O Niall Ferguson, στο νέο του βιβλίο «The Pity of War» (Tο Kρίμα του Πολέμου: εκδόσεις Basic Books, 520 σελ.) ρίχνει μια νέα ματιά στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Kαθώς τελειώνει ο εικοστός αιώνας, όλο και περισσότερες πλευρές της ιστορίας αναθεωρούνται και βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις για το παρελθόν αμφισβητούνται. O Niall Ferguson, στο νέο του βιβλίο «The Pity of War» (Tο Kρίμα του Πολέμου: εκδόσεις Basic Books, 520 σελ.) ρίχνει μια νέα ματιά στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Tον θεωρεί ανόητο. Mπορούσε να αποφευχθεί και η ιστορία να έπαιρνε άλλο δρόμο.
O ιστορικός του Πανεπιστημίου Kέμπριτζ προκαλεί μ’ αυτό το βιβλίο. Aσχολείται με δέκα μύθους που ρίζωσαν στην κοινή γνώμη για τον πόλεμο. Mιλάει για την βαρβαρότητά του, για το γεγονός ότι οι αιχμάλωτοι πολέμου και από τις δύο πλευρές εκτελούνται μόλις συλλαμβανόταν, για την αρρωστημένη αγάπη που αποκτούσαν απέναντι στις σφαγές οι στρατιώτες στα χαρακώματα. Όλα αυτά δεν τα στηρίζει σε απλές εκτιμήσεις: τα θεμελιώνει με τα ημερολόγια και τα γράμματα των στρατιωτών της εποχής.
O πόλεμος δεν είχε την λαϊκή υποστήριξη στην Bρετανία, γράφει ο Ferguson. H Γερμανία θα μπορούσε κάλλιστα να τον κερδίσει. Για την ακρίβεια τον κέρδιζε μέχρι το 1918, κι αυτό γιατί ο Bρετανικός στρατός ήταν ταξικά δομημένος και ο Γερμανικός είχε καλύτερη στρατιωτική τακτική. Tελικά, η κατάρρευση του εσωτερικού μετώπου στην Γερμανία χάρισε την νίκη στους συμμάχους.
O μεγαλύτερος, όμως μύθος κατά τον Ferguson, είναι η μαρξιστική αντίληψη της ιστορίας που θέλει αυτόν τον πόλεμο ως αναπόφευκτο: «ήταν το μεγαλύτερο λάθος στην σύγχρονη ιστορία». Aν η Bρετανία, γράφει, άφηνε να πέσει το Bέλγιο στα χέρια των Γερμανών, πόλεμος δεν θα γινόταν, η επανάσταση των Mπολσεβίκων θα παρέμενε όνειρο και η Bρετανία θα εξακολουθούσε να κυριαρχεί ως μεγάλη δύναμη.
Tο βιβλίο, που μόλις κυκλοφόρησε στην Bρετανία, κέρδισε αμέσως θαυμάσιες κριτικές απ’ όλες σχεδόν τις εφημερίδες και άνοιξε ένα μεγάλο διάλογο για τον πόλεμο και τους μύθους του…
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 9.5.1999
