Ενα μεγάλο και συγκεντρωτικό κράτος φωνάζει ότι είναι ευκαιρία για διαφθορά. Το εκλογικό σύστημα με τις μεγάλες περιφέρειες αποτελεί κίνητρο για διαφθορά.
Τούτες τις μέρες, δικαίως κάθε Ελληνας πολίτης πρέπει να αναρωτιέται: «με τον ήλιο τα βάζουμε με τον δαυλό τα βγάζουμε, τι έχουν τα έρμα και διαφθείρονται;».
Η απάντηση είναι απλή: Λεφτά! Πολλά λεφτά! Οταν μια εταιρεία για να πάρει κρατικές δουλειές διακινεί στην πολιτική αγορά 100 εκατομμύρια ευρώ, τότε είναι δύσκολο να αντισταθεί κανείς. Κι όποιος αντιστέκεται, τιμωρείται. Οχι τεκμαρτά (με την απώλεια μαύρου εισοδήματος), αλλά πραγματικά. Στον ορυμαγδό της προεκλογικής περιόδου και ειδικά στις μεγάλες περιφέρειες ακόμη και για να δηλώσει κάποιος την παρουσία του πρέπει να ξοδέψει πολλά. Τόσα που χρειάζεται τις χορηγίες των «φίλων». Για να πει κάποιος στα 2 εκατομμύρια των ψηφοφόρων της Β΄ Αθήνας «κοιτάξτε, εγώ είμαι καθαρός», πρέπει να πληρώσει φυλλάδια, τηλεοπτικά σποτ, να κάνει συγκεντρώσεις, ακόμη και να «λαδώσει» με κάποιες υποσχέσεις τους ισχυρούς των media, απλώς για να εμφανιστεί στους διψασμένους για αδιάφθορη πολιτική ψηφοφόρους. Το ίδιο το πολιτικό σύστημα προάγει τη διαφθορά, που ρητορικά καταδικάζει.
Δυστυχώς, η κυβέρνηση εκώφευσε στις προτάσεις για αλλαγή του εκλογικού συστήματος, με αποτέλεσμα ακόμη και αν η υπόθεση Siemens δεν θα αποτελέσει χαριστική βολή, η διαφθορά θα μεγαλώνει. Είναι όρος αναπαραγωγής του σημερινού πολιτικού συστήματος.
Πρέπει να κατανοήσουμε κάτι. Η διαφθορά υπήρχε και θα υπάρχει σε κάθε οργανωμένη κοινωνία. Το ζητούμενο δεν είναι η εξάλειψή της διά ηθικιστικών κηρυγμάτων. Πάντα εκείνοι που ηθικολογούν διαφθείρονται χειρότερα. Ακόμη κι αν λείπει η ανθρώπινη ροπή προς τον ατομικό πλουτισμό, οι ηθικολόγοι θα μπουν -αργά ή γρήγορα- στον πειρασμό να πολεμήσουν την ανηθικότητα με τα δικά της μέσα. Βήμα- βήμα, ένα αδιάφθορο σύστημα καταλήγει να είναι πιο διεφθαρμένο από εκείνο που προσπάθησε να διορθώσει. Κι αυτό ακόμη κι αν οι συνθήκες είναι ιδανικές, αν δηλαδή το σώμα των αδιάφθορων παραμείνει αδιάφθορο ακόμη κι όταν κυκλοφορούν 100 εκατομμύρια ευρώ στην πιάτσα.
Το ζητούμενο, λοιπόν, πρέπει να είναι ρεαλιστικό: πώς θα ελαχιστοποιήσουμε τις ευκαιρίες και τα κίνητρα για διαφθορά. Ενα μεγάλο και συγκεντρωτικό κράτος φωνάζει ότι είναι ευκαιρία για διαφθορά. Το εκλογικό σύστημα με τις μεγάλες περιφέρειες αποτελεί κίνητρο για διαφθορά.
Η χώρα έζησε και ζει διαρκώς στον αστερισμό των σκανδάλων. Πρέπει επιτέλους να προχωρήσουμε την ανάλυση βαθύτερα. Δεν αρκούν η αλλαγή προσώπων ούτε η απλή τιμωρία των ενόχων. Απαιτείται αναδιάρθρωση δομών και αλλαγή πρακτικών, όχι για να εξαλείψουμε τη διαφθορά, αλλά να την περιορίσουμε όσο περισσότερο μπορούμε.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 24.6.2008
