H αποτυχία του πρωθυπουργού δεν έγκειται στο γεγονός ότι δεν εξαφάνισε τη διαφθορά -αυτό είναι ουτοπικό-, αλλά γιατί εξαφάνισε τους θεσμούς και μηχανισμούς ελέγχου της.
Η αλήθεια είναι ότι το σκάνδαλο του Βατοπεδίου ξεκίνησε με αποφάσεις υπουργών του ΠΑΣΟΚ. Η παραχώρηση της Βιστωνίδας μάλλον δεν είχε να κάνει με χρηματικά ανταλλάγματα, αλλά είχε να κάνει με το χρόνιο δέος των πολιτικών προς τους ρασοφόρους. Η λίμνη και οι παράκτιες περιοχές είχαν ενταχθεί στις προστατευόμενες περιοχές, οπότε δεν μπορούσαν να αξιοποιηθούν οικιστικά και ως εκ τούτου δεν υπήρχε ανταλλακτική αξία. Τα ρουσφέτια όμως προς την Εκκλησία την αποφέρουν εκλογικά, ή έστω δεν δημιουργούν ζημιά.
Υπάρχουν, όμως, δύο ουσιαστικές διαφορές μεταξύ του σκανδάλου που έγινε επί των ημερών ΠΑΣΟΚ και της συνέχειας του σκανδάλου επί των ημερών της Ν.Δ. Η πρώτη διαφορά είναι ποσοτική. Επί ΠΑΣΟΚ είχαμε τη σκανδαλώδη παραχώρηση μιας άχρηστης οικονομικά έκτασης. Την περίοδο 2004-2007 είχαμε 31 σκανδαλώδεις αποφάσεις, που παραχώρησαν 260 ακίνητα συνολικής αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η δεύτερη διαφορά είναι ποιοτική, και αφορά τη διακυβέρνηση του τόπου. Το 2003, όταν έγινε η σκανδαλώδης παραχώρηση, παρενέβη το Μέγαρο Μαξίμου και έδωσε εντολές για την ακύρωση της πράξης. Γι’ αυτό η Μονή Βατοπεδίου προσέφυγε στα δικαστήρια. H παρέμβαση έγινε, επειδή κάποιοι από το περιβάλλον του κ. Σημίτη (ή και ο ίδιος) κατάλαβαν το μέγεθος του σκανδάλου; Εγινε διότι πιέστηκαν από τους κοινωνικούς φορείς της περιοχής; Αδιάφορο. Αποδεικνύεται όμως ότι υπήρχε ένα σύστημα ελέγχου που οδήγησε σε διόρθωση μιας (τον αριθμό) σκανδαλώδους υπουργικής παραχώρησης.
Στη δεύτερη φάση του σκανδάλου δεν είχαμε μία μόνο υπουργική απόφαση – για την οποία μπορούμε να πιθανολογήσουμε ότι πέρασε (έστω αδικαιολόγητα) απαρατήρητη. Είχαμε πολλές αποφάσεις πολλών υπουργείων, με πρώτη εκείνη που σταμάτησε τη δίκη που εξελισσόταν για να διορθώσει το σκάνδαλο του ΠΑΣΟΚ. Επιπλέον και μετά το 2004 συνεχίστηκαν οι διαμαρτυρίες κοινωνικών φορέων προς τον πρωθυπουργό, και μάλιστα από φορείς που ελέγχονταν από τη Ν.Δ. Υπήρξε επιστολή του νομάρχη Θεσσαλονίκης κ. Ψωμιάδη, υπήρχαν δημοσιεύματα στον τοπικό και πανελλήνιο Τύπο. Παρ’ όλα αυτά, το σκάνδαλο εξελίχθηκε σαν να μην έτρεχε τίποτε. Εκτός αυτών μάθαμε ότι η συμβολαιογράφος των σκανδαλωδών ανταλλαγών ήταν σύζυγος κορυφαίου υπουργού, και ο δικηγόρος της Μονής ο πεθερός του.
Κι όμως! Παρά το γεγονός ότι βοούσε το πανελλήνιο για το σκάνδαλο, το Μέγαρο Μαξίμου δεν παρενέβη να το σταματήσει. Δεν έδωσε σημασία; Δεν εκτίμησε το μέγεθός του; Υπήρχαν άνθρωποι στο περιβάλλον του πρωθυπουργού που το ενορχήστρωσαν; Μικρή σημασία έχει. Αυτό που μετράει είναι ότι κατά την περίοδο του ΠΑΣΟΚ, έστω και για λόγους κομματικού οφέλους, επιχειρήθηκε η διόρθωση του σκανδάλου. Κατά την περίοδο της Ν.Δ., το Μέγαρο Μαξίμου στην καλύτερη περίπτωση αδιαφόρησε.
Εκεί ακριβώς έγκειται η αποτυχία του κ. Καραμανλή. Δυστυχώς, σκάνδαλα φύονται και στις καλύτερες κυβερνήσεις. Κανείς δεν μπορεί να βρει 48 συν 1.000 άμεμπτα στελέχη για να στελεχώσουν τον βασικό κορμό του αχανούς ελληνικού κράτους. Το ζήτημα είναι κατά πόσο έχεις τη βούληση και αν δημιουργείς τους μηχανισμούς ελέγχου και πάταξης της διαφθοράς. Συνεπώς η αποτυχία του πρωθυπουργού δεν έγκειται στο γεγονός ότι δεν εξαφάνισε τη διαφθορά -αυτό είναι ουτοπικό-, αλλά γιατί εξαφάνισε τους θεσμούς και μηχανισμούς ελέγχου της.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 30.11.2008
