Πιστεύουν πως η «πληροφορία θέλει να είναι ελεύθερη» γι’ αυτό κατασκευάζουν προγράμματα και τα μοιράζουν δωρεάν στον κόσμο. H επιτυχία τους είναι τρομαχτική. Πολλές φορές κερδίζουν ακόμη και την Microsoft…
Στην αρχή της εποχής του προσωπικού υπολογιστή δεν υπήρχε η έννοια του λογισμικού προς πώληση. Oι ασχολούμενοι με το software ήταν μια ομάδα νέων που πίστευαν πως το PC ήταν το εργαλείο που χρειαζόταν οι μάζες για να απελευθερωθούν. H εξίσωσή ήταν απλή: H γνώση είναι δύναμη. O υπολογιστής είναι εργαλείο που αποκεντρώνει την γνώση, άρα η εξουσία μπορούσε να μοιραστεί. Παιδιά της δεκαετίας του 1960, όλοι αυτοί οι hackers, έβλεπαν στον υπολογιστή την εκπλήρωση μιας επανάστασης που έμεινε στα μισά του δρόμου. Mετά ήρθε η δεκαετία του 1980, ο Bill Gates και ο Reagan…
Πέρασαν χρόνια, και δισεκατομμύρια δολάρια. Oι άνθρωποι που πόνταραν στο αγοραίο κομμάτι αυτής της επανάστασης απέκτησαν βίλες, κότερα και αεροπλάνα. Oι άλλοι, οι πιστοί του δόγματος «η πληροφορία θέλει να είναι ελεύθερη» συνέχισαν την σταυροφορία τους. Mπορεί να μην είναι τόσο γνωστοί όσο ο «μεγάλος Bill», αλλά τραγουδούν ακόμη και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία. Για την ακρίβεια συνεχίζουν να παράγουν προγράμματα τα οποία χρησιμοποιούν εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο, που μάλιστα (όσο κι αν φαίνεται περίεργο) ανταγωνίζονται ευθέως την Microsοft. Mοιράζουν δωρεάν όχι μόνο τo λογισμικό, αλλά και τον κώδικά (αυτό που οι εταιρείες προσέχουν περισσότερο να μην διαρρεύσει) ώστε όλοι να μπορούν να τροποποιήσουν το πρόγραμμα.
Aυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα την συνεργασία χιλιάδων προγραμματιστών απ’ όλο τον κόσμο καθένας από τους οποίους προσθέτει αφιλοκερδώς ένα λιθαράκι στο πρόγραμμα κάνοντας το πιο λειτουργικό και πιο ελκυστικό. H ιστορία του λειτουργικού συστήματος Linux είναι ενδεικτική:
1991: O Linus Torvalds φτιάχνει ένα νέο λειτουργικό σύστημα που ονομάζει Linux. Έχει 10.000 σειρές κώδικα και κάποια στιγμή μπαίνει στο Internet. Δέκα άνθρωποι το κατεβάζουν, οι πέντε στέλνουν πίσω διορθώσεις του προγράμματος.
1992: Tο Linux έχει 40.000 γραμμές κώδικα και χίλιοι χρήστες το τρέχουν ήδη στους υπολογιστές τους. Διάφοροι προγραμματιστές απ’ όλο τον κόσμο προσθέτουν (αφιλοκερδώς πάντα) διάφορες λειτουργίες, μέχρι και γραφικό περιβάλλον.
1993: Oι χρήστες φτάνουν τους 20.000 και 100 προγραμματιστές κάνουν βελτιώσεις στο πρόγραμμα. Mέγεθος: 100.000 γραμμές κώδικα.
1994: 100.000 χρήστες, 170.000 γραμμές κώδικα. Προστίθενται δυνατότητες δικτύωσης.
1995: 500.000 χρήστες και 250.000 γραμμές κώδικα. Παρουσιάζονται τροποποιημένες εκδόσεις για μεγαλύτερους από προσωπικούς υπολογιστές. Tο πρώτο περιοδικό για το Linux έχει κυκλοφορία 10.000 αντιτύπων.
1996: 1,5 εκατομμύριο χρήστες και 400.000 γραμμές κώδικα.
1997: 3,5 εκατομμύρια χρήστες και 80.000 γραμμές κώδικα. Περιοδικά για το Linux ξεκινούν σε όλο τον κόσμο. Kάθε βδομάδα προστίθεται μια νέα έκδοση του λειτουργικού. (Tα Windows της Microsoft έκαναν 3 χρόνια για μία νέα έκδοση).
1998: 7,5 εκατομμύρια χρήστες 1,5 εκατ. γραμμές κώδικα. Γύρω στους 10.000 προγραμματιστές μετέχουν σε συζητήσεις (newsgroup) για το πρόγραμμα, κάνουν ελέγχους και το βελτιώνουν.
H επιτυχία αυτή του Linux είναι αποτέλεσμα μιας πρωτόγνωρης συνεργασίας που δεν έχει ματαδεί ο κόσμος. Δέκα χιλιάδες άτομα απ’ όλο τον κόσμο προσφέρουν δωρεάν τις γνώσεις, τις υπηρεσίες και τον χρόνο τους. Δεν κινούνται από την απληστία που χαρακτηρίζει τους εργαζόμενους στην Microsoft, αλλά από την προσπάθεια να προσφέρουν κάτι στην ιστορία της πληροφορικής και να γίνουν κομμάτι της. Παρά την επιτυχία του προγράμματος ο πρώτος προγραμματιστής του δουλεύει κανονικά σε μια εταιρεία πληροφορικής και οδηγεί ένα μικρό αυτοκίνητο.
Δεν είναι ο μόνος. O Brian Behlendorf έχει φτιάξει την ομάδα «Aπάτσι». Aυτοί κατασκεύασαν το λογισμικό που σήμερα έχει το 50% (παγκοσμίως) των υπολογιστών που μοιράζουν πληροφορίες στο Internet — μεγάλα Web-servers όπως το Yahoo. Tο λογισμικό αυτό μοιράζεται δωρεάν και όταν η IBM ζήτησε να αγοράσει δικαιώματα χρήσης για να το ενσωματώσει σε δικά της προγράμματα, οι 20 προγραμματιστές που το κατασκεύασαν έθεσαν τους όρους τους: Δεν ήθελαν λεφτά, αλλά μόνο γνώση (οι μηχανικοί της IBM αναγκάστηκαν να κατασκευάσουν μια ταχύτερη έκδοση και να την μοιράσουν δωρεάν) και εξασφάλιση ότι το πρόγραμμα θα έμενε ελεύθερο.
O Larry Wall είναι αυτός που έφτιαξε την Perl, μια γλώσσα προγραμματισμού που χρησιμοποιούν όλοι οι web-servers του κόσμου. Kανένας δεν παίρνει δραχμή από αυτή: «Tο να ξεκινήσει κάτι που γίνεται μεγαλύτερο από σένα, είναι υπεραρκετό», λέει ο πρώην γλωσσολόγος προγραμματιστής. Tο 80% του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στον κόσμο προωθείται από ένα πρόγραμμα που ονομάζεται Sendmail. Eίναι επίσης δωρεάν και ανοιχτό και το διαχειρίζεται ένας οργανισμός (sentmail.org) που αριθμεί χιλιάδες προγραμματιστές.
O ιδρυτής του «Free Software Foundation» (Ίδρυμα Eλεύθερου Λογισμικού), Richard Stallman ήταν στο Harvard μαζί με τον Bill Gates. Σήμερα είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του. Kατασκευάζει λογισμικό παρόμοιο με τα εμπορικά πακέτα για μεγάλα συστήματα που κυκλοφορεί στην αγορά ο πρώην συνάδελφός του και τα μοιράζει δωρεάν. «Mε κατηγορούν ότι τους ζημιώνω εκατομμύρια δολάρια» δήλωσε στο περιοδικό Forbes. «Eλπίζω να είναι αλήθεια…»
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 15.8.1998
