Είναι πολύ φιλόδοξο το σχέδιο «Κοινωνικής Στεγαστικής Πολιτικής» που εκπόνησαν τα υπουργεία Απασχόλησης και Εθνικής Aμυνας για εργατικές κατοικίες εντός των στρατοπέδων που απομακρύνονται. Αλλά, ταυτόχρονα, είναι και διπλά λάθος.
Όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχει τεράστια οικιστική πίεση στις πόλεις. Η έλλειψη κτηματολογίου και δασολογίου μαζί με τις οικολογικές αγκυλώσεις της ελληνικής κοινωνίας («καινούργιο κοσκινάκι μας…») έχουν εκτοξεύσει την τιμή της γης και κατά συνέπεια την τιμή των σπιτιών σε δυσθεώρητα ύψη. Αυτό πλήττει κατ’ αρχήν τις χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις. Οι άνθρωποι του μεροκάματου δύσκολα μπορούν να ελπίζουν ότι θα έχουν την πολυτέλεια ενός δικού τους σπιτιού. Αυτή την πίεση είχαν προφανώς κατά νου τα επιτελεία των υπουργών Εργασίας και Aμυνας κι εκπόνησαν ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο «Κοινωνικής Στεγαστικής Πολιτικής», όπως το χαρακτήρισαν.
Αυτό το σχέδιο, σύμφωνα με την ανακοίνωση, προβλέπει τα εξής: «Το Υπουργείο Εθνικής Aμυνας θα μεταβιβάσει την κυριότητα μέρους των ελευθέρων χώρων που διαθέτει σε μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Λάρισα, τα Γιάννενα, ο Πειραιάς κ.ά. στον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ).
Ο ΟΕΚ, σε πλήρη και στενή συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και με την πλήρη συμμετοχή και ενημέρωση όλων των Κοινωνικών Εταίρων, εκεί που συμφωνούν οι τοπικές κοινωνίες και οι τοπικές δημοτικές αρχές, θα αναλάβει την πολεοδομική και περιβαλλοντική ανάπλαση, με την οποία:
· Θα απελευθερωθούν και θα διαμορφωθούν κατάλληλα μεγάλες εκτάσεις πρασίνου και κοινοχρήστων χώρων, για να αποδοθούν στους κατοίκους των συγκεκριμένων περιοχών.
· Θα δημιουργηθούν καλαίσθητοι (και σύμφωνα με τα πρότυπα του Ολυμπιακού Χωριού) οικισμοί σύγχρονων Εργατικών Κατοικιών.
2. Το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, μέσω του ΟΕΚ, σε αντιπαροχή των ακινήτων (οικοπέδων) που θα του μεταβιβάσει το ΥΕΘΑ θα αναλάβει να κατασκευάσει οικισμούς, στις παραμεθόριες περιοχές (όπως π.χ. στον Νομό Έβρου), στους οποίους θα εγκατασταθούν οι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και τα υπόλοιπα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων (οπλίτες μακράς θητείας κλπ) με τις οικογένειές τους, που αντιμετωπίζουν σήμερα οξύτατο πρόβλημα στέγης.»
Το πρόγραμμα αυτό θέλει με ένα σπάρο να λύσει δύο σημαντικά προβλήματα που έχει η ελληνική κοινωνία. Τη στέγαση οικογενειών που ανήκουν στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα και την στέγαση των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. Είναι ένα φιλόδοξο πρόγραμμα κι ένα διπλά λάθος πρόγραμμα.
Το πρώτο λάθος είναι πολιτικό. Καλώς ή κακώς όλοι οι Δήμαρχοι της χώρας και κάθε πολιτικής απόχρωσης υποσχέθηκαν στις εκλογές του 2002 χώρους πράσινου και αναψυχής εκεί που είναι σήμερα τα στρατόπεδα. Ναι! Το έκαναν «με κόλλυβα του υπουργείου Εθνικής Aμυνας», που θα ‘λεγε και ο Πρόεδρος της ΓΣΕΕ κ. Πολυζωγόπουλος. Δημιουργήθηκε όμως ένα πολιτικό δεδομένο σε όλες τις τοπικές κοινωνίες. Aπαντες πιστεύουν ότι τα στρατόπεδα φεύγουν κι όλοι ελπίζουν ότι εκεί θα κάνουν τον περίπατό τους. Δεν υπάρχει δήμαρχος, ακόμη και της Νέας Δημοκρατίας, που θα μπορέσει να «πουλήσει» στους ψηφοφόρους του την ιδέα ότι εκεί που ονειρεύονται ένα μεγάλο πάρκο, θα αποκτήσουν ένα οικισμό κι ένα μικρότερο πάρκο. Ας αναλογιστούμε μόνο τι έγινε με την περίπτωση του Ελληνικού, όπου εκ των προτέρων (και όχι εκ των υστέρων, όπως γίνεται με τα στρατόπεδα) το σχέδιο προέβλεπε δόμηση κατά το εν πέμπτον. Με άλλα λόγια η κυβέρνηση θα αποκτήσει ένα περιττό μέτωπο, το οποίο θα απαρτίζεται εκτός από τους συνήθεις οικολόγους και την Τοπική Αυτοδιοίκηση και χωρίς -απ’ ότι φαίνεται από την ανακοίνωση της ΓΣΕΕ- την θεσμική στήριξη εκείνων που θα ωφεληθούν από τις νέες κατοικίες, δηλαδή των εργαζομένων.
Το δεύτερο λάθος είναι ουσιαστικό και οικολογικό. Δυστυχώς οι πόλεις μας αναπτύχθηκαν άναρχα. Χωρίς πνεύμονες πρασίνου και χώρους αναψυχής. Τα στρατόπεδα, που βρίσκονται πλέον εντός του οικιστικού ιστού είναι η μόνη ελπίδα ανάσας για κάθε πόλη της χώρας. Η δόμησή τους θα επιβαρύνει το ήδη επιβαρημένο περιβάλλον των πόλεων.
Είναι κατανοητή η αγωνία των υπουργών Απασχόλησης κ. Παναγιωτόπουλου κι Εθνικής Aμυνας κ. Σπηλιωτόπουλου να απαλύνουν το τεράστιο οικιστικό πρόβλημα της χώρας. Μόνο που αυτή η λύση δεν είναι η πλέον ενδεδειγμένη. Η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει πιο θαρραλέα. Να απελευθερώσει εκτάσεις πέριξ των πόλεων -να δώσουν και οι Δήμοι το μερτικό τους, μιας και θα πάρουν τα στρατόπεδα – για να δημιουργηθούν Ζώνες Ενεργού Πολεοδομίας. Έτσι θα αποσυμφορηθούν οι πόλεις, οι οποίες βέβαια, θα στενάζουν ακόμη κι αν όλα τα στρατόπεδα γίνουν πάρκα…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 3.11.2004
