Η νέα κυβέρνηση, αν μη τι άλλο, μπορεί να αποτελέσει και διδακτική προς τον πληθυσμό πράξη: η συνεργασία είναι προτιμότερη από τη μεμονωμένη δράση.
Τελικώς η κρίση τα αλλάζει όλα στην Ελλάδα. Μπορεί η συμφωνία συνεργασίας των κομμάτων να είναι κοινός τόπος στην Ευρώπη, για την Ελλάδα όμως -έναν τόπο όπου κυριαρχούν τα βιλαέτια και οι στείροι ανταγωνισμοί- είναι ένα τεράστιο βήμα μπροστά. Αν μη τι άλλο, μπορεί να αποτελέσει και διδακτική προς τον πληθυσμό πράξη: η συνεργασία είναι προτιμότερη από τη μεμονωμένη δράση.
Στην τελευταία του ομιλία ως πρωθυπουργού στη Βουλή -αυτή που πολλοί θεώρησαν ως πιθανή υπεκφυγή παραίτησής του- ο κ. Γιώργος Παπανδρέου είπε ότι με την αποχώρησή του θέλει να στείλει ένα καθαρό μήνυμα: «Ελπίζω να συμβολίσουν αυτές οι πράξεις μου μια διαφορετική εικόνα και κουλτούρα στην πολιτική μας ζωή, στον πολιτικό κόσμο της χώρας, στα ΜΜΕ, αλλά και για τον πολίτη της χώρας, ότι [πρέπει να] κοιτά πρώτα το συμφέρον του τόπου… Οτι η πολιτική και οι πολιτικοί δεν είναι κυνικοί… Αν με τις πράξεις μου δώσω ένα μήνυμα ότι δεν είμαστε μεταξύ μας εχθροί, ότι μπορούμε να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλο χωρίς μίσος, χωρίς πόλωση, με αλληλεγγύη και αγάπη… Αν με τις πράξεις μου μπορώ να στείλω ένα μήνυμα ότι η χώρα αυτή αξίζει να μην την εγκαταλείπουμε, η νέα γενιά να μη φεύγει στο εξωτερικό, αλλά να καθήσει να παλέψει και να βοηθήσει για να την αλλάξει… Αν μπορώ να πείσω με τις πράξεις μου ότι αντί να υπηρετήσουμε τη βία μπορούμε να υπηρετήσουμε αξίες, ότι πέρα από την εξουσία υπάρχει η αξία, η άλλη στάση ζωής, η ανθρωπιά, η συμμετοχή και η Δημοκρατία, τότε θα έχω κάνει τη μεγαλύτερη προσφορά στον τόπο, στα τριάντα τόσα χρόνια της πολιτικής μου ζωής».
Πολλοί κυνικοί της πολιτικής θα χρησιμοποιήσουν το σύνηθες κόλπο της δίκης προθέσεων. Είναι ένα καλό κόλπο που πιάνει διότι δεν μπορεί να διαψευσθεί. Ασχέτως όμως των προθέσεων -που έτσι κι αλλιώς ως μύχιες δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν- πρέπει να παραμείνει το μήνυμα. Η συνεργασία σε όλα τα επίπεδα είναι αναγκαία για να βγούμε από την κρίση. Δεν θα είναι εύκολη. Η χώρα δεν έχει τέτοια κουλτούρα. Μαζί με όλα τ’ άλλα -τη δημοσιονομική πειθαρχία, την παραγωγή, την απελευθέρωση των αγορών κ.ά.- η Ελλάδα πρέπει να μάθει και την αλφαβήτα της συνεργασίας.
Η πορεία του νέου σχήματος δεν θα είναι εύκολη, ούτε ανέφελη. Πρέπει να περιμένουμε πολλές λακκούβες στον δρόμο και αρκετά εμπόδια που θα βάζουν διάφοροι έξαλλοι κάθε πλευράς και διάφοροι ατζέντηδες θεμιτών και αθέμιτων συμφερόντων. Θα υπάρχουν συνδικαλιστές με ιδιαίτερες αναφορές προς τη μία ή την άλλη κοινοβουλευτική ομάδα, οι οποίοι για να πετύχουν το δικό τους συμφέρον, θα δυναμιτίζουν τη συνεργασία. Ολα αυτά γίνονται και στον συνασπισμό Χριστιανοδημοκρατών και Ελεύθερων Δημοκρατών στη Γερμανία. Μόνο που εκεί έχουν την προηγούμενη εμπειρία συνεργασιών με αποτέλεσμα να μη φαντάζουν τόσο τρομακτικά και επιπλέον να υπάρχει η προηγούμενη τεχνογνωσία διαβούλευσης για το ξεπέρασμα των εμποδίων.
Με την απόφαση της Κυριακής η Ελλάδα γυρίζει σελίδα. Μία ακόμη, στις πολλές που γύρισε τα τελευταία δύο χρόνια. Η πρόκληση τώρα είναι να υπερβούμε πολλά, ακόμη και τους εαυτούς μας, μέσα σε λίγους μήνες.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 8.11.2011
