθουρ Aντερσεν» ήταν κάποτε το καμάρι και το «τσοπανόσκυλο» της ελεύθερης αγοράς. Το μοντέλο της ιδιωτικοποίησης του ελέγχου του ιδιωτικού τομέα έμοιαζε τόσο επιτυχές που κάποιοι το πρότειναν και ως πρότυπο για να βαθμολογηθεί και το περιεχόμενο του Διαδικτύου. Το σκεπτικό ήταν απλό: η αυτορύθμιση των επιχειρήσεων στο διαδίκτυο θα μπορούσε να περάσει από τους μεγάλους κολοσσούς του ελέγχου του ιδιωτικού τομέα. Επιχειρήσεις σαν την «Aρθουρ Aντερσεν» θα εξέταζαν το περιεχόμενο των μεγάλων δικτυακών τόπων και ανάλογα θα τους έκριναν ως «κατάλληλους», ή «ακατάλληλους για ανηλίκους». Η σφραγίδα αυτών των εταιριών (ή η έλλειψή της) θα ήταν και το πιστοποιητικό «καλού» ή «κακού» περιεχομένου. Η αγορά θα εξασφάλιζε ότι οι ελεγκτές θα έκαναν σωστή δουλειά, μιας και το μεγαλύτερο περιουσιακό τους στοιχείο τους είναι η «φήμη της εταιρίας». Δεν θα τη ρίσκαραν προκειμένου να κερδίσουν βραχυπρόθεσμα.
Η ιστορία όμως απέδειξε το αντίθετο. Η φήμη δεν ήταν επαρκές στοιχείο για να εμποδίσει την «Aρθουρ Aντερσεν» να συγκαλύψει τις λογιστικές αλχημείες στους ισολογισμούς της «Ένρον» ή της «Γουόρλντκομ». Δεν δουλεύει η αγορά λοιπόν;
Το πρόβλημα όμως στις υπηρεσίες ασφαλείας και λογιστικών ελέγχων δεν είναι η αγορά, αλλά η έλλειψή της. Και στις δύο κλάδους έχουμε ολιγοπωλιακές καταστάσεις. Ελάχιστες εταιρίες έχουν απομείνει με αποτέλεσμα να μην υπάρχει το οξυγόνο της αγοράς: ο ανταγωνισμός. Η αγορά ή η Δημοκρατία λειτουργεί όταν υπάρχουν ανεξάρτητα ή/και αντικρουόμενα συμφέροντα που εξασφαλίζουν ότι κανείς δεν μπορεί ατιμώρητα να παραβεί τους κανόνες. Τα μονοπώλια είναι δυσλειτουργικά και διεφθαρμένα. Είτε είναι ιδιωτικά, είτε κρατικά…
«Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 27.6.2002
