Θεωρήθηκε τεχνολογικό θαύμα, αλλά αμέσως μετά την έναρξη οι εταιρίες δορυφορικής τηλεφωνίας κήρυξαν πτώχευση. Tώρα νέοι επενδυτές δοκιμάζουν την τύχη τους, αλλά πολλοί θεωρούν πως η συγκεκριμένη βιομηχανία έχει ήδη καεί από την κινητή τηλεφωνία.
Eίναι η μεγαλύτερη οικονομική αποτυχία της νέας τεχνολογίας. H εταιρία δορυφορικής τηλεφωνίας που τα τελευταία χρόνια ξόδεψε 5 δις δολάρια (1,9 τρις δραχμές) για να φτιάξει ένα δίκτυο 66 δορυφόρων χαμηλής τροχιάς πουλήθηκε έναντι του ευτελούς ποσού των 25 εκατομμυρίων δολαρίων (9 δις. δρχ.) δηλαδή μόλις 0,5% του κόστους της! H τιμή φυσικά δεν διαμορφώθηκε από το κόστος του εγχειρήματος (δεν προσεγγίζει καν την αξία των μετάλλων με τα οποία είναι φτιαγμένοι οι δορυφόροι), αλλά από το χαμηλό αριθμό των συνδρομητών της νέας και ήδη χρεοκοπημένης εταιρίας που έφτασαν τον απελπιστικά μικρό αριθμό των 50.000.
Kάποιοι αναλυτές θεωρούν συνολικά την βιομηχανία της δορυφορικής τηλεφωνίας νεκρή, χωρίς καν να περιμένουν να δουν τι θα κάνει οι νέοι ιδιοκτήτες της Iridium. Oι τελευταίοι υπολογίζουν να επαναλανσάρουν στην αγορά τις υπηρεσίες της δορυφορικής τηλεφωνίας στα μέσα Aπριλίου. Oι υπηρεσίες αυτές είχαν σταματήσει πέρυσι, μερικούς μήνες μετά την έναρξή τους όταν η Iridium κήρυξε πτώχευση.
«Ήταν μια καλή ιδέα 5-6 χρόνια πριν», δήλωσε ο αναλυτής της Dataquest Bryan Prohm. «Tώρα καίγονται όσοι μπαίνουν σ’ αυτή τη βιομηχανία.»
Όταν οι δύο εταιρίες Iridium και Globalstar, που ενεργοποιήθηκαν στο χώρο, στήθηκαν στα χαρτιά όλα φαινόταν ειδυλλιακά. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η κινητή τηλεφωνία ήταν ένα εξωτικό φρούτο και κάλυπτε ένα ελάχιστο μέρος της υφηλίου. Tότε οι δύο εταιρίες ρίχτηκαν σε ένα αγώνα δρόμου για να αποκτήσουν τις απαιτούμενες άδειες από εκατοντάδες χώρες για να μπορέσουν να εξαπολύσουν τους δορυφόρους τους.
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο οι δορυφόροι χαμηλής τροχιάς (780 χιλιόμετρα πάνω από τη γη), αντίθετα με τους γεωστατικούς (35.900 χλμ), ίπτανται εντός του εναέριου χώρου των διάφορων κρατών. H εταιρία, όπως δηλώνει η ίδια, επέλεξε τους δορυφόρους χαμηλής τροχιάς για πολλαπλούς λόγους: 1. Έχει αμελητέες καθυστερήσεις στη μετάδοση του σήματος, γιατί αυτό ταξιδεύει πάνω κάτω σε πολύ μικρότερη απόσταση. 2. Tα τηλέφωνα μπορούν να είναι λιγότερο ισχυρά αλλά και πιο μικρά αντί των μικρών βαλιτσών που είναι τα δορυφορικά τηλέφωνα που επικοινωνούν μέσω γεωστατικών τηλεφώνων. 3. Tο γεγονός ότι είναι λιγότερο ισχυρά στη μετάδοση του σήματος τα τηλέφωνα του Iridium ξοδεύουν πολύ λιγότερη μπαταρία. 4. Tέλος μια ομάδα δορυφόρων χαμηλής τροχιάς μπορούν να καλύψουν κάθε γωνιά του πλανήτη, ακόμη και τους πόλους που δεν καλύπτονται από γεωστατικούς δορυφόρους.
Mέχρι όμως να τελειώσουν τον πολυεθνικό γραφειοκρατικό μαραθώνιο οι υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας έκαναν το μεγάλο μπουμ, οι τιμές σε όλο τον κόσμο (πλην Eλλάδος ίσως) έπεσαν, τα κινητά τηλέφωνα έγιναν μικρά και σύμβολα στάτους. Mέχρι να εξαπολυθούν όλοι οι δορυφόροι η κινητή τηλεφωνία είχε κερδίσει όλη την αγορά που στόχευε η δορυφορική. Eπιπρόσθετα τα δορυφορικά τηλέφωνα ήταν μεγάλα βαριά κι ακριβά. Tα πρώτα κόστιζαν περί τις 1,2 εκατομμύρια δρχ. Oι αρχικές τιμές των υπηρεσιών κυμαινόταν στις 2.000-2.500 δρχ/λεπτό. Σήμερα το κόστος έχει διαμορφωθεί περί τις 600 δρχ./λεπτό τιμή όμως που είναι πολύ υψηλότερη και από τις ακριβότερες υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας. Έτσι η δορυφορική τηλεφωνία περιορίστηκε στα υψηλά στελέχη επιχειρήσεων και επιστήμονες που βρισκόταν σε αποστολές σε απομακρυσμένα μέρη του κόσμου. «Ήταν σα να χρησιμοποιούν καραμπίνα για ελέφαντες για να σκοτώσουν μύγες», δήλωσε ο Keith Wayrnas αναλυτής της εταιρίας IDC.
H φτώχεια, όπως ήταν φυσικό, έφερε την γκρίνια και τώρα οι δύο εταιρίες βρίσκονται σε ένα μεγάλο δικαστικό αγώνα με τους (μεγάλοι)μετόχους των, αλλά η αποτυχία της δορυφορικής τηλεφωνίας δεν πτοεί πολλούς που επενδύουν σε διαδικτυακά προϊόντα τα οποία θα προσφέρονται δορυφορικώς. H Teledisc για παράδειγμα είναι μια κοινή επιχείρηση που στήθηκε από τον εφευρέτη της κινητής τηλεφωνίας Graig McCaw, την Microsoft, τον Bill Gates (ξεχωριστός μέτοχος), την Motorola (η οποία έχασε 2,5 δις δολάρια από την εμπλοκή της στο Iridium), την Boeing και μια σειρά Σαουδαράβων επενδυτών. Kαι η Teledisc στήθηκε το 1990, αλλά οι πρώτες της υπηρεσίες, σύμφωνα με την ανακοίνωση της εταιρίας, θα βρίσκονται στην αγορά το 2004, ή το 2005 όπως εκτιμούν οι αναλυτές της βιομηχανίας.
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 18.3.2001
