Η πρόταση για βουλευτές λίστας ανά περιφέρεια είναι ορθή. Μπορεί να βάλει στο πολιτικό παιγνίδι ζωντανές δυνάμεις κάθε τοπικής κοινωνίας.
Ένα από τα βασικά προβλήματα της χώρας είναι ότι οι νομοθεσίες προκύπτουν περίπου εξ αποκαλύψεως. Κάποιος υπουργός έχει μια φαεινή ιδέα για το πως θα φτιάξει τον κόσμο. Καλεί δέκα γραφειοκράτες του τομέα ευθύνης του, οι οποίοι μεταφράζουν σε άψογες νομικούρες την επιφοίτηση που είχε. Γίνεται μια πομπώδης συνέντευξη Τύπου του στιλ «ένα από τα χρόνια προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας λύνεται…». Αν είμαστε τυχεροί και το θέμα είναι «λαϊκό» (ή υπάρχει εσωκομματική κόντρα) μπορεί να γίνει κάποιο τοκ σόου.
Τελικά, (και συνήθως στα μουλωχτά) το νομοσχέδιο φτάνει στη Βουλή. Εκεί οι εθνοπατέρες, απασχολημένοι καθώς είναι με τα δικά τους (τι αυτοκίνητο θα πάρουν κι αν έχει νερό η Ανω Μαγουλίτσα), ψηφίζουν συντεταγμένα, όπως ο υπουργός κελεύει. Με μία εξαίρεση: αν κάποιοι βουλευτές θέλουν να στείλουν κάποιο γενικότερο πολιτικό μήνυμα (π.χ. δυσαρέσκεια για τον ανασχηματισμό που δεν τους έκανε υπουργούς) τότε την πληρώνει κάποιο άσχετο νομοσχέδιο, π.χ. για την διαχείριση των υπόγειων υδάτων.
Έτσι τα νομοσχέδια πάν αδιάβαστα και η χώρα αποκτάει τελικά νόμο που απαγορεύει την χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών (ν. 3037) ή κάποια συνταγματική αναθεώρηση για την οποία μετανιώνουμε μόλις την ψηφίσουμε.
Οι παθογένειες αυτές έχουν πολλά αίτια. Ένα από τα βασικά είναι η ποιότητα του πολιτικού δυναμικού που σωρεύτηκε στη Βουλή τα περασμένα χρόνια. Δυστυχώς οι «300» καλούνται πλέον να ψηφίσουν για πολύπλοκα θέματα που δεν ήξεραν ότι υπήρχαν. Αντιθέτως εκείνοι που πιάνουν τον παλμό της σύγχρονης κοινωνίας δεν σιμώνουν στην πολιτική. Δεν μπαίνουν στις διαδικασίες χαϊδέματος των ψηφοφόρων και της συλλογής σταυρών. Υπάρχει λοιπόν άμεση ανάγκη εμπλουτισμού της πολιτικής ζωής με φρέσκια σκέψη, εμπλουτισμός που δεν μπορεί να γίνει ούτε από το υπάρχον δυναμικό, ούτε από την διαδικασία επιλογής των βουλευτών.
Μια καλή λύση είναι εκείνη που προτείνεται με το νέο σχέδιο εκλογικού νόμου. Ασχετα αν πρέπει να συζητηθεί πριν ή μετά τις εκλογές, η πρόταση για βουλευτές λίστας ανά περιφέρεια είναι ορθή. Μπορεί να βάλει στο πολιτικό παιγνίδι ζωντανές δυνάμεις κάθε τοπικής κοινωνίας, να συνδέσει τη Βουλή με την πραγματικότητα, να μεταβάλει σε ουσιαστικό τον κοινοβουλευτικό έλεγχο, να υπάρξει επί της ουσίας επεξεργασία νομοσχεδίων.
Η τομή παραείναι μεγάλη για να γίνει. Η κριτική που ακούγεται ήδη από τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος (φυσικά θα ακολουθήσουν και των άλλων κομμάτων) είναι ότι δημιουργούνται «εθνοπατέρες δύο ταχυτήτων»: του σταυρού και της λίστας. Βραχυπρόθεσμα έχουν δίκιο. Μακροπρόθεσμα όμως έχουν άδικο. Η εμπειρία με τους βουλευτές Επικρατείας έδειξε ότι όσοι θέλουν να έχουν πραγματικά πολιτικό μέλλον εγκαταλείπουν μετά την πρώτη εκλογή την «ασφάλεια της λίστας» και ρίχνονται στη μάχη του σταυρού. Έχει διαφορετικό ειδικό βάρος ένας Βουλευτής λίστας κι ένας βουλευτής που εκλέγεται από το λαό.
Καλά όλα αυτά, αλλά ας κάνουμε μια πρόβλεψη: ο συντεχνιασμός της Βουλής ο οποίος παρήγαγε το ακαταδίωκτο των βουλευτών ακόμη και σε κακουργήματα, δεν πρόκειται να επιτρέψει την ανανέωση του σώματος. Οι παλιοί πολιτικοί έχουν δημιουργήσει τα βιλαέτια τους (τα οποία παραχωρούν κληρονομικώ δικαίω στους απογόνους των). Δεν πρόκειται να τα εγκαταλείψουν για το καλό του τόπου και δη στο όνομα της ανανέωσης…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 21.9.2003
