Η αγορά παράγει αδικία από τα αποτελέσματα του έργου και το κράτος είναι άδικο προς εκείνους που δεν μπορούν να πιέσουν πολιτικά ή δεν έχουν «μπάρμπα στο γκουβέρνο»…
Πολλοί πιστεύουν ότι το κράτος αποτελεί ένα μηχανισμό ανακατανομής του πλούτου, που παίρνει από τους έχοντες για να δίνει στους μη έχοντες.
Θεωρητικά, έτσι είναι. Στην πράξη όμως παίρνει απ’ όλους για να δώσει σε εκείνους που έχουν τη δυνατότητα να πιέσουν ή έχουν κάποιο μπάρμπα στο γκουβέρνο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η «Ολυμπιακή». Τα ελλείμματά της καλύπτονται από τον προϋπολογισμό κι έτσι πληρώνουν όλοι για να ταξιδεύουν λίγοι. Δεν είναι ούτε οι εργάτες, ούτε όσοι απαρτίζουν την γενιά των 700 ευρώ που παίρνουν το αεροπλάνο για τη Θεσσαλονίκη. Με το εισόδημά τους μπορούν τσίμα-τσίμα να καλύψουν ένα εισιτήριο λεωφορείου. Αντιθέτως τα μεσαία και άνω εισοδήματα θα εκμεταλλευτούν την επιδότηση στο εισιτήριο που όλοι πληρώνουν διά των φόρων: αντί να πετάνε με 150 ευρώ στη Θεσσαλονίκη, πληρώνουν μόνο 100. Τη διαφορά καλύπτουμε οι υπόλοιποι.
Αλλά το κράτος δεν είναι δίκαιο ούτε στην πληρωμή των εργαζομένων του. Οπως μας αναφέρει δημόσιος υπάλληλος, ο οποίος μετακινείται για επιθεωρήσεις, σε κάθε τριμελές συνεργείο υπάρχουν τρεις διαφορετικές αποζημιώσεις για την ίδια ακριβώς δουλειά. Η αποζημίωση των μηχανικών ΤΕΙ για αυθημερόν μετακινήσεις φτάνει τα 56 ευρώ. Η αποζημίωση μηχανικών πανεπιστημιακής εκπαίδευσης είναι 70 ευρώ. Η αποζημίωση εκτός έδρας των δημοσίων υπαλλήλων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης είναι μόλις 9,78 ευρώ! Με άλλα λόγια για την ίδια μετακίνηση ο ένας αμείβεται με το επταπλάσιο του άλλου!
Το πρώτο ερώτημα είναι γιατί να αμείβονται οι δημόσιοι υπάλληλοι επιπλέον όταν δουλεύουν «εκτός έδρας». Δεν ξενιτεύονται για να τους δημιουργούνται ψυχολογικά προβλήματα, δεν διανυκτερεύουν για επιπλέον έξοδα.
Το δεύτερο ερώτημα αφορά τις τερατώδεις διαφορές για την ίδια δουλειά. Αυτές δεν δικαιολογούνται από το επίπεδο σπουδών των μεν ή των δε: δημόσιοι υπάλληλοι ακόμη κι αν είναι κάτοχοι μεταπτυχιακών και διδακτορικών αμείβονται με 9,78 ευρώ και απόφοιτοι των ΤΕΙ με 56. Δεν δικαιολογούνται ούτε με τη φύση της δουλειάς: Ελέγχους κάνουν και οι δύο. Η μόνη διαφορά τους είναι ότι οι μηχανικοί αποτελούν ισχυρότερη ομάδα πίεσης και μπορούν να πάρουν από τον κοινό κορβανά περισσότερα. Η ημερήσια αποζημίωση για «εκτός έδρας» των μηχανικών είναι διπλάσια του μεροκάματου ενός πρωτοδιοριζόμενου.
Ολα αυτά βέβαια δεν σημαίνουν ότι πρέπει να σταματήσουν ή να ιδιωτικοποιηθούν οι έλεγχοι. Η εποπτεία του κράτους είναι αναγκαία και γι’ αυτό θα υπάρχουν ελεγκτές, έστω ανισοβαρώς αμειβόμενοι.
Απλώς καταγράφονται για να ραγίσει ο μύθος περί «δίκαιου κράτους» και περί «άδικης αγοράς». Και οι δύο άδικοι μηχανισμοί είναι. Απλώς η αγορά παράγει αδικία από τα αποτελέσματα του έργου και το κράτος είναι άδικο προς εκείνους που δεν μπορούν να πιέσουν πολιτικά ή δεν έχουν «μπάρμπα στο γκουβέρνο»…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 26.10.2007
