Οι δημοσκοπήσεις δεν είναι αντιφατικές, όπως συμπεραίνουν πολλοί. Δείχνουν υπόγειες τάσεις τις οποίες πρέπει να ανιχνεύσουμε. Αποκαλύπτουν την χρεοκοπία του παλιού μοντέλου και τον οδυνηρό τοκετού ενός νέου.
Περίεργα που ‘ναι η ζωή και τα γκάλοπ! Ο Συνασπισμός πρωτοστάτησε στην αποκάλυψη των «σκανδαλωδών τροπολογιών για ξεπούλημα της δημόσιας γης», το ΚΚΕ καρπώνεται την δυσαρέσκεια των αριστερών στρωμάτων του ΠΑΣΟΚ σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις.
Όσοι δεν το αντελήφθησαν πρέπει να ξαναδούν τα νούμερα των δημοσκοπήσεων πριν και μετά την ιστορία Πάχτα. Ο πλέον κερδισμένος (αναλογικά) είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος. Ναι, διευρύνθηκε η διαφορά πρόθεσης ψήφου μεταξύ ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας, αλλά αυξήθηκαν σημαντικά οι ψηφοφόροι του ΚΚΕ. Ανέβηκε στο 6,2%, από το 5% που ήταν.
Σε ότι αφορά τον «Συνασπισμό», η εξήγηση είναι εύκολη. Οι πολίτες προτιμούν πάντα το αυθεντικό από το ιμιτασιόν. Αφού η συζήτηση για την επίμαχη τροπολογία κατέληξε στο ρηχό «κακοί καπιταλιστές, εναντίον καλών σοσιαλιστών» επόμενο είναι να κυριαρχήσει στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων το συνεπές κόμμα του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού, δηλαδή το ΚΚΕ.
Συζητιόνται πολλά σ’ αυτή την προεκλογική περίοδο. Από το ύψος των συντάξεων του αγρότη, μέχρι τους φορολογικούς συντελεστές των επιχειρήσεων. Ανάμεσα στις γραμμές των εξαγγελιών μπορούμε να διακρίνουμε κάποια φιλελεύθερα μέτρα ένθεν κακείθεν. Λείπει όμως κάτι βασικό. Μια γκράντε θεωρία, ένα σχέδιο για το που πρέπει να πάει ο τόπος, ένας συνολικός προσανατολισμός. Λείπει η αναλογία κράτους και ελευθερίας θα προσπαθήσουν τα δύο κόμματα να προωθήσουν την επόμενη των εκλογών. Τα περί «συμμετοχικής δημοκρατίας» κι αποκέντρωσης είναι καλά κι άγια ως θεωρίες μόνο που δεν απαντούν σε ένα βασικό βάσανο του τόπου. Το κράτος.
Το κράτος είναι και η αιτία που δεν πείθουν τις μεγάλες μάζες οι εξαγγελίες των δύο αρχηγών. Δεν αμφισβητούν ότι Καραμανλής και Παπανδρέου θέλουν να αλλάξουν την Ελλάδα. Αμφισβητούν τα κόμματά τους -στελέχη των οποίων θα κληθούν να διαχειριστούν την μεγάλη κρατική εξουσία. Φοβούνται ότι οι καλές προθέσεις θα πνιγούν μέσα στους δαιδαλώδεις μηχανισμούς του κράτους.
Τα γκάλοπ δείχνουν ένα παράδοξο. Κατ’ αρχήν οι δύο αρχηγοί χαίρουν εξαιρετικής δημοφιλίας, Aνω του 60%. Οι Έλληνες είναι πεπεισμένοι για τις καλές τους προθέσεις. Εκεί που αρχίζουν οι αμφισβητήσεις είναι αν και κατά πόσο θα καταφέρουν να επιβάλλουν το όραμα που έχουν. Κι αυτό γιατί οι ψηφοφόροι ξέρουν επίσης ότι το όραμα των δύο αρχηγών θα περάσει μέσα από μηχανισμούς και μανδαρίνους, γραφειοκράτες και κρατικοδίαιτους. Τους τελευταίους δεν τους εμπιστεύονται. Έχουν πικρή πείρα. Για να το κάνουμε πιο λιανά: Οι Έλληνες πιθανότατα θα ψηφίσουν Καραμανλή κι όχι το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, όπως ψήφισαν στο παρελθόν ψήφιζαν Σημίτη, αλλά όχι το κόμμα του ΠΑΣΟΚ.
Το γεγονός ότι υπάρχει απόσταση μεταξύ δημοφιλίας των αρχηγών και των κομμάτων δείχνει μια μεγάλη παθογένεια της πολιτικής μας ζωής. Κανονικά οι κομματικοί σχηματισμοί πρέπει να αντικατοπτρίζουν την κοινωνία και τις ανάγκες της, πολλές φορές ενάντια στα πεπραγμένα των αρχηγών τους. Στην Ελλάδα βλέπουμε το αντίστροφο. Στους αρχηγούς και όχι στα κόμματα οι Έλληνες στηρίζουν τις ελπίδες των. Αυτό ίσως έχει να κάνει με το δέος της εξουσίας που νιώθουν οι Έλληνες. Ίσως όμως έχει να κάνει και με το γεγονός ότι στην πολιτική ζωή αυτού του τόπου ήταν οι αρχηγοί, οι πολιτικοί που (στην κυριολεξία) έσυραν τη χώρα σε ορθές επιλογές ενάντια στη θέληση των ψηφοφόρων. Τελευταίο παράδειγμα: ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έβαλε τη χώρα στην ΕΟΚ ενάντια στην επιθυμία του 60% των Ελλήνων οι οποίοι ένα χρόνο μετά ψήφισαν ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ που δεν ήθελαν την χώρα στην Ευρωπαϊκή οικογένεια.
Οι δημοσκοπήσεις δεν είναι αντιφατικές, όπως συμπεραίνουν πολλοί. Δείχνουν υπόγειες τάσεις τις οποίες πρέπει να ανιχνεύσουμε. Αποκαλύπτουν την χρεοκοπία του παλιού μοντέλου και τον οδυνηρό τοκετού ενός νέου. Αυτό το νέο πρέπει να ανιχνεύσουμε για να καταλάβουμε τις υπόγειες διαδρομές της κοινωνίας.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 3.2.2004
