Στην Ελλάδα το «Παιδεία πάνω από τα κέρδη» δεν είναι απλώς σύνθημα. Είναι κάτι παραπάνω από δόγμα.
«Η παιδεία πάνω από τα κέρδη» είναι ένα πιασάρικο σύνθημα. Θα ακουστεί το Σάββατο στην Αθήνα και κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει μ’ αυτό. Ούτε καν οι επιχειρηματίες που έχουν σκοπό τα κέρδη. Έχει αποδειχθεί ότι όσο πιο μορφωμένοι είναι οι εργαζόμενοι τόσο καλύτερα αποτελέσματα έχουν για τις επιχειρήσεις, ή αν το θέλετε σε μαρξιστικούς όρους «τόσο μεγαλύτερη υπεραξία παράγουν».
Στην Ελλάδα το «Παιδεία πάνω από τα κέρδη» δεν είναι απλώς σύνθημα. Είναι κάτι παραπάνω από δόγμα. Για παράδειγμα ΑΕΙ δεν επιτρέπεται να ιδρύσουν, ούτε οι μη κερδοσκοπικοί φορείς. Τα πάντα ανήκουν στο κράτος, το οποίο ως γνωστόν είναι «κάτω από τα κέρδη». Υπολείπεται, βέβαια και σε αποδοτικότητα, αλλά αυτό σπανίως αποτελεί αίτημα ή έστω θέμα προς συζήτηση.
Το ζήτημα της εμπορικοποίησης της παιδείας παγκοσμίως είναι πραγματικό. Υπάρχει μια γενικότερη τάση ιδιωτικοποίησης της γνώσης, μόνο που εδώ παραείμαστε γαλαντόμοι. Ανησυχούμε περισσότερο για το αν εμπορικοποιείται η εκπαίδευση στα ξένα κι όχι για το γεγονός ότι δεν έχουμε εκπαίδευση στην Ελλάδα. Γιατί όλοι ξέρουν ότι το πρόβλημα στην χώρα μας δεν είναι αν η παιδεία είναι πάνω ή κάτω από τα κέρδη, αλλά ότι δεν είναι παιδεία. Το μαρτυρούν τα χιλιάδες «ξύλα απελέκητα» που αποφοιτούν από τα πανεπιστήμια. Το μαρτυρούν οι απαντήσεις των μαθητών όταν ερωτώνται την 25η Μαρτίου τι γιορτάζουμε κι απαντούν τον «πόλεμο με τους Γερμανούς, ή κάτι τέτοιο…»
Γιατί λοιπόν δεν συζητάμε το πρόβλημα παιδεία στις πραγματικές του βάσεις και σκιαμαχούμε για τα κέρδη; Μια απάντηση δίνεται από τα συνθήματα που όλοι οι εμπλεκόμενοι με την παιδεία θα εκτοξεύσουν μεθαύριο στο πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο. Πέρα από τους μαϊντανούς που δεν μπορεί να διαφωνήσει κανείς (π.χ. «πτυχία για δουλειά») όταν φτάνουμε στο δια ταύτα των αιτημάτων διαβάζουμε: «Όχι στην εντατικοποίηση των σπουδών» και «όχι στην αξιολόγηση σχολείων, πανεπιστήμιων και εκπαιδευτικών».
Υποπτεύομαι ότι το πραγματικό πρόβλημα για καθηγητές Μ.Ε., φοιτητές, μαθητές, σπουδαστές (οι σύλλογοι των οποίων συνυπογράφουν την παραπάνω ανακοίνωση) δεν είναι αν η παιδεία μπει πάνω ή κάτω από τα κέρδη. Ο φόβος τους κυρίως έχει να κάνει με το ξεβόλεμα από τη σημερινή μίζερη κατάσταση. Τότε, είναι πολύ πιθανό, κάποιοι να αναγκαστούν και να δουλέψουν και να αξιολογηθούν για την εργασία τους…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 28.2.2003
