Κανείς δεν γνωρίζει αν μια επιθετική διπλωματική στρατηγική μέσω Χάγης θα αποδώσει τα μέγιστα. Αυτό που σίγουρα ξέρουμε είναι ότι το δόγμα της ακινησίας, που εισήγαγε ο Ανδρέας Παπανδρέου, σώρευσε ζημιές. Και σε διπλωματικό και σε οικονομικό επίπεδο.
Στη ζωή τίποτε δεν είναι σίγουρο. Ούτε καν στα βασικά. Σε μια δύσκολη δε πόλη σαν την Αθήνα οι κίνδυνοι ελλοχεύουν παντού. Μια εχέφρων ή συντηρητική προσωπική πολιτική θα έπρεπε να μας κρατά διαρκώς σπίτι. Διότι ακόμη κι αν εμείς προσέχουμε, κάποιος άλλος μπορεί να μην προσέχει. Αφήστε δε το γεγονός ότι σφίγγουν και οι ζέστες και η πνευματική ισορροπία των ανθρώπων μπαίνει σε μεγάλη δοκιμασία. Είναι ώρα να συμβιβαζόμαστε τώρα με την πραγματικότητα, όταν είναι πιθανόν κάτι κακό να συμβεί; Σπίτι, λοιπόν, και με διπλή κλειδαριά…
Και στις διεθνείς σχέσεις δεν είναι τίποτε σίγουρο. Ούτε καν στα βασικά. Κανείς δεν ξέρει, για παράδειγμα, αν αύριο η Τουρκία τραβήξει τον δρόμο των στρατηγών ή κερδίσει την παρτίδα ο κ. Ερντογάν.
Μια εχέφρων ή συντηρητική πολιτική θέλει να παρακολουθείς τις εξελίξεις από μακριά. Να μην εκτίθεσαι με πρωτοβουλίες που μπορεί να γυρίσουν ανάποδα. Είναι ώρα τώρα να συμβιβαζόμαστε με την πραγματικότητα της γειτονιάς μας; Σπίτι, λοιπόν, και με διπλές παραγγελίες F-16…
Αυτό ήταν το νόημα της παρέμβασης του Προέδρου της Δημοκρατίας από την ακριτική Σύμη. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, «ο κ. Κάρολος Παπούλιας επέρριψε ευθέως ευθύνες στο στρατιωτικό κατεστημένο της Αγκυρας για την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αναφερόμενος εμμέσως στην πρόταση του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κ. Στεφανόπουλου περί παραπομπής όλων των ζητημάτων στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ο κ. Παπούλιας επεσήμανε ότι “ακόμη κι αν βρισκόταν συμβιβασμός σε κάποιες από αυτές τις διαφορές, μέσω των διαδικασιών που προβλέπονται από τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ, κανείς δεν εγγυάται ότι δεν θα προέκυπταν διαφορές, ακριβώς επειδή δεν αναθεωρείται η στρατηγική επιδίωξη που τις κατασκευάζει”». Ορθόν, αλλά σάμπως μας εγγυάται κανείς ότι δεν θα κερδίσει μεθαύριο τις ιταλικές εκλογές ο κ. Φίνι και δεν θα ζητήσει πίσω τα Δωδεκάνησα;
Τίποτε δεν είναι εγγυημένο στη ζωή και στις διεθνείς σχέσεις. Ολα μπορούν να πάρουν τις πιο απίθανες στροφές, ειδικά όταν παραμένεις θεατής στις εξελίξεις και δεν τις συνδιαμορφώνεις.
Εξάλλου, η στρατηγική της ακινησίας (την οποία ως υπουργός Εξωτερικών του Ανδρέα Παπανδρέου υπηρέτησε ο νυν Πρόεδρος) δεν μας έδωσε κανένα διπλωματικό πλεονέκτημα. Δεν υπηρετήθηκαν τα εθνικά μας θέματα.
Κατ’ αρχήν οι προκλήσεις και διεκδικήσεις της Τουρκίας πλήθαιναν αντί να μειώνονται. Οι γείτονες έβρισκαν εύφορο διεθνές περιβάλλον και έκαναν: ενώ εμείς νομίζαμε ότι όλοι μας φτύνουν για να μη ματιάσουν την «υπερήφανη εξωτερική μας πολιτική», η Ελλάδα είχε γίνει ο «τρελός του ευρωπαϊκού χωριού».
Κανείς δεν καταλάβαινε τι λέγαμε και ουδείς ενδιαφερόταν. Η μόνη πραγματική κληρονομιά εκείνης της στρατηγικής ήταν οι λογαριασμοί των F-16.
Η συντηρητική πολιτική έχει μια κοινή επωδό. Επισείει κινδύνους του μέλλοντος για να αποφύγει το ρίσκο του παρόντος. Αν, δηλαδή, εφαρμόζαμε το σκεπτικό του κ. Παπούλια στην Παιδεία, θα έπρεπε να αποδώσουμε απόλυτο δίκιο στους φοιτητοπατέρες. Εγγυάται κανείς ότι με τις νέες ρυθμίσεις περί ασύλου δεν θα επιχειρηθεί η περιστολή των ακαδημαϊκών ελευθεριών; Ειδικά, όταν -όπως λέει το ΚΚΕ- δεν αναθεωρείται «η στρατηγική της αγοράς και της εμπορευματοποίησης της Παιδείας»; Αρα κανονικά πρέπει να συντηρήσουμε το σημερινό μπάχαλο, μην τυχόν και στο μέλλον επιχειρηθεί κάτι…
Κανείς δεν γνωρίζει αν μια επιθετική διπλωματική στρατηγική μέσω Χάγης θα αποδώσει τα μέγιστα. Αυτό που σίγουρα ξέρουμε είναι ότι το δόγμα της ακινησίας, που εισήγαγε ο Ανδρέας Παπανδρέου, σώρευσε ζημιές. Και σε διπλωματικό και σε οικονομικό επίπεδο.
Το ξέρουμε γιατί το ζήσαμε και κυρίως γιατί το πληρώσαμε…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 22.6.2006
