Οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί έγιναν πλέον ο αγαπημένος στόχος των στρατιωτικών όλης της γης. Ο βομβαρδισμός της γιουγκοσλαβικής τηλεόρασης πρόπερσι ίσως ήταν απλώς η κορυφή του παγόβουνου.
Από τότε που ξέσπασε η βία στα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη ο ραδιοφωνικός σταθμός «Φωνή της Παλαιστίνης» είναι εξαιρετικά ενοχλητικός στους Ισραηλινούς. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ αποκαλείται «εγκληματίας πολέμου», το εβραϊκό κράτος «καταραμένο», ενώ οι νεκροί της ιντιφάντα είναι «μάρτυρες».
Η κυβέρνηση του Ισραήλ χαρακτηρίζει αυτές τις εκπομπές «υποκίνηση σε βία» και στις 12 Οκτωβρίου, μετά το λιντσάρισμα δύο ισραηλινών στρατιωτών στην πόλη Ραμαλά, ισραηλινό ελικόπτερο βομβάρδισε δύο πύργους εκπομπής του ραδιοσταθμού. Ένα μήνα μετά ισραηλινά στρατεύματα βομβάρδισαν την κρατική τηλεόραση των Παλαιστινίων, θέτοντάς την εκτός λειτουργίας.
Τον Αύγουστο του 1999 ρωσικά στρατεύματα που πολεμούσαν τους Τσετσένους αντάρτες βομβάρδισαν τον ραδιοφωνικό και τηλεοπτικό σταθμό, που σύμφωνα με τους Ρώσους λειτουργούσαν υπό την διεύθυνση Ισλαμιστών. Ο εκπρόσωπος της ρωσικής κυβέρνησης δήλωσε πως οι υπεύθυνοι των σταθμών «είχαν προειδοποιηθεί πολλάκις ότι η εκπομπή ανοιχτής προπαγάνδας δεν ήταν επιτρεπτή και νόμιμη.»
Μερικούς μήνες πριν το κτίριο της Σερβικής Ραδιοτηλεόρασης είχε γίνει στόχος των βομβαρδιστικών του ΝΑΤΟ σκοτώνοντας δεκαέξι άτομα. Πριν ο εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ είχε δηλώσει ότι ο ραδιοσταθμός ήταν «εργαλείο προπαγάνδας και καταπίεσης και συνεπώς νόμιμος στόχος πολέμου».
«Ναι», απαντά ο διευθυντής της Επιτροπής Προστασίας των Δημοσιογράφων (Committee to Protect Journalists), Joel Simon. «Μόνο που υπάρχει πρόβλημα. Ο βομβαρδισμός σταθμών με μόνο λόγο το περιεχόμενο που μεταδίδουν είναι παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας. Στην καρδιά της σύμβασης της Γενεύης υπάρχει το άρθρο 52 (2) που ξεκάθαρα δηλώνει «οι στρατιωτικοί στόχοι πρέπει να περιορίζονται σε ότι από την φύση, θέση, σκοπό ή χρήση έχουν αποτελεσματική συμβολή σε στρατιωτικές επιχειρήσεις…» Είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιχειρηματολογήσει κανείς ότι ένα δίκτυο προπαγάνδας του εχθρού εμπίπτει στον ορισμό των συνθηκών της Γενεύης…»
«Σίγουρα», συνεχίζει ο Joel Simon, «το πρόγραμμα του RTS (Radio Television Serbia) ήταν επιθετικό, μονόπλευρο και παραπλανητικό, αλλά δεν έπαιξε απευθείας ρόλο στην στρατιωτική μηχανή του Μιλόσεβιτς.»
Μετά τον πόλεμο οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ υπαναχώρησαν από την αρχική τους θέση, λέγοντας πως δεν βομβάρδισαν το κτίριο της ραδιοτηλεόρασης επειδή ήταν όργανο προπαγάνδας, αλλά γιατί ήταν μέρος του δικτύου μεταφοράς διαταγών της στρατιωτικής μηχανής των Σέρβων.
«Τέτοιου είδους αναθεωρητισμός δεν πείθει., συνεχίζει ο Joel Simon, «και η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας 2000 χαρακτηρίζει την επίθεση στο ραδιοσταθμό έγκλημα πολέμου.»
Μπορεί όμως ποτέ να γίνει ένας ραδιοφωνικός ή τηλεοπτικός σταθμός στρατιωτικός στόχος; αναρωτιέται ο Joel Simon. «Αν και είναι ξεκάθαρο ότι η διεθνής νομοθεσία απαγορεύει επίθεση σε ραδιοτηλεοπτικές εγκαταστάσεις του εχθρού, επειδή εκπέμπουν προπαγάνδα, είναι εξίσου ξεκάθαρο ότι η επίθεση επιτρέπεται αν ο σταθμός χρησιμοποιείται σε στρατιωτικές χρήσεις, όπως είναι μεταφορά διαταγών. Το πλέον φωτεινό πρόσφατο παράδειγμα είναι η χρήση πολιτικού σταθμού από την χούντα των Χούτου στην Ρουάντα, για να συντονίζει την γενοκτονία των Τούτσι το 1994. Όπως αναφέρει η βρετανική οργάνωση ενάντια στη λογοκρισία «Article 19», το Radio-Television Libre des Mille Colline (RTML) δημιουργήθηκε από ανθρώπους της Χούντας και λειτουργούσε ως σύνδεσμος μεταξύ της ηγετικής ομάδας του στρατιωτικού καθεστώτος και των παραστρατιωτικών ομάδων που έκαναν τις δολοφονίες: μετέδιδε ονόματα και περιγραφές ανθρώπων τους οποίους μετά κυνηγούσαν κι εκτελούσαν οι παραστρατιωτικές ομάδες…
Έτσι η επίθεση των Τούτσι στις 17 Απριλίου του 1994 ήταν σύμφωνη με τους νόμους του πολέμου. Τo RTLM ήταν νόμιμος στρατιωτικός στόχος…»
«Η κατάσταση σήμερα στην Παλαιστίνη», γράφει στο Columbia Journalism Review o Joel Simon, «είναι εξαιρετικά περίπλοκη, αλλά αν ακούσει κανείς προσεκτικά την «Φωνή της Παλαιστίνη» θα διαπιστώσει ότι παρά το γεγονός ότι κάποιες από τις μεταδόσεις είναι ενοχλητικές, σίγουρα δεν εξυπηρετούν στρατιωτικούς σκοπούς.»
Το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος αποτελείται από δελτία ειδήσεων και στρατιωτικά εμβατήρια, όπως κι από συνεντεύξεις Παλαιστίνιων αξιωματούχων. Υπάρχουν ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ότι μεγαλοποιεί τις ισραηλινές θηριωδίες. Η πλέον εμπρηστική εκπομπή τους, σύμφωνα με μεταφρασμένο κείμενο που μοίρασε ισραηλινή οργάνωση, ήταν μια ομιλία ενός θρησκευτικού ηγέτη που καλούσε του Παλαιστίνιους να ξεσηκωθούν κατά του Ισραήλ. «Μην έχετε κανένα έλεος για τους ισραηλινούς», είπε ο Σεΐχης Αχμάντ Αμπου Χαλαμπάγια. Σκοτώστε τους όπου τους βρείτε.»
«Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη η οργή των ισραηλινών», συνεχίζει ο Joel, «αλλά η διεθνής νομοθεσία είναι ξεκάθαρη: κάθε επίθεση σε ραδιοτηλεοπτικά μέσα πρέπει να βασίζεται στο αν παίζει σημαντικό ρόλο στη στρατιωτική σύγκρουση. Αν οι στρατιωτικοί νοιώσουν ότι μπορούν να επιτίθενται σε εγκαταστάσεις ραδιοτηλεοπτικών ΜΜΕ επειδή προσβάλλονται ή εξοργίζονται απ’ όσα μεταδίδονται κανένας δημοσιογράφος πουθενά στον κόσμο δεν θα είναι ασφαλής και η δυνατότητα των δημοσιογράφων να καλύπτουν τις στρατιωτικές συγκρούσεις θα υπονομευθεί. Οι δημοσιογράφοι παίζουν σημαντικότατο ρόλο στον σύγχρονο πόλεμο. Είναι οι μόνοι πολίτες στο πεδίο της μάχης. Έτσι βρίσκονται στη μοναδική θέση να ενημερώνουν το κοινό για τον πόλεμο και να δημοσιοποιούν τις πιθανές παραβιάσεις της διεθνούς νομοθεσίας…»
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 15.4.2001
