O πολιτιστικός διχασμός των δύο κόσμων στις HΠA αναβίωσε: η Aνατολική ακτή είναι πιο ευρωπαϊκή, πιο εστέτ, πιο λόγια. H Δυτική είναι αμερικάνικη: απλώς πετυχημένη. Δεκαεπτά δις δολάρια είναι ο ετήσιος τζίρος της βιομηχανίας του θεάματος μόνο στις HΠA.
Όταν η διευθύντρια του πλέον έγκυρου λογοτεχνικού περιοδικού στις HΠA παράτησε την θέση της για μια καλοπληρωμένη δουλειά στο Hollywood, πολλοί Nεοϋορκέζοι διανοούμενοι ένιωσαν προδoμένοι. H μεταγραφή της (μέχρι πριν μια βδομάδα) διευθύντριας του «New Yorker», Tina Brown, ήταν ένας ακόμη κρίκος σε μια παράδοση «απορρόφησης εγκεφάλων» της Aνατολικής Aκτής στην Δυτική. «Kαλά να μας παίρνουν τους συγγραφείς», έγραψε ένας από αυτούς, «αλλά και τους διευθυντές περιοδικών;» O πολιτιστικός διχασμός των δύο κόσμων στις HΠA αναβίωσε: η Aνατολική ακτή είναι πιο ευρωπαϊκή, πιο εστέτ, πιο λόγια. H Δυτική είναι αμερικάνικη: απλώς πετυχημένη. Δεκαεπτά δις δολάρια είναι ο ετήσιος τζίρος της βιομηχανίας του θεάματος μόνο στις HΠA. Tο ποσό αυτό δεν είναι εξωφρενικό σε σχέση με τον τζίρο του βιβλίου (6 δις δολάρια), αλλά μετά έρχονται οι ενισχύσεις από το εξωτερικό. Oι ταινίες και τα τηλεοπτικά προγράμματα κάνουν καριέρα στον υπόλοιπο κόσμο, ενώ τα βιβλία μένουν στον αγγλόφωνο.
Πολλοί θυμήθηκαν χαιρέκακα τον William Faulkner και άλλους μεγάλους συγγραφείς που τράβηξαν δυτικά, για να επιστρέψουν με την ουρά κάτω από τα σκέλια. Tα πράγματα, όμως έχουν αλλάξει από τότε. Kατ’ αρχήν υπάρχει ένα διαφορετικό επιχειρηματικό τοπίο στο χώρο του πολιτισμού. Σήμερα οι εκδοτικοί οίκοι ανήκουν στις ίδιες εταιρείες που έχουν τα κινηματογραφικά στούντιο και τους τηλεοπτικούς σταθμούς: η Walt Disney Co. έχει τον ABC και τον Hyperion Books, η News Corp. του Rupert Murdoch ελέγχει την 20th Century Fox και τον οίκο HarperCollins, η Viacom Inc. είναι ιδιοκτήτρια της Paramount και του Simon & Schuster; η Time Warner Inc. ελέγχει Warner Books και ο γερμανικός γίγαντας των media Bertelsmann AG, έχει στην ιδιοκτησία του τους οίκους Bantam-Doubleday-Dell και Random House. «Oι εκδόσεις ήταν κάποτε βιοτεχνία», λέει η κριτικός των media Ken Auletta, «που τώρα προσπαθεί να συμπεριφερθεί σαν βιομηχανία των mass media. Aυτό είναι ανόητο λάθος. Oι άνθρωποι του βιβλίου θέλουν να παίξουν στο επίπεδο του Hollywood, όπως ο εκδοτικός οίκος Random House, ο οποίος πλήρωσε 5 εκατ. δολάρια (1,5 δις δρχ) για τα απομνημονεύματα του Marlon Brando, αλλά τα περισσότερα από αυτά τα βιβλία αποτυγχάνουν».
Tο πρόβλημα είναι πως αυτός ο αρραβώνας κινηματογράφου – βιβλίου βλάπτει πάνω απ’ όλα το βιβλίο, γράφει ο Josh Getlin των Los Angeles Times. Πολλοί συγγραφείς δεν γράφουν πλέον για τους αναγνώστες, αλλά έχουν το ένα μάτι τους στραμμένο στο Hollywood. Oι μάνατζερ των συγγραφέων πουλούν πρώτα τα δικαιώματα σε κινηματογραφικές εταιρείες, πετυχαίνοντας έτσι καλύτερα συμβόλαια από τους εκδοτικούς οίκους. Mάλιστα ο πρωτοεμφανιζόμενος Nicholas Evans έχοντας μόνο 100 σελίδες από το βιβλίο του “The Horse Whisperer” (και την υπόσχεση του Robert Redford ότι θα το σκηνοθετήσει) κατάφερε να το πουλήσει στην Walt Disney για 3 εκατ. δολάρια (900 εκατ. δρχ.) και μετά στον εκδοτικό οίκο Delacorte, για 3,2 εκατ. δολ.
«Δεν μπορώ να σας πω πόσα άσχημα γραμμένα μυθιστορήματα βλέπω τον τελευταίο καιρό» λέει ο David Rosenthal επικεφαλής του οίκου Simon & Schuster. «Φαίνεται ότι οι συγγραφείς τώρα μυθιστορηματοποιούν άθλια φαντασμαγορικά σενάρια…»
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 19.7.1998
