Σήμερα βιώνουμε μια υπαρκτή κρίση του δικομματισμού και η εξήγησή της αδίκως συρρικνώνεται στις αδυναμίες του κ. Γιώργου Παπανδρέου.
«Ο κόσμος δεν τελειώνει με έναν κρότο αλλά με έναν λυγμό»
T.S. Elliot
Από το 1974 μέχρι σήμερα ακούστηκαν πολλοί κρότοι. Κάποιοι έβγαλαν αγγελτήριο θανάτου της μεταπολίτευσης με την «Πολιτική Ανοιξη». Αλλοι με την εξίσου φαντασμαγορική ίδρυση του κόμματος Αβραμόπουλου. Κάποιοι ταύτισαν τη μεταπολίτευση με τους χαρισματικούς και είδαν το τέλος της στην εκλογή του κ. Σημίτη. Σήμερα πολλοί διακρίνουν το τέλος εποχής στις δημοσκοπήσεις που θέλουν τον δικομματισμό να πέφτει κάτω από 80%.
Πότε, όμως, και πώς τελειώνει η μεταπολίτευση; Κανείς δεν ξέρει, αλλά και όποτε ο καθένας ορίσει. Μπορεί να έχει τελειώσει εδώ και χρόνια, μπορεί να τελειώσει αύριο. Ετσι κι αλλιώς, η πολιτική -όπως και η ζωή- είναι αλληλουχία αλληλένδετων γεγονότων, τα οποία οι θεωρίες αυθαίρετα τεμαχίζουν.
Το πρόβλημα με τα θεωρητικά σχήματα για το τέλος της μεταπολίτευσης που προτάθηκαν μέχρι σήμερα, είναι ότι φωτίζουν το εποικοδόμημα της πολιτικής και όχι την ουσία της. Ναι μεν ήταν μεγάλος ο κρότος που έκανε στην πολιτική σκηνή ο κ. Σαμαράς το 1993, αλλά δεν αντιστοιχούσε σε υπαρκτά κοινωνικά ρεύματα, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει απομείνει ένας ασθενής αντίλαλος. Οι κινήσεις στην πολιτική σκακιέρα δεν σηματοδοτούν τίποτε περισσότερο, απ’ όσα οι πρωταγωνιστές θέλουν να σηματοδοτήσουν.
Σήμερα, όμως, βιώνουμε μια υπαρκτή κρίση του δικομματισμού και η εξήγησή της αδίκως συρρικνώνεται στις αδυναμίες του κ. Γιώργου Παπανδρέου. Είναι πολιτική κρίση που δεν απαντάται μόνο στη χώρα μας, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη (πιο πρόσφατο παράδειγμα η Ιταλία). Εχει δε βαθύτερα αίτια, από επιτυχείς ή ατυχείς κινήσεις στην πολιτική σκακιέρα.
Ιστορικά η άσκηση της πολιτικής συρρικνώθηκε στην κρατική παρέμβαση. Οχι μόνο στην οικονομία, αλλά παντού. Αυτή η παρέμβαση γίνεται χρόνο με τον χρόνο -και κυρίως εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης- αλυσιτελής.
Σήμερα οι εθνικές κυβερνήσεις, ούτε τα σύνορα δεν μπορούν αποτελεσματικά να φυλάξουν. Αυτή η αδυναμία μεταφράζεται σε κρίση της πολιτικής και είναι πιο καταφανής στην χώρα μας επειδή η Ελλάδα έχει υπερβάλλουσα κρατική παρεμβατικότητα. Εντείνεται δε από την αμφιθυμία της πολιτικής τάξης απέναντι στις μεταρρυθμίσεις που συρρικνώνουν το κεντρικό κράτος και θα ενταθούν ακόμη περισσότερο με τη συγκέντρωση περισσότερων αρμοδιοτήτων που ακολουθεί αυτή η κυβέρνηση (βλέπε παρεμβάσεις στη λειτουργία της δικαιοσύνης, ευνουχισμός των ανεξάρτητων αρχών κ.ά.). Το αποτέλεσμα είναι να νοσεί όλο και περισσότερο το σύστημα και το σύμπτωμα της νόσου να εμφανίζεται ως πυρετός στην πολιτική σκηνή.
Η μεταπολίτευση που χαρακτηρίστηκε από την εκρηκτική διεύρυνση της κρατικής παρεμβατικότητας (από τη σοσιαλμανία του Κ. Καραμανλή, μέχρι τις κοινωνικοποιήσεις του Α. Παπανδρέου και από τη συνταγματική επιταγή για τον βασικό μέτοχο μέχρι τον νόμο για τα «φρουτάκια») μας τελειώνει κομμάτι-κομμάτι, απόφαση-απόφαση της Ε.Ε., φορτίο-φορτίο που μας έρχεται από την Κίνα. Ολόκληρο το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας βρίσκεται σε αδιέξοδο και αυτό που βλέπουμε ως κρίση της πολιτικής δεν είναι παρά οι λυγμοί για το τέλος μιας εποχής κατά την οποία μια υπουργική απόφαση μπορούσε να διευθετήσει κάποια ζητήματα.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 10.2.2008
