Στη χρεοκοπία οδηγηθήκαμε δευτερευόντως από το μέγεθος του κράτους και πρωτίστως από τον συγκεντρωτικό του χαρακτήρα.
Δεν νομίζουμε ότι θα γίνει μάθημα στον κ. Γιώργο Σταθάκη η αφαίρεση των πινακίδων του υπουργικού του αυτοκινήτου, για παράνομη στάθμευση στην οδό Αμερικής. Το πιθανότερο είναι πως δεν θα νιώσει την ανάγκη να δικαιολογηθεί. Ετσι κι αλλιώς, η σχέση των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ με τη νομιμότητα είναι «complicated». Τη ζητούν για τους άλλους, αλλά οι ίδιοι –επειδή κάνουν επανάσταση– παράγουν το δικό τους δίκαιο και συνεπώς παρκάρουν όπου γουστάρουν.
Το σημαντικό, όμως, είναι ότι η Δημοτική Αστυνομία της Αθήνας αφαίρεσε τις πινακίδες ενός υπουργικού αυτοκινήτου κι αυτό γίνεται πρώτη φορά. Αλλά τώρα δόθηκαν έστω περιορισμένες αρμοδιότητες αστυνόμευσης σε σώμα που δεν ελέγχεται απευθείας από το κεντρικό κράτος, δηλαδή υπουργούς σαν τον κ. Σταθάκη. Οπως επίσης πρώτη φορά υπάρχει μια ανεξάρτητη αρχή για να προστατεύει τις καταθέσεις μας, από τις ορέξεις και τα σχέδια μιας παμφάγας για εξουσία κυβέρνησης, η οποία θέλησε να χρησιμοποιήσει την Τράπεζα Αττικής για να βοηθήσει τους δικούς της εκλεκτούς, ώστε εκτός από έργα να έχουν και κανάλι.
Το σημαντικότερο στοιχείο στη «σύγκρουση Τράπεζας της Ελλάδος -κυβέρνησης» για τη νέα διοίκηση στην Τράπεζα Αττικής είναι ότι πλέον υπάρχει μια ανεξάρτητη αρχή που μπορεί να φρενάρει τις κυβερνήσεις από το να λεηλατούν τα χρήματα των καταθετών. Η ανεξαρτησία της ΤτΕ υλοποίησε πολύ νωρίτερα αυτό που (ψευδώς και πάλι) είχε εξαγγείλει ο ΣΥΡΙΖΑ, το σπάσιμο του αμαρτωλού τριγώνου «τράπεζες – πολιτικό σύστημα – ΜΜΕ». Σε όλη τη μεταπολεμική εποχή οι υπό κρατικό και κατόπιν «κοινωνικό» τάχα μου έλεγχο τράπεζες ήταν οχήματα του πολιτικού συστήματος για να ευνοούν φίλιους επιχειρηματίες. Το κατήγγειλε ως αντιπολίτευση το ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του ’70, για να κάνει χειρότερα με την Τράπεζα Κρήτης τη δεκαετία του ’80.
Ο Αγγλος ιστορικός Τζον Ακτον είχε πει ότι «η εξουσία τείνει στη διαφθορά, η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα». Γι’ αυτό είναι σημαντική και η αποκέντρωσή της. Ενας μηχανισμός εξουσίας που ξεκινά από το Μαξίμου και φτάνει έως τον τελευταίο τροχονόμο, έως τον τελευταίο δικαστή και έως την τελευταία διοίκηση κάποιας τράπεζας, εκτός από απελπιστικά αναποτελεσματικός, θα είναι και εξαιρετικά διεφθαρμένος. Δεν αποτελεί θέμα πρωθυπουργού ή κόμματος που βρίσκεται στην κυβέρνηση· διαφέρει μόνο ο βαθμός διαφθοράς ή αναποτελεσματικότητας. Είναι η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων. Συνήθως ο νεποτισμός, η αναποτελεσματικότητα, η διαφθορά ξεκινά με αγωνιστικές προθέσεις: «να στεριώσουμε τον σοσιαλισμό», «να μην έρθουν στα πράγματα οι επικίνδυνοι και ανίκανοι», «να έχει η Αριστερά οχυρά στα ΜΜΕ», «να μην μείνει η Δεξιά, από στηρίγματα στον επιχειρηματικό κόσμο», κ.λπ. Και κατόπιν εμφιλοχωρεί και προσωπική διαφθορά.
Κάποιοι θα θεωρήσουν ήσσονος σημασίας τον έλεγχο στάθμευσης από τη Δημοτική Αστυνομία, ώστε να μην παρκάρουν όπου θέλουν οι υπουργοί. Ομως είναι εξαιρετικά σημαντική η ανεξαρτησία της Τράπεζας της Ελλάδος για να μην κάνουν παιγνίδι με το νόμισμα και τις τράπεζες οι κυβερνήσεις· να υπάρχει Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο για να μην δίνει ο κάθε υπουργός Επικρατείας τηλεοπτικές άδειες σε φίλους· να είναι ανεξάρτητη η Αρχή Ανταγωνισμού για να μην ευνοούνται φίλια επιχειρηματικά συμφέροντα· να δοθεί ο ΕΝΦΙΑ στους δήμους για να κανονίζουν οι πολίτες με τον δήμαρχό τους τα βάρη και τα οφέλη της φορολογίας ακινήτων κ.λπ.
Στη χρεοκοπία οδηγηθήκαμε δευτερευόντως από το μέγεθος του κράτους και πρωτίστως από τον συγκεντρωτικό του χαρακτήρα. Εξάλλου, αν δεν ήταν τόσο συγκεντρωτικό δεν θα ήταν τόσο μεγάλο και τόσο σπάταλο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 25.9.2016