Δεν μπορεί να γίνει λόγος για «ισχυρή», ούτε για «φτωχή Ελλάδα». Η χώρα μας βρίσκεται σε μια λεπτή μεταβατική φάση, όπου αποτινάσσει τις παλιές αντιπαραγωγικές δομές για να γεννήσει ένα πιο ορθολογικό οικονομικό σύστημα.
Αν ένας αλλοδαπός παρακολουθούσε τα δελτία ειδήσεων της ελληνικής τηλεόρασης θα νόμιζε ότι βρέθηκε σε μια χώρα του Δεύτερου Κόσμου. Μια χώρα που τώρα κάνει τα πρώτα βήματα προς την οικονομία της αγοράς και μαστίζεται από όλα τα προβλήματα των πρώην κομουνιστικών χωρών και κυρίως από φτώχεια. Αν το ίδιο βράδυ έβγαινε να διασκεδάσει θα έβγαζε ακριβώς το αντίθετο συμπέρασμα. Με δεδομένο ότι έχουμε την ακριβότερη διασκέδαση της Ευρώπης τα γεμάτα μαγαζιά, από καφετέριες μέχρι «μιούσικ χολ» δείχνουν ευημερία. Ποια είναι λοιπόν η πραγματική Ελλάδα; Η «ισχυρή» που μας παρουσίασε ο πρωθυπουργός ή η «φτωχή» που μας έδειξε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης;
Η αλήθεια είναι πως φτώχεια υπάρχει. Οι απόμαχοι της εργασίας παίρνουν συντάξεις πείνας. Μόνο που αυτή η φτώχεια είναι ενταγμένη σε ένα ισχυρό κοινωνικό ιστό και δεν είναι διακριτή -πλην ίσως των δελτίων της τηλεόρασης και της συνήθους μουρμούρας των Ελλήνων. Από την άλλη πλευρά υπάρχει μια ισχυρή μεσαία τάξη η οποία υπερεργάζεται για να απολαμβάνει ένα υψηλό επίπεδο ευημερίας και να χρηματοδοτεί πρόσωπα του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος που είναι εκτός παραγωγικής διαδικασίας, π.χ. παιδιά (μέχρι την ηλικία των 30 ετών!), ή γονείς των οποίων η πενιχρή τους σύνταξη δεν καλύπτει τις βιοτικές ανάγκες.
Παράλληλα αυτή η μεσαία τάξη πληρώνει μια αφανή «κοινωνική φορολογία» (στον αντίποδα του «κοινωνικού μισθού» που προέβαλλε ο πρωθυπουργός) εξαιτίας των ελλειμματικών υποδομών που έχει η χώρα. Είναι οι δύο μήνες το χρόνο που ξοδεύουν οι Αθηναίοι μποτιλιαρισμένοι στα Ι.Χ. τους, το ανορθολογικό φορολογικό σύστημα και η μεγάλη ταλαιπωρία που υφίστανται οι πολίτες στις τόσες υποχρεωτικές επαφές με το Δημόσιο.
Δεν μπορεί να γίνει λόγος για «ισχυρή», ούτε για «φτωχή Ελλάδα». Η χώρα μας βρίσκεται σε μια λεπτή μεταβατική φάση, όπου αποτινάσσει τις παλιές αντιπαραγωγικές δομές για να γεννήσει ένα πιο ορθολογικό οικονομικό σύστημα. Όπως σωστά σημειώνει ο κ. Γιάννης Βούλγαρης στο εξαιρετικό βιβλίο του «Η Πρόκληση της Ηγεμονίας: Ελλάδα, Ευρώπη, Αμερική, Παγκοσμιοποίηση» «η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να περάσει από το hardware εκσυγχρονισμό της ΟΝΕ σε ένα software εκσυγχρονισμό. Από την επίτευξη των “χονδροειδών” δεικτών προσαρμογής στην ανάγκη διάχυτων λειτουργικών και θεσμικών αλλαγών που θα μεταβάλουν τις συνήθειες μεγάλων στρωμάτων της διοίκησης και της κοινωνίας…»
«Η Ελλάδα», γράφει o κ. Βούλγαρης, «πέτυχε τον στόχο της ΟΝΕ υποβαλλόμενη σε ένα κλίμα δημοσιονομικής πειθαρχίας χωρίς ιδιαίτερες εισοδηματικές θυσίες για την πλειονότητα των μισθωτών, χωρίς όμως επίσης τις ουσιαστικές ρυθμίσεις στους τομείς εκείνους που θα ενίσχυαν την συνολική αποδοτικότητα του παραγωγικού συστήματος και θα αναβάθμιζαν την ποιότητα της καθημερινής ζωής… Ο στόχος λοιπόν επιτεύχθηκε, έμεινε όμως ένα σημαντικό αναπτυξιακό και μεταρρυθμιστικό έλλειμμα».
Με λίγα λόγια καταφέραμε να φτιάξουμε την βιτρίνα της ισχυρής Ελλάδος το μαγαζί όμως παρέμεινε σχεδόν ανέπαφο. Οι αντιπαραγωγικές δομές γονατίζουν κάθε προσπάθεια προς την πραγματική σύγκλιση. Στη φάση λοιπόν που βρίσκεται η χώρα, για να επιτευχθεί η πραγματική ευημερία δεν απαιτείται απλώς η λογιστική ανάπτυξη των οικονομικών μεγεθών. Απαιτούνται τομές που θα κάνουν την ζωή των πολιτών καλύτερη. Από την ποιότητα των δημοσίων έργων (για να μην σκοτωνόμαστε στις Εθνικές Οδούς), μέχρι την ελαχιστοποίηση και τον εξορθολογισμό της κρατικής γραφειοκρατίας, μέχρι την αποκέντρωση που θα λύσει τα χρόνια προβλήματα της πρωτεύουσας. Η οικονομική ευημερία θα είναι παράγωγο όλων αυτών…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 8.6.2003