Ολα τα μνημόνια είναι υπό συνεχή διαπραγμάτευση και προσαρμογή, αλλά το πρόβλημα στην Ελλάδα ήταν ότι αυτό αποτελούσε μοναδικό στόχο του πολιτικού συστήματος.
Εχοντας την εμπειρία του πρώτου κυβερνητικού επταμήνου, ο στόχος της επαναδιαπραγμάτευσης, που περιφέρουν στον δημόσιο διάλογο τα στελέχη των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, μοιάζει περισσότερο με απειλή παρά με υπόσχεση. Και η απειλή θα γίνει καταστροφή αφού οι υπουργοί, αντί να κάνουν τη δουλειά τους, τριγυρνάνε στα κανάλια υποσχόμενοι ισοδύναμα που δεν ονοματίζουν.
Ηδη η πρωθυπουργική εξαγγελία για αναστολή του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση δημιουργεί τρύπα στον προϋπολογισμό που -όπως πάντα- θα τρέχουμε να καλύψουμε την τελευταία στιγμή. Βεβαίως, ορθώς δεν επιβαρύνονται με ΦΠΑ 23% όσοι πληρώνουν από την τσέπη τους το κόστος εκπαίδευσης των παιδιών τους και συνεπώς ελαφρύνουν το Δημόσιο. Αλλά τα ισοδύναμα έπρεπε να προηγηθούν της αναστολής και όχι το αντίστροφο.
Κάτι τέτοια βλέπει το ΔΝΤ και θέτει θέμα για λήψη επιπλέον μέτρων 1,35 δισ. ευρώ για το 2015 και το 2016. Σύμφωνα με την «Καθημερινή» (8.10.2015), το Ταμείο προβλέπει τώρα ότι η Ελλάδα θα καταγράψει φέτος πρωτογενές έλλειμμα 0,5% του ΑΕΠ αντί στόχου για 0,25%, γεγονός που δημιουργεί «τρύπα» περίπου 450 εκατ. ευρώ. Επίσης, για το 2016 εκτιμά ότι το ισοζύγιο θα είναι μηδενικό έναντι στόχου για πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ, με το κενό να υπολογίζεται σε περίπου 900 εκατ. ευρώ. Επίσης, κενό της τάξης των 400 εκατ. ευρώ «βλέπει» για το 2017, ενώ και για το 2018 θεωρεί ότι η «τρύπα» θα είναι 1,8 δισ. ευρώ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Θίοντορ Ρούσβελτ συνήθιζε να λέει: «Οταν είναι να αποφασίσεις, το καλύτερο πράγμα είναι να αποφασίσεις το σωστό. Το δεύτερο καλύτερο πράγμα είναι να κάνεις λάθος. Το χειρότερο όλων είναι να μην κάνεις τίποτε». Στο θέμα του ΦΠΑ στην παιδεία η κυβέρνηση έκανε λάθος και αποφάσισε να το διορθώσει με το χειρότερο όλων, δηλαδή να μην κάνει τίποτε. Μπορούμε λοιπόν να φανταστούμε τι θα γίνεται παρακάτω σε επίπεδο υπουργών, οι οποίοι όχι μόνο δεν καταλαβαίνουν το περιορισμένο εύρος λύσεων που έχουν, αλλά δεν μπορούν καν να κατανοήσουν το πρόβλημα. Οι δυσθυμίες των προηγούμενων υπουργών, το ροκάνισμα των μεταρρυθμίσεων από τις κυβερνήσεις Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ, η υπονόμευση του προγράμματος διά της μετάθεσης ευθυνών που ζήσαμε την περίοδο 2010-2014 θα αποδειχθούν πλημμελήματα μπροστά στο αντάρτικο της ραθυμίας που θα χαρακτηρίσει το υπάρχον κυβερνητικό σχήμα. Οι υπουργοί της «πρώτης φοράς» δεν μπόρεσαν «να χωρίσουν δύο επίορκων άχυρα», θα καταφέρουν να εφαρμόσουν ένα τόσο απαιτητικό πρόγραμμα;
Το πιο αισιόδοξο σενάριο είναι το «Πού θα πάει; Θα μάθουν», αλλά πάλι τα δίδακτρα θα είναι αλμυρά· σε 1,35 δισ. ευρώ τα μέτρησε το ΔΝΤ και δεν γνωρίζουμε αν υπολόγισε ότι νέος υφυπουργός Υγείας είναι ο κ. Παύλος Πολάκης, ο οποίος όταν ανέλαβε τη θέση έσπευσε να δηλώσει ότι έπαιζε ξύλο έξω από την πόρτα του υπουργείου.
Ολα τα μνημόνια είναι υπό συνεχή διαπραγμάτευση και προσαρμογή, αλλά το πρόβλημα στην Ελλάδα ήταν ότι αυτό αποτελούσε μοναδικό στόχο του πολιτικού συστήματος. Ετσι, αντί να εφαρμόζουν τις δομικές μεταρρυθμίσεις για να μη χρειάζονται επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα, τις «διαπραγματεύονταν» για να καταλήγουμε διαρκώς σε οριζόντιες περικοπές και αυξήσεις φόρων. Φοβόμαστε ότι αυτό θα ακολουθήσει και μάλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό η νυν κυβέρνηση, μέχρι να οδηγηθεί και πάλι η χώρα σε αδιέξοδο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 9.10.2015