Το βασικό πρόβλημα δεν είναι ο κομματισμός στο δημοσίου, αλλά το απέραντο δημόσιο που προσφέρει ευρύχωρο πεδίο για να αναπτυχθεί ο κομματισμός.
Χρόνια τώρα ψέγουμε τα κόμματα για τον… κομματισμό τους. Αναρωτιόμαστε γιατί ο κόσμος είναι τόσο κακός και τα κόμματα δεν δρουν… υπερκομματικά, γιατί στους σχηματισμούς, που αποτελούν έναν από τους πυλώνες της Δημοκρατίας, συγκεντρώνεται κάθε καρυδιάς καρύδι, γιατί, τελικά, οι ηγέτες παρά τις καλές τους προθέσεις δεν αποφεύγουν φαινόμενα τύπου Πανάγου;
Μήπως έφτασε η ώρα να αντιστρέψουμε την οπτική μας και να καταλάβουμε ότι, όπου υπάρχουν λάφυρα, θα υπάρχουν και πειρατές; Μήπως πρέπει να καταλάβουμε ότι, όπου υπάρχει μεγάλο κράτος, θα υπάρχουν και χιλιάδες Πανάγοι να στελεχώσουν τις χιλιάδες αμειβόμενες επιτροπές και διοικητικά συμβούλια; Μήπως, τελικά, το βασικό πρόβλημα δεν είναι ο κομματισμός του Δημοσίου, αλλά το απέραντο Δημόσιο που προσφέρει ευρύχωρο πεδίο για να αναπτυχθεί ο κομματισμός;
Στην Ελλάδα παρουσιάζεται ένα αξιοθαύμαστο φαινόμενο. Σε επίπεδο στελεχών της πολιτικής, άνθρωποι με αντιδιαμετρικές απόψεις ζουν εντός του ίδιου κόμματος κι άνθρωποι με τις ίδιες αντιλήψεις βρίσκονται σε διαφορετικά μετερίζια. Σε επίπεδο κομματικών μηχανισμών βασιλεύει ο οπορτουνισμός. Τα κόμματα μετατράπηκαν σε συνασπισμούς μικροσυμφερόντων. Τα μεσαία στελέχη δεν έχουν πολιτικό όραμα, απλώς περιμένουν καρτερικά ή προωθούν μαχητικά να έρθει η σειρά τους ώστε να κερδίσουν μετεκλογικά την τάδε διεύθυνση του Δημοσίου ή τη δείνα θέση σε ένα διοικητικό συμβούλιο ενός οργανισμού. Ξέρουν πως οι αφισοκολλήσεις ποτέ δεν πάνε χαμένες, αλλά τελικά αποζημιώνονται εξόδοις των φορολογουμένων.
Οι κομματικοί μηχανισμοί έχουν γίνει σαν τους μισθοφορικούς στρατούς του Μεσαίωνα. Πολεμούν και περιμένουν την άλωση του κράτους για να το λαφυραγωγήσουν. Οχι μόνο παράνομα, αλλά και νομότυπα. Με θέσεις σε επιτροπές που θα αξιολογούν τις προσφορές για το «Εqual», με συμμετοχές σε διοικητικά συμβούλια κ.λπ. Αυτοί, δε, οι κομματικοί μηχανισμοί κρατούν δέσμια και τα πολιτικά στελέχη. Οι τελευταίοι ξέρουν ότι έξω από το μαντρί καραδοκεί ο λύκος της πολιτικής εξαφάνισης. Γνωρίζουν ότι χωρίς τους λογής λογής Πανάγους και Γκρούεζες δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια επανεκλογής. Τους ανέχονται, λοιπόν, ζητώντας τους ταυτόχρονα να λειτουργούν σεμνά και ταπεινά. Και απλώς δεν μπορούν να αντισταθούν επί μακρόν στο «εύλογο» κατά τ’ άλλα επιχείρημα: «Γι’ αυτό αγωνιστήκαμε είκοσι χρόνια; Για να παραμένουν οι ΠΑΣΟΚοι στις θέσεις-κλειδιά;» Προσοχή: Το ερώτημα δεν είναι «αν αυτοί που παραμένουν είναι άξιοι ή άχρηστοι», αλλά «πόσα χρόνια ένσημα αγώνα υπέρ της Ν.Δ. έχουν».
Δυστυχώς, και αυτή η κυβέρνηση οδεύει προς στο «δίλημμα Σημίτη». Ξέρει πως χωρίς το κόμμα δεν μπορεί να κερδίσει εκλογές και πως μ’ αυτό το κόμμα δεν μπορεί να κυβερνήσει. Οι παθογένειες είναι ισχυρότερες των προθέσεων και το δέλεαρ του κρατικού κορβανά πολύ μεγάλο για να αντισταθούν ακόμη και οι ενάρετοι.
Το κακό είναι πως η Ν.Δ. μπήκε πολύ νωρίς στη διαχείριση της παθογένειας αντί να τραβήξει μπροστά με τομές. Αντί να μειώσει το κράτος το αυξάνει, αντί να αποκεντρώνει, συγκεντρώνει και αντί να περικόψει επιτροπές τις πληθαίνει. Αστείο κι επίκαιρο παράδειγμα: Η Επιτροπή Ανταγωνισμού επί Νέας Δημοκρατίας, αντί να γίνει ανεξάρτητη, έγινε πολυπληθέστερη! Προστέθηκαν δύο επιπλέον μέλη στα εννιά για να υπάρχει μεγαλύτερος έλεγχος από το γραφείο του υπουργού Ανάπτυξης.
Ας το καταλάβουμε: Πανάγοι υπάρχουν και θα υπάρχουν σε όλα τα κόμματα. Το ζήτημα είναι πόσο γήπεδο θα βρίσκουν αυτοί για να αλωνίζουν. Αν δεν μειώσουμε το κράτος στα αναγκαία, όσους κι αν κλείσουμε στη φυλακή κάποιοι άλλοι θα πάρουν τη θέση τους.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 22.9.2006
