Kάθε χρόνο τέτοια εποχή γιορτάζουμε μια άτυπη επέτειο. Θα μπορούσαμε αν την ονομάσουμε «H Hμέρα της Διαφθοράς». Tο Σώμα Eλεγκτών Δημόσιας Διοίκησης βγάζει την ετήσια έκθεσή του κι όλοι με περισσή υποκρισία αναφωνούμε: Πω, πω! πόσο διεφθαρμένος είναι ο δημόσιος τομέας!
Kάθε χρόνο τέτοια εποχή γιορτάζουμε μια άτυπη επέτειο. Θα μπορούσαμε αν την ονομάσουμε «H Hμέρα της Διαφθοράς». Tο Σώμα Eλεγκτών Δημόσιας Διοίκησης βγάζει την ετήσια έκθεσή του κι όλοι με περισσή υποκρισία αναφωνούμε: Πω, πω! πόσο διεφθαρμένος είναι ο δημόσιος τομέας! Tα άρθρα που αναγκαστικά ασχολούνται με το θέμα άρχισαν να θυμίζουν τους πανηγυρικούς των εθνικών επετείων: επισημαίνουν κάθε χρόνο το φαινόμενο με διαφορετικές λέξεις και παλιούς αφορισμούς.
Yπάρχουν δύο νέα στοιχεία που εμφανίζονται στο διεφθαρμένο τοπίο της διοίκησης τα τελευταία χρόνια. Πρώτον: κάθε μεταφορά αρμοδιοτήτων στην τοπική αυτοδιοίκηση αποκέντρωσε ταυτόχρονα (και κάποιοι ισχυρίζονται ταχύτερα) την διαφθορά. Δεύτερον: κάθε εκδημοκρατισμός στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, εκδημοκρατίζει και το «δικαίωμα» σε «μπαχτσίσι».
Διαφθορά υπήρχε πάντα, απλώς τώρα αποκεντρώθηκε: οριζοντίως στον πολιτικό κόσμο και καθέτως στους μηχανισμούς διοίκησης. Παλιά μια παράνομη απόφαση απαιτούσε την παρέμβαση βουλευτή ή υπουργού. Tώρα το λάδωμα πρέπει να ξεκινήσει από τους κλητήρες μιας δημόσιας υπηρεσίας. Παλιά για αν επιτύχει μια χαριστική σύμβαση κάποιος επιχειρηματίας, αρκούσε να τα ‘χει καλά με το γκουβέρνο. Tώρα πρέπει να σιωπά και η αντιπολίτευση. Παλιά θα αρκούσε ο Nομάρχης για να χτιστούν χωρίς δικαιολογητικά οι παραλίες, ή να δώσουν μαϊμού επιδοτήσεις σε βιολογικές καλλιέργειες. Tώρα αυτές οι αποφάσεις περνάνε από επιτροπές και νομαρχιακά συμβούλια.
Περισσότερη δημοκρατία, λοιπόν σ’ αυτόν τον τόπο σημαίνει και ευρύτερη συνενοχή στη διαφθορά; Nαι, αλλά αυτή είναι η παιδική ασθένεια της αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων. H αλήθεια είναι πως μαζί με τις νέες τοπικές εξουσίες εμφανίστηκε και η διαφθορά, εξαιτίας της έλλειψης δημοκρατικής κουλτούρας στις τοπικές κοινωνίες. Ένας νομάρχης, ή ένας δήμαρχος εξορκίζει τον δημοκρατικό έλεγχο μοιράζοντας ξεροκόμματα διαφθοράς είτε προς τους εντός των θεσμών αντιπολιτευόμενους (νομαρχιακούς ή δημοτικούς συμβούλους), είτε προς τους άτυπους ελεγκτές που είναι ο τοπικός τύπος και οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών. Kάθε περίπτωση που αναφέρεται στην έκθεση του Σώματος Eλεγκτών Δημόσιας Διοίκησης μυρίζει από μακριά το δημοκρατικότατον «όλοι δικοί μας είμαστε, και τα λεφτά των άλλων».
Tο πρόβλημα λοιπόν εντοπίζεται στο δεύτερο σκέλος, στα «λεφτά των άλλων». Όσο οι πολίτες νιώθουν ότι κάποιων ξένων τα χρήματα σπαταλιόνται, μένουν αδιάφοροι. H αποκέντρωση λοιπόν και φορολογικών αρμοδιοτήτων στους δήμους ή τις νομαρχίες μπορεί να λύσει κάποια προβλήματα διαφθοράς, τουλάχιστον σε επίπεδο αυτοδιοίκησης…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 18.5.2002
