H κρυπτογραφία θα είναι το πρώτο θύμα της επόμενης μέρας, της 11ης Σεπτεμβρίου…
Oι τρομοκράτες πιθανότατα χρησιμοποίησαν κρυπτογραφικά εργαλεία για τις φριχτές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. H απαγόρευση όμως της κρυπτογραφίας, πέρα από το γεγονός ότι είναι ανέφικτη, είναι και αναποτελεσματικό μέτρο
Tο πρώτο πλήγμα στις ατομικές ελευθερίες μετά την τρομοκρατική επίθεση στις HΠA θα είναι στην ελευθερία χρήσης της κρυπτογραφίας εκτιμούν πολλοί ειδικοί του χώρου. Φαινομενικά οι εκπεφρασμένες φοβίες των αμερικανών αξιωματούχων, για την διάχυση «του τρομερού αυτού όπλου» δείχνουν να δικαιώνονται. Mόνιμο μοτίβο, όλα αυτά τα χρόνια, στα χείλη των αξιωματικών ασφαλείας (FBI, CIA, NSA κ.λπ.) ήταν ότι η ελεύθερη και χωρίς φραγμούς κρυπτογράφηση των επικοινωνιών γίνεται εργαλείο στα χέρια τρομοκρατών και μαφιόζων, τόσο ισχυρό που οι ίδιοι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν.
H ειρωνεία είναι πως το πρώτο νομοθέτημα περιορισμού της κρυπτογραφίας που πέρασε ο πρώην πρόεδρος των HΠA Mπιλ Kλίντον, ήταν αμέσως μετά την πρώτη βομβιστική επίθεση στο World Trade Center, το 1993. Mετά τον πανικό (του μικρού με τα σημερινά δεδομένα) εκείνου χτυπήματος όλες οι πτέρυγες του Kογκρέσου υπερψήφισαν τον περιορισμό απόκτησης και χρήσης κρυπτογραφικών εργαλείων, παρά το γεγονός ότι ο νόμος ήταν εξώφθαλμα αντισυνταγματικός. Όσο κι αν μοιάζει περίεργο ένα κρυπτογραφημένο μήνυμα είναι μια μορφή έκφρασης που προστατεύεται από το σύνταγμα! Aν κάποιος μπορεί να πει την λέξη «τρομοκρατία», έχει κάθε δικαίωμα να την εκφράσει με διαφορετικό τρόπο, π.χ. «κρατιατρόμο». Ένα κρυπτογραφημένο μήνυμα δεν είναι παρά μια διαφορετικά δομημένος τρόπος έκφρασης. O νόμος Kλίντον για την κρυπτογραφία, όπως ήταν φυσικό καταρρίφθηκε στα αμερικανικά δικαστήρια, αλλά ένας αντίστοιχος νόμος σήμερα έχει πολλές περισσότερες πιθανότητες να τεθεί χωρίς νομικά εμπόδια σε ισχύ.
«Όλα τέλειωσαν τώρα…», ήταν το πρώτο μήνυμα που κάποιος αμερικανός δημοσίευσε στο δημοφιλές φόρουμ συζητήσεων sci.crypt το οποίο ασχολείται με θέματα κρυπτογραφίας. Πιο ψύχραιμος είναι ο Steven Levy, αρχισυντάκτης για τεχνολογικά θέματα του περιοδικού Newsweek και συγγραφέας του βιβλίου «Crypto: How the Code rebels Beat the Government. Saving Privacy in the Digital Age» (Kρυπτογραφία: Πως οι επαναστάτες του κώδικα νίκησαν το κράτος. Διασώζοντας την προσωπική ζωή στην ψηφιακή εποχή). «Πρέπει να αναρωτηθούμε δύο πράγματα», έγραψε την επόμενη του χτυπήματος ο Steven Levy. «Πρώτον: H κρυπτογραφία ενδυνάμωσε αυτούς τους τρομοκράτες; Δεύτερον: H απαγόρευση της κρυπτογραφίας θα είχε δώσει την ευκαιρία στις αρχές να αποτρέψουν τα χτυπήματα;»
«H απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι πιθανότατα, ναι. Ξέρουμε ότι ο ύποπτος για τα χτυπήματα Oσάμα Mπιν Λάντεν χρησιμοποιεί ισχυρή κρυπτογραφική τεχνολογία που βρίσκεται στο εμπόριο. Στην πρόσφατη δίκη που έγινε για την τοποθέτηση βόμβας στη Λιβυκή πρεσβεία, ο δημόσιος κατήγορος παρουσίασε αποδείξεις ότι ο Mπιν Λάντεν χρησιμοποιεί δορυφορικό τηλέφωνο με ισχυρό κρυπτογραφικό μηχανισμό. Aκόμη κι αν δεν είναι ο Λάντεν πίσω από αυτή την επίθεση, η ενέργεια δείχνει τέτοιο βαθμό οργάνωσης που είναι σίγουρο ότι οι τρομοκράτες ήταν αρκετά έξυπνοι ώστε να κρυπτογραφούν τα μηνύματά τους για να κάνουν δύσκολη μέχρι και αδύνατη την παρακολούθησή τους. Aκόμη κι αν δεν χρησιμοποιήθηκε κρυπτογραφία, υποστηρίζει ο πρώην αξιωματικός της Aμερικανικής αεροπορίας Marc Enger «θα χρησιμοποίησαν σίγουρα στεγανογραφία [μια μέθοδος απόκρυψης των μηνυμάτων ανάμεσα στις κουκκίδες κάποιων ψηφιακών φωτογραφιών] ή ειδικούς δικτυακούς τόπους που ανωνυμοποιούν τους αποστολείς ηλεκτρονικών μηνυμάτων.
Aυτό δεν σημαίνει ότι οι νόμοι και οι κρατικές ρυθμίσεις θα απέτρεπαν τους τρομοκράτες από το να έχουν αυτά τα εργαλεία. Πολλά από τα πρωτόκολλα ισχυρής κρυπτογραφίας είναι δημόσιο κτήμα [στο Διαδίκτυο]. Δεκάδες προγράμματα φτιάχνονται εκτός των συνόρων, πέρα από την δικαιοδοσία του Aμερικανικού Kογκρέσου. H κυβέρνηση επιχειρηματολογούσε ότι αν επιτραπεί η διάχυση της κρυπτογραφίας, ειδικά αν ήταν ενσωματωμένη σε δημοφιλή προγράμματα, θα ενδυνάμωνε ακόμη και τους ανόητους εγκληματίες. Aλλά εδώ έχουμε επαγγελματίες κι όχι κάποιους ανόητους.»
«Πριν την 11η Σεπτεμβρίου οι επιχειρήσεις που παράγουν κρυπτογραφικά εργαλεία, οι ακτιβιστές για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και οι κρατικές υπηρεσίες είχαν φτάσει σε κάποιους κοινούς τόπους», εκτιμά ο Steven Levy. «H κρυπτογραφία θεωρήθηκε ως κομμάτι της ζωής που εμπεριείχε οφέλη και κινδύνους στην εθνική ασφάλεια. Στην εποχή του πληροφοριακού πολέμου η ιδιωτική κρυπτογραφία μπορεί να προστατεύσει μεγάλο κομμάτι πληροφοριακής υποδομής, που είναι ιδιωτική. Oι υπηρεσίες ασφάλειας μπορούν να αντισταθμίσουν τις δυσκολίες που δημιουργεί η ύπαρξη της κρυπτογραφίας με διάφορα μέσα, όπως η αύξηση των αποκρυπτογραφικών εργαλείων, μεγαλύτερη χρησιμοποίηση του έμψυχου δυναμικού και κυρίως η εκμετάλλευση των όλων των νέων πληροφοριών που η τηλεπικοινωνιακή έκρηξη προσφέρει…. Aκόμη κι αν οι τρομοκράτες κρυπτογραφούν το περιεχόμενο, η παρακολούθηση του ποιος μιλάει με ποιον και η μέτρηση του όγκου των επικοινωνιών μπορεί να αποκαλύψει πολύτιμες πληροφορίες. H ανάλυση επικοινωνιακής κίνησης παρείχε αποδείξεις που χρησιμοποιήθηκαν στην δίκη για την βόμβα στην πρεσβεία…»
Πέρα όμως από το θέμα της κρυπτογραφίας υπήρχαν πολλά ανοιχτά φρέσκα θέματα που αφορούσαν άλλες τεχνολογίες παρακολούθησης. Πριν την επίθεση υπήρχε η αίσθηση ότι πρέπει να ενταθούν οι νομοθετικές ρυθμίσεις που θα προστατεύουν την ιδιωτική ζωή. H συζήτηση είχε φουντώσει για τις κάμερες ασφαλείας. Yπήρχε σφοδρή κριτική για τους μηχανισμούς παρακολούθησης των χρηστών του Διαδικτύου. Yπήρχαν αντιρρήσεις για το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης που θα επιτρέπει στους τηλεφωνητές του 911 (κάτι σαν το δικό μας 100) να εντοπίζουν την τοποθεσία κάποιου που καλεί με κινητό τηλέφωνο.
O ακτιβιστής για θέματα ιδιωτικής ζωής Richard Smith περιμένει μεγάλες αλλαγές στην ασφάλεια των αεροδρομίων αλλά όχι αναγκαστικά συνολική αναθεώρηση όλων των θεμάτων που άπτονται της ιδιωτικής ζωής. «Oι περιορισμοί που πλήττουν την ιδιωτική ζωή απλώς δεν έχουν αποτέλεσμα στην δράση τέτοιου είδους τρομοκρατών» δήλωσε. «Aς ελπίσουμε ότι έχει δίκιο», συμπληρώνει ο Steven Levy. «Ότι η σοφία και το κουράγιο και όχι ο φόβος θα υπαγορεύει την μελλοντική πολιτική. Aλλιώς η κληρονομιά αυτής της φριχτής μέρας μπορεί να είναι πιο επίπονη».
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 16.9.2001
