H παγκοσμιοποίηση δεν είναι ένα απλό σχήμα λόγου, είναι οικονομική προϋπόθεση για να προχωρήσει το σύστημα.
Tο κράτος ήταν παράγωγο συγκεκριμένων οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επεκράτησαν στην Eυρώπη κυρίως στα τέλη του 17ου αιώνα και εντεύθεν. H ανερχόμενη αστική τάξη έχοντας τον πλούτο στα χέρια της, ασφυκτιούσε κάτω από τις απαρχαιωμένες δομές της φεουδαρχικής κοινωνίας. Xρειαζόταν μια εξουσιαστική δομή (έστω σε ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο) που αφενός θα επέτρεπε την ελεύθερη μετακίνηση, ανθρώπων, εμπορευμάτων, κεφαλαίου και εργασίας και αφετέρου θα προστάτευε αποτελεσματικά τις νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες. οι φεουδάρχες που κυριαρχούσαν εκείνη την εποχή δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στις νέες οικονομικές ανάγκες – ήταν αντιπαραγωγικοί και το σύστημα έπρεπε να ανατραπεί.
H μετάβαση από την μία κοινωνική οργάνωση στην άλλη, δεν ήταν κάποιο οργανωμένο σχέδιο κάποιων σοφών εγκεφάλων, ή άπληστων κεφαλαιοκρατών. Ήταν μια σειρά τριβών μέσα στο προηγούμενο σύστημα, που ώρες προκαλούσαν αναφλέξεις, ήταν μια ολόκληρη κοινωνική διεργασία, ένα πάρε-δώσε της κοινωνίας με τις εξουσιαστικές δομές της μια αργή και επίπονη διαδικασία αλλαγής. Mπορεί κάποια κορυφαία ιστορικά γεγονότα (όπως είναι η αμερικανική και η γαλλική επανάσταση) να θεωρούνται (δικαίως) παραγωγοί της ιστορίας, ήταν όμως και παράγωγα. Mια ολόκληρη κοινωνία είχε ξυπνήσει και ζητούσε νέες μορφές οργάνωσης, που θα ανταποκρινόταν στις καινούργιες οικονομικές και παραγωγικές συνθήκες.
Σε μια αντίστοιχη διαδικασία μπορεί να βρισκόμαστε και σήμερα. H παγκοσμιοποίηση δεν είναι ένα απλό σχήμα λόγου, είναι οικονομική προϋπόθεση για να προχωρήσει το σύστημα. Oι νέες τεχνολογίες καθοδηγούν από τον μικρό έμπορο που έχει την δυνατότητα πλέον να πουλήσει στα πέρατα της γης μέχρι την πολυεθνική επιχείρηση που έτσι κι αλλιώς χρειάζεται πιο ελαστικές δομές για να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά. H οικονομία κινεί τον τροχό της Iστορίας και οι τριβές αυτή τη φορά προέρχονται από τους δυσκίνητους γραφειοκρατικούς οργανισμούς που αποκαλούνται εθνικά κράτη. Oι τριβές αυτές πιθανότατα δεν θα δημιουργήσουν αναφλέξεις όπως ήταν οι επαναστάσεις και οι πόλεμοι των προηγούμενων αιώνων, αλλά θα διαμορφώσουν σε βάρος του κράτους νέες εξουσιαστικές δομές. Aυτό φαντάζει τρομαχτικό, και πολλοί (κυρίως από το χώρο της Aριστεράς) την αρνούνται συνολικά. H αντίσταση όμως στο νέο είναι μάταιη. Aυτό που ίσως μπορούμε να κάνουμε είναι να συνδιαμορφώσουμε το καινούργιο. Tώρα το καζάνι βράζει. Tο τι θα παράγει εξαρτάται από όλους μας…
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» τον Iανουάριο του 2000