Ότι κι αν μεταδώσουν οι δημοσιογράφοι, αντικειμενικά κάποιος θα ευνοηθεί και κάποιος θα ζημιωθεί. Η είδηση δεν μπορεί να κρίνεται από την πηγή της ή από το αποτέλεσμα της, αλλά από την αλήθεια της.
Ένας από τους νεολογισμούς στο ελληνικό μιντιακό τοπίο είναι ο όρος «βαποράκι». Χρησιμοποιείται από δύο άτυπα μέτωπα, που δεν ξέρουμε αν είναι πραγματικά, αφού καθένα ορίζεται από τους αντιπάλους του. Υπάρχουν δημοσιογράφοι που κατηγορούν συναδέλφους τους ως «βαποράκια της αντιτρομοκρατικής», και κάποιοι άλλοι που κατηγορούν τους πρώτους ως «βαποράκια των τρομοκρατών».
Ο διαχωρισμός όμως είναι σφαλερός γιατί εμπεριέχει ένα μεθοδολογικό λάθος. Το λάθος έγκειται στο ότι οι εγκαλούμενοι δημοσιογράφοι κρίνονται με βάση τις πηγές τους κι όχι την πραγματικότητα. Και να το κάνουμε πιο λιανά: φυσικά οι δημοσιογράφοι και θα είναι «βαποράκια της αντιτρομοκρατικής» ή των «τρομοκρατών» αφού από εκεί αντλούν τις πληροφορίες τους. Δεν μπορούν να τις ρωτήσουν τον καντηλανάφτη της ενορίας τους! Το δεοντολογικό πρόβλημα ξεκινά μετά. Αν διασταυρώνουν την είδηση, πως την επεξεργάζονται και πως την παρουσιάζουν.
Η υπόθεση της τρομοκρατίας είναι ένα δημοσιογραφικό ναρκοπέδιο. Το στοίχημα και για τις διωκτικές αρχές και για τους τρομοκράτες είναι τεράστιο. Επόμενο είναι να διακινείται πολύ υποβολιμαία πληροφορία.
Πιθανότατα, όλες οι πληροφορίες που διοχετεύονται εκατέρωθεν να υπηρετούν κάποιο σκοπό. Το βασικό κριτήριο δημοσιοποίησης όμως δεν είναι αν οι πληροφορίες είναι υποβολιμαίες, αλλά κατά πόσο αληθείς είναι.
Για παράδειγμα, η δημοσίευση των φωτογραφιών του κ. Κουφοντίνα εξυπηρετούσε συγκεκριμένο σκοπό: τη σύλληψή του. Ουδείς όμως χαρακτήρισε όλα τα ΜΜΕ της χώρας «βαποράκια της αντιτρομοκρατικής» επειδή δημοσιοποίησαν κάτι που είχε καταφανή σκοπό. Το ίδιο ισχύει και για τις «προαναγγελθείσες» συλλήψεις. Αν υπάρχει πλήρως διασταυρωμένη πληροφορία ότι καταζητείται κάποιος ονόματι Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, πρέπει να δημοσιοποιηθεί τηρώντας όμως το τεκμήριο της αθωότητας. Δεν καταζητείται «ο αρχηγός της “17Ν” Αλέξανδρος Γιωτόπουλος», αλλά «ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος που οι διωκτικές αρχές θεωρούν ότι είναι αρχηγός της “17Ν”».
Η αποκληθείσα «προαναγγελία» της σύλληψης του κ. Γιωτόπουλου, δεν ήταν «δημοσιογραφική αλητεία», ήταν «δημοσιογραφική επιτυχία». Η σύλληψη έγινε. Τώρα αν ο κ. Γιωτόπουλος είναι αθώος, το πρόβλημα είναι του κ. Διώτη και του κ. Νασιάκου, όχι του δημοσιογράφου που απεκάλυψε ότι επίκειται η σύλληψη.
Εντέλει ότι κι αν μεταδώσουν οι δημοσιογράφοι, αντικειμενικά κάποιος θα ευνοηθεί και κάποιος θα ζημιωθεί. Η είδηση δεν μπορεί να κρίνεται από την πηγή της ή από το αποτέλεσμα της, αλλά από την αλήθεια της. Οι δημοσιογράφοι έτσι κι αλλιώς μεταφορείς πληροφοριών είναι. Απλώς θα πρέπει να είναι «βαποράκια αληθών πληροφοριών»…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 30.9.2002
