Η Προεδρία της Δημοκρατίας δεν είναι ένα κυκλικά αποδιδόμενο αξίωμα. Ούτε φυσικά αποτελεί παράσημο για πρότερους αγώνες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει κάποιες συγκεκριμένες δουλειές -λίγες, μετά την συνταγματική αναθεώρηση του 1986, αλλά σημαντικές- τις οποίες πρέπει να φέρει εις πέρας.
Τελικά παραέγινε πολύς θόρυβος για το όνομα του Προέδρου της Δημοκρατίας που θα αντικαταστήσει τον άξιο κ. Κωστή Στεφανόπουλο. Τόσος που δεν άξιζε για μια χώρα που έχει τόσα και τόσο μεγάλα προβλήματα. Αυτό έχει δύο εξηγήσεις. Η απλή έχει να κάνει με το γεγονός ότι μετά την θέση του ΚΚΕ ότι θα καταψηφίσει όποιον πρόεδρο κι αν κατεβάσουν τα υπόλοιπα τρία κόμματα που ακολουθούν την άλλη πολιτική, η προεδρική εκλογή έχει πιθανότητες να προκαλέσει πρόωρες εκλογές. Αν και στην πραγματικότητα αυτό το ενδεχόμενο απομακρύνεται, τυπικώς ισχύει. Αρα η ενασχόληση όλων για το αν θα βρεθεί ή όχι ένα πρόσωπο κοινής αποδοχής έχει ένα μανδύα νομιμοποίησης, με την έννοια ότι μπορεί να είναι θρυαλλίδα ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων.
Η δεύτερη εξήγηση είναι πιο σύνθετη γι’ αυτό μάλλον πλησιάζει περισσότερο στην αλήθεια. Ο ελληνικός δημόσιος διάλογος πάντα ήταν ρηχός και δεν άγγιζε τα ουσιαστικά προβλήματα, τα οποία είναι και πολύπλοκα, και ασχολείται μονίμως με το πολιτικό σκηνικό.
Το ερώτημα λοιπόν πρέπει να τεθεί γενικότερα «τι πρόεδρο θέλουμε», για να απαντηθεί το ειδικότερο «ποιόν πρόεδρο θέλουμε». Υποκριτικά σχεδόν η Αριστερά θέτει ως μόνο όρο την πολιτική καταγωγή. Ισχυρίζεται ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρξε «Πρόεδρος από τ’ Αριστερά», άρα με άλλα λόγια θέτει ως κυρίαρχο χαρακτηριστικό το «ήρθε η σειρά μας». Είναι μια εκδοχή της πολιτικής του «ώριμου φρούτου» σε επίπεδο Προεδρίας.
Μόνο που η Προεδρία της Δημοκρατίας δεν είναι ένα κυκλικά αποδιδόμενο αξίωμα. Ούτε φυσικά αποτελεί παράσημο για πρότερους αγώνες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει κάποιες συγκεκριμένες δουλειές -λίγες, μετά την συνταγματική αναθεώρηση του 1986, αλλά σημαντικές- τις οποίες πρέπει να φέρει εις πέρας. Αυτές είναι:
1. Πρέπει να αποτελεί σύμβολο ενότητας του ελληνικού λαού. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει δημιουργήσει αντιπάθειες σε κάποιο σεβαστό κομμάτι του πληθυσμού. Δεν είναι ανάγκη να τον λατρεύουν (και τον κ. Στεφανόπουλο δεν τον λάτρευε η πλειονότητα του ελληνικού λαού πριν την εκλογή και την θητεία του ως Πρόεδρου), αλλά σαφέστατα δεν πρέπει να τον μισούν. Ένας πολιτικός λοιπόν που βρίσκεται στο καζάνι της πολιτικής αντιπαράθεσης δεν μπορεί να επιτελέσει αυτό το ρόλο.
2. Πρέπει να εκπροσωπεί τη χώρα στο εξωτερικό. Πρέπει δηλαδή να έχει το απαιτούμενο κύρος και την ανάλογη πολιτική ιστορία να μπορεί να απευθύνεται σε ομολόγους του χωρίς αισθήματα μειονεξίας. Κι εδώ δεν χρειάζεται να τον λατρεύουν άπαντες, αλλά θα είναι κακό για τη χώρα αν τον μισούν κάποιοι.
3. Μπορεί να είναι πολιτικό πρόσωπο, αλλά μπορεί και όχι. Χρειάζεται όμως να έχει τη στοιχειώδη πολιτική αντίληψη των πραγμάτων -και ειδικά των διεθνών συσχετισμών- ώστε να αποφεύγει γκάφες κατά την άσκηση των καθηκόντων. Γκάφες που μπορεί να εκθέσουν την Ελλάδα στο εξωτερικό και τον θεσμό στο εσωτερικό. Με άλλα λόγια η χώρα δεν πρέπει επ’ ουδενί να αναλάβει το ρίσκο της επανάληψης μιας περιόδου Σαρτζετάκη. Αν θυμόμαστε καλά, για συμβολικούς λόγους εξελέγη στο ύπατο αξίωμα ο κ. Χρήστος Σαρτζετάκης, αλλά για πολύ ουσιαστικούς δεν τον ξαναπρότεινε κανείς.
4. Τα μόνα πράγματα που δεν έχουν σημασία είναι οι συμβολισμοί. Δεν έχει σημασία αν θα είναι άνδρας ή γυναίκα, Αριστερός Δεξιός ή κεντρώος.
Οι διαδικασίες για το νέο πρόεδρο βρίσκονται στην κορύφωσή τους. Σύντομα θα μάθουμε τις προτάσεις των κομμάτων. Ας κάνουμε λίγο υπομονή κι ας αρχίσουμε να σκεφτόμαστε λίγο και τα ουσιαστικά προβλήματα της χώρας.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 5.12.2004
