Στον 21ο αιώνα, οι πόλεμοι γίνονται αλλιώς. Μπορεί ακόμη να παρατάσσονται στρατοί, αλλά πολλές φορές η έκβασή τους κρίνεται από «ασύμμετρες επιχειρήσεις».
Ενώ οι φρεγάτες μας έπλεαν υπερήφανες πέριξ των Ιμίων… κι ενώ ο ναύαρχος κ. Χρήστος Λυμπέρης επαναπαύτηκε στα βαριά τηλεβόλα και τα κανόνια τους, ήρκησε ένα φουσκωτό για να δημιουργήσει τα πολιτικά τετελεσμένα τη δραματική νύχτα του 1996.
Πώς χαρακτήρισε το γεγονός, ο πρώην κομισάριος του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος, μάλιστα, εκλήθη από την αποστρατεία για να μας σώσει; «Ατυχο γεγονός της ανεντόπιστης διείσδυσης ολίγων Τούρκων καταδρομέων σε βραχονησίδα»! Το πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι οι σύγχρονοι πόλεμοι κρίνονται από ατυχή γεγονότα. Ειδικά οι πόλεμοι που φτιάχνονται από και για την τηλεόραση. Ένας καταδρομέας με μια σημαία στη βραχονησίδα ήταν αρκετός για να δημιουργήσει τα πολιτικά τετελεσμένα. Αυτά που εκλήθησαν μετά οι ΗΠΑ να συμβιβάσουν κι ευτυχώς τα κατάφεραν. Όχι γιατί θα χάναμε τον πόλεμο, αλλά γιατί θα χάναμε την ειρήνη και καμιά σαρανταριά χρόνια από το μέλλον του τόπου.
Η σπουδή με την οποία ο κ. Λυμπέρης προσπερνά το «ατυχές γεγονός» μπορεί να κρύβει ιδιοτέλεια για να αποκρύψει τις δικές του ευθύνες. Ο φόβος όμως, είναι ότι μπορεί να κρύβει συνολικότερες αντιλήψεις στο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων, αντιλήψεις που αφορούν στο παρελθόν και ουδόλως στο μέλλον. Είναι πιθανόν δηλαδή, η στρατιωτική μας μηχανή -την οποία αφειδώς χρηματοδοτούμε- να βλέπει τις συγκρούσεις με την οπτική του 19ου αιώνα. Παρατάσσουμε στρατούς (τεθωρακισμένα, φρεγάτες κ.λπ.) κι όποιος σκοτώσει περισσότερους χρίζεται νικητής.
Μόνον που στον 21ο αιώνα οι πόλεμοι γίνονται αλλιώς. Μπορεί ακόμη να παρατάσσονται στρατοί, αλλά πολλές φορές η έκβασή τους κρίνεται από «ασύμμετρες επιχειρήσεις». Όπως έγινε στη σκακιέρα των Ιμίων και όπως γίνεται στο παγκόσμιο σκηνικό με τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Μπορεί η παντοδύναμη στρατιωτική μηχανή των ΗΠΑ να σάρωσε το καθεστώς Σαντάμ μέσα σε λίγες εβδομάδες, μπορεί δηλαδή οι Αμερικανοί να κέρδισαν την πρώτη μάχη με όρους του 19ου αιώνα, χάνουν όμως, τον πόλεμο κατά της διεθνούς τρομοκρατίας. Κι αυτό γιατί οι δομές του στρατεύματός τους (παρά τις προόδους που έκαναν, ειδικά μετά την εμπειρία του Βιετνάμ) είναι διαμορφωμένες σύμφωνα με τις ανάγκες του Ψυχρού Πολέμου: Τόσα τεθωρακισμένα από ‘κεί, τόσα από ‘δω. Αλλά στο τέλος ο Αλ Ζαρκάουι αλωνίζει στο Ιράκ.
Η λογική, δηλαδή, των στρατιωτικών, η οποία βασίζεται αποκλειστικά στη δύναμη πυρός που έχουν σε μια περιοχή, δεν λειτουργεί πλέον στις σύγχρονες συνθήκες. Αυτό άρχισε να γίνεται αντιληπτό στα Διεθνή Ινστιτούτα Αμυντικών Αναλύσεων, αλλά χρειάζεται πολύς χρόνος ώστε να γίνει πεποίθηση της στρατιωτικής ιεραρχίας (ακόμη και στο εξωτερικό, πόσω μάλλον στην Ελλάδα) και να διαμορφωθούν και να εφαρμοστούν εναλλακτικές στρατηγικές.
Αυτές οι εναλλακτικές ευέλικτες τακτικές πρέπει να είναι μόνιμο ζητούμενο των δικών μας Ενόπλων Δυνάμεων. Ο γεωγραφικός χώρος, που καλούνται να υπερασπίσουν, και η διαφορά δυνάμεων με τη γείτονα Τουρκία αυτό επιτάσσουν. Η εμπειρία των Ιμίων αυτό δείχνει. Στο σύνθετο σκηνικό ατυχή γεγονότα «ανεντόπιστης διείσδυσης ολίγων Τούρκων καταδρομέων σε βραχονησίδα» είναι καταστροφικά…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 13.11.2005
