Ο κ. Χριστόδουλος χωρίς να είναι νομιμοποιημένος δημοκρατικά από πουθενά -ούτε καν από την Εκκλησία, βλέπε «κλήρος και λαός»- θέλει κομμάτι της κοσμικής εξουσίας. Θέλει να παρεμβαίνει στα πολιτικά πράγματα, αλλά και χωρίς το κόστος της παρέμβασης, που είναι η κριτική προς το πρόσωπό του.
«Οι θεσμοί υπάρχουν για να στηρίζουν τα πρόσωπα. Οι θεσμοί υπάρχουν για να υπάρχει ενότητα και συνοχή. Οι θεσμοί υπάρχουν για να διδάσκονται οι άνθρωποι την ιεράρχηση, την ιεραρχία της ζωής».
Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος (oμιλία-κήρυγμα στην Αγία Μαρίνα Ηλιούπολης, 13.3.2005).
Ο μεσαιωνικός κόσμος ήταν ένας καλά ιεραρχημένος κόσμος. Στη βασική του κοσμοθεωρία -η οποία είχε τις ρίζες της στον Αριστοτέλη- τα πάντα είχαν μία «φυσική θέση». Έτσι, για τον άνθρωπο του Μεσαίωνα όλος ο κόσμος ήταν μία σφαίρα, στην οποία κέντρο της ήταν η Γη και την οποία «περιέβαλλαν αλλεπάλληλες ομόκεντρες σφαίρες όπως οι φλούδες το κρεμμύδι. Πρώτες ήταν οι σφαίρες των τριών άλλων γήινων στοιχείων, του νερού του αέρα και της φωτιάς. Γύρω από τη σφαίρα της φωτιάς βρίσκονταν οι κρυστάλλινες τροχιές όπου ήταν στερεωμένοι και περιστρέφονταν οι επτά “πλανήτες”: Σελήνη, Ερμής Αφροδίτη, Ήλιος, Αρης, Ζευς και Κρόνος. Η σφαίρα των απλανών αστέρων ερχόταν μετά τη σφαίρα του τελευταίου πλανήτη και πέρα απ’ αυτή δεν υπήρχε τίποτε» (A. C. Crombie: «Από τον Αυγουστίνο στον Γαλιλαίο», εκδόσεις «Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης»).
Κατά τον ίδιο τρόπο ιεραρχημένα ήταν και τα στοιχεία της φύσης: γη, νερό, αέρας, φωτιά, πεμπτουσία (η ουσία από την οποία ήταν φτιαγμένα οι πλάνητες και οι απλανείς αστέρες), αλλά και οι οντότητες: φυτά, ζώα, άνθρωπος, άγγελοι, Θεός.
Το αυστηρά αυτό ιεραρχικό σύστημα του Μεσαίωνα ήταν ένα εκπληκτικό για τα χρόνια του νοητικό δημιούργημα: Εξηγούσε πάρα πολλά φαινόμενα και τις περισσότερες φορές προέβλεπε (π.χ. την κίνηση των πλανητών αστέρων). Ταυτόχρονα, όμως, ήταν εξαιρετικά άκαμπτο – όλα ήταν ελέω Θεού σε μία «φυσική θέση»- αλλά ήταν επίσης, εξαιρετικά βολικό για τους κρατούντες. Αφού όλα στον κόσμο ήταν τακτοποιημένα και, «φυσικώς, ιεραρχημένα», έτσι έπρεπε να είναι και η κοινωνία. Αυτή συναρθρωνόταν από τους δουλοπάροικους, τους φεουδάρχες, τους ιερείς και τον βασιλιά. Με αυτήν τη σειρά…
Οπότε οι δουλοπάροικοι δεν μπορούσαν να ελπίζουν σε κοινωνική άνοδο (παρά μόνο στη μετά θάνατο ζωή, υπό την προϋπόθεση ότι ακολουθούσαν τυφλά τις εντολές των επί της Γης εκπροσώπων του Θεού) και φυσικά δεν μπορούσε να υπάρξει κριτική μέσα στο σύστημα. Τα πάντα ήταν σε φυσική τάξη κι ερωτήματα γι’ αυτήν την τάξη ήταν αμφισβήτηση του θελήματός Του. Έτσι, φτάσαμε στην παπική εγκύκλιο του Γρηγορίου Ζ΄ (Dictatus Papae 1090) που προέβλεπε ότι «η Καθολική Εκκλησία δεν έκανε ποτέ λάθος ούτε θα κάνει ποτέ λάθος στους αιώνες» και «ο Πάπας δεν μπορεί να κριθεί». Οποιοσδήποτε, μάλιστα, «δεν είναι σε ειρήνη με την Καθολική Εκκλησία» δεν μπορεί να είναι καθολικός.
Το βασικό πρόβλημα με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ. Χριστόδουλο δεν είναι τα σκάνδαλα που πνίγουν εν πολλοίς υπ’ ευθύνη του την Εκκλησία. Δεν είναι ούτε οι συστατικές επιστολές σε εμπόρους ναρκωτικών ούτε οι παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη ούτε το ιδιότυπο παρακράτος. Το βασικό πρόβλημα είναι το μοντέλο που έχει στο μυαλό του για το ρόλο της ιεραρχίας στην ελληνική κοινωνία.
Χωρίς να είναι νομιμοποιημένος δημοκρατικά από πουθενά -ούτε καν από την Εκκλησία, βλέπε «κλήρος και λαός»- θέλει κομμάτι της κοσμικής εξουσίας. Θέλει να παρεμβαίνει στα πολιτικά πράγματα, αλλά και χωρίς το κόστος της παρέμβασης, που είναι η κριτική προς το πρόσωπό του. Δίκην ιεράρχη της μεσαιωνικής Δύσης, ασκεί κοσμική εξουσία, αλλά όποτε αυτή απειληθεί προβάλλει το «ιερό». Στην κριτική που του γίνεται λόγω ή έργω (όπως προχθές στη Βουλή) απαντά: «Εγώ ειμί ο ιερός θεσμός»: «Γι’ αυτό πρέπει να σεβόμαστε τους θεσμούς. Λαός που έχει θεσμούς αλλά τους ευτελίζει, έχει αρχίσει να βαδίζει το δρόμο της καταστροφής του. Ο θεσμός της Εκκλησίας δεν είναι απλώς πολιτειακός θεσμός, είναι και ιερός θεσμός. Έχει το στοιχείο της ιερότητας, της αγιότητας». Επειδή, βέβαια, κανείς δεν προσβάλλει την Εκκλησία, ο κ. Χριστόδουλος ζητεί τιμή και σεβασμό για τον εαυτό του, ανεξαρτήτως από το τι ο ίδιος πράττει ή λέγει. Η «φυσική ιεραρχία», όπως ακριβώς στον Δυτικό Μεσαίωνα, θέλει το λόγο και το έργο των Ιεραρχών να εκπορεύεται εκ του άμβωνος χωρίς κανέναν αντίλογο.
«Είναι ανάγκη σήμερα περισσότερο από ποτέ να τιμήσουμε τους θεσμούς», είπε ο κ. Χριστόδουλος προχθές, στην Αγία Μαρίνα της Ηλιούπολης. «Ενωμένος ο λαός πρέπει να αντιμετωπίσει τις ποικίλες προκλήσεις που έρχονται και οι οποίες μέλλουν να έχουν μοιραίες συνέπειες για το λαό μας και το έθνος και για πολλά άλλα έθνη. Δεν κινδυνολογώ, σας μεταφέρω την ανησυχία μου. Πού πάμε; Όλα ευτελίζονται γύρω μας. Θα εξευτελιστούμε όλοι μας; Κανένας δεν μιλάει για άλλους χώρους, διότι η Εκκλησία πρέπει να μπει στο περιθώριο, να πάψει να ομιλεί. Αλλά υπάρχει και Θεός». Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί κι αυτοκριτική (ειδικά σε ό,τι αφορά τον «ευτελισμό» και «εξευτελισμό»), αλλά δεν ήταν. Είναι το αίτημα παρέμβασης στα κοσμικά πράγματα «ελέω Θεού».
Οπότε ξέρουμε τι είχε κατά νου όταν παλαιότερα εκστόμισε το «πίσω ολοταχώς». Τον 11ο με 12ο αιώνα, ένα δυτικού τύπου Μεσαίωνα.
ΤΑ ΑΝΘΗ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ
Ο άλλος Θείος Νόμος. Σύμφωνα με το ΑΠΕ: «Μία οικιακή βοηθός καταδικάστηκε σε 150 χτυπήματα με το μαστίγιο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επειδή έμεινε έγκυος, όντας ανύπαντρη. Σύμφωνα με την τοπική εφημερίδα «Gulf News», που επικαλείται δηλώσεις αξιωματούχου του Ισλαμικού Δικαστηρίου, το γραφείο που είχε αναλάβει την προώθηση της γυναίκας την κατήγγειλε στην Αστυνομία. Η υπόθεσή της παραπέμφθηκε στην Εισαγγελία που διέταξε να υποβληθεί σε τεστ εγκυμοσύνης, το οποίο βγήκε θετικό.
Η εφημερίδα δεν διευκρινίζει αν η γυναίκα θα μαστιγωθεί ενώ είναι έγκυος. Η ποινή της θα εκτελεστεί σε δύο φάσεις και στη συνέχεια θα απελαθεί από τη χώρα».
Υπάρχει μια διάχυτη αντίληψη ότι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και η παράδοση είναι υπεράνω κριτικής. Επομένως, λοιπόν, ο «ισλαμικός νόμος», που εφαρμόζεται σε μεγάλο μέρος του κόσμου, εις βάρος εγκύων κορασίδων δεν πρέπει να αγγιχτεί; Η παράδοση και το Θείο πρέπει πάντα να υπερέχει;
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 15.3.2005