Τα προβλήματα στη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας άρχισαν πριν από το 2004, τότε που το κόμμα έπρεπε να ανασυγκροτηθεί όχι απλώς ως εκλογικός μηχανισμός, αλλά ως ένας ώριμος ιδεολογικά χώρος, που διαβάζει και συζητά για τις μεγάλες προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει.
H αλήθεια είναι πως η διακυβέρνηση μιας χώρας είναι δύσκολη υπόθεση. Εχει πολλές παραμέτρους να σταθμίσεις πριν αποφασίσεις και πολλές δευτερεύουσες επιπτώσεις που πρέπει να διορθώσεις αφού αποφασίσεις. Ακόμη κι όταν γίνουν όλα αυτά, προκύπτουν εκπλήξεις: αστάθμητοι παράγοντες που σε οδηγούν σε μερική ανάσχεση των σχεδίων, διαφοροποιήσεις, προσαρμογές και επανεκκινήσεις. Υπ’ αυτή την έννοια, το έργο που ανέλαβε η κυβέρνηση το 2004 ήταν κολοσσιαίο. Δεν είχε μπροστά της μόνον αυτά. Υπήρχαν και χρόνιες αγκυλώσεις της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας που είχε να αντιπαλέψει, όπως ομάδες πίεσης που στόχο έχουν την προσοδοθηρία. Η διαπλοκή είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου· υπάρχουν πολλά επενδυμένα συμφέροντα, που φυσιολογικά στόχο έχουν να προστατεύσουν το έστω ανήθικο εισόδημά τους.
Ολα αυτά είναι η εξεταστέα ύλη για κάθε κυβέρνηση. Η αντιμετώπισή τους απαιτεί ένα συνεκτικό σχέδιο με πολλά εναλλακτικά σενάρια εφαρμογής του. Το σχέδιο ξεκινά με ενδελεχή προετοιμασία: φτιάχνεις σε αδρές γραμμές το μοντέλο που θες για τη χώρα, και αρχίζεις να το εξειδικεύεις. Σταθμίζεις τις δυσκολίες και προετοιμάζεις το έδαφος για να δώσεις τις μάχες με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες. Πρώτα απ’ όλα, όμως, φτιάχνεις το μοντέλο, αυτό το πράγμα που λέγεται ιδεολογική κατεύθυνση.
Τα προβλήματα στη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας άρχισαν πριν από το 2004, τότε που το κόμμα έπρεπε να ανασυγκροτηθεί όχι απλώς ως εκλογικός μηχανισμός, αλλά ως ένας ώριμος ιδεολογικά χώρος, που διαβάζει και συζητά για τις μεγάλες προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει. Αυτό δεν έγινε, ίσως λόγω της «θεωρίας του ώριμου φρούτου», ίσως λόγω της απέχθειας που έχουν πολλά κορυφαία στελέχη στην ιδεολογική ζύμωση (τη θεωρούν «λεπτομέρεια» και «χάσιμο χρόνου). Χωρίς αυτή όμως δεν φτιάχνεται ένα συνεκτικό σχέδιο, το οποίο θα διαμορφώσει στέρεες πολιτικές.
Το δυστύχημα για την Κεντροδεξιά είναι ότι αυτή η επεξεργασία δεν έγινε ούτε μετεκλογικά. Πνίγηκε από τη θεοποίηση της επικοινωνίας και στο δόγμα του «μεσαίου χώρου», το οποίο σημαίνει «δεν έχουμε ιδεολογικό προσανατολισμό και το διατυμπανίζουμε κιόλας». Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το συνέδριο της Ανθούσας, που έγινε τον Ιούλιο του 2004. Διαβάζοντας τις εισηγήσεις του συνεδρίου επισημαίναμε τότε κάτι που τα (πιθανώς μεθυσμένα από τη νίκη) στελέχη της Ν. Δ. δεν ήθελαν να δουν. Γράφαμε: «Ελειπαν κάποιες λέξεις από τις εισηγήσεις του συνεδρίου, όπως η “παγκοσμιοποίηση”. Απουσίαζαν επίσης η “νέα φτώχεια”, η “μετανάστευση”, η “τρομοκρατία» κ. λπ. Ακόμη και η Αριστερά τέθηκε ως εκλογικός στόχος και όχι ως δέσμη ιδεοληψιών που καταδυναστεύει τον τόπο. Ολες οι παραπάνω έννοιες δεν είναι εργαλεία διανοούμενων για να σκιαμαχούν μέσω των ειδικών σελίδων εφημερίδων και περιοδικών. Είναι η σημερινή πραγματικότητα, την οποία η κορυφαία μάζωξη στελεχών που έχει ως στόχο τη συγκρότηση ή ανασυγκρότηση του ιδεολογικού χώρου πρέπει να αντιμετωπίσει. (…) Καλός και χρυσός είναι ο “μεσαίος χώρος”, καλύτερο και το “κοινωνικό κέντρο”. Μόνο που αυτοί οι όροι δεν πρέπει να σταθούν στην εκλογική μηχανική ή στη διαδικασία της πολιτικής. Πρέπει να γίνουν πολιτική και για να γίνουν πολιτική πρέπει να υπάρξει ιδεολογική ζύμωση. Τι λέει, για παράδειγμα, το δόγμα του “μεσαίου χώρου” για τη μετανάστευση των επιχειρήσεων στη Βουλγαρία; Πώς μετουσιώνεται το “κοινωνικό κέντρο” σε αναπτυξιακή διαδικασία; Πώς αντιμετωπίζονται οι προκλήσεις της ψηφιακής επανάστασης; Με ποιες διαδικασίες θα αντιληφθούν οι αγρότες ότι το πανηγύρι των επιδοτήσεων τέλειωσε; Τι θα κάνουμε με τους μικρομεσαίους; Αυτά είναι ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν και οι απαντήσεις ονομάζονται “πολιτική”». (26.7.2004)
«Και τώρα τι γίνεται;» θα αναρωτηθούν κάποιοι. Αυτή η δουλειά της ιδεολογικής ανασύνθεσης του κεντροδεξιού χώρου πρέπει να γίνει και δεν μπορεί να την κάνει άλλος πέρα από τα στελέχη της Ν. Δ. Χρειάζεται χρόνο, χρειάζεται κόπο, συζήτηση, γόνιμες διαφωνίες, συνθέσεις απόψεων. Ο διάλογος όμως πρέπει κάποτε να ξεκινήσει άμεσα και ένα συνέδριο με θέμα «τι είναι η Νέα Δημοκρατία» αποτελεί μια καλή αρχή…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 14.6.2009
