Η παραβολή του βοσκού που ψευδόταν φωνάζοντας «λύκος στα πρόβατα» είναι γνωστή. Ενας από τους λύκους της Μεταπολίτευσης ήταν ο φασισμός. Οι αριστεροί τον έβλεπαν παντού και πήγαινε με όλα. «Φασιστική» ήταν κάθε επέμβαση της αστυνομίας, παρόλο που είχαν δικαστική εντολή· δείγμα φασισμού ήταν ένα κυβερνητικό μέτρο, παρά το γεγονός ότι είχε τη δημοκρατική νομιμοποίηση της Βουλής· η παρουσία αστυνομικών στο λιμάνι χαρακτηρίστηκε «φασιστική κατοχή του Πειραιά» κ.ο.κ. Ο όρος «φασισμός» χρησιμοποιήθηκε τόσο πολύ, που σήμερα βλέπουμε ανθρώπους να χαιρετούν φασιστικά και ψάχνουμε να βρούμε τι είναι, διότι –σύμφωνα με μια εξ αντανακλάσεως αντίδραση– φασίστες αποκλείεται να είναι.
Κατά τον φίλο Ηλία Κανέλλη, «ο φασισμός είναι ιστορικό φαινόμενο, δεν το παρήγαγαν απλώς οι φασιστικές ιδέες, αλλά το σφαγείο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αιτιώδης σχέση με τέτοια καταστροφή δεν υπάρχει στον χουλιγκανισμό» («Τα Νέα», 17.8.2023). Σωστό, αλλά σάμπως ο σταλινισμός δεν είναι ιστορικό φαινόμενο, που δεν το παρήγαγαν μόνο οι μαρξιστικές ιδέες, αλλά η ταραγμένη ιστορία της Ρωσίας και το σφαγείο του εμφυλίου, όταν οι μπολσεβίκοι θέλησαν να εδραιώσουν το οκτωβριανό τους πραξικόπημα; Γιατί τον χρησιμοποιούμε ακόμη;
Οσο δε για τις «αιτιώδεις σχέσεις», στα κοινωνικά φαινόμενα είναι πιο σκοτεινές και από εκείνες της κβαντικής φυσικής. Δεν γνωρίζουμε τι μπορεί να θεωρούν «μεγάλη καταστροφή» όσοι οργανώνονται σε τέτοιες ομάδες και σίγουρα δεν μπορούν να τη συγκρίνουν με το σφαγείο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διότι η Ιστορία δεν είναι το φόρτε τους.
Υπάρχουν, βεβαίως, διαφορές. Οι φασίστες του Μουσολίνι έκαναν πορεία προς τη Ρώμη, οι Bad Blue Boys προς τη Νέα Φιλαδέλφεια. Δεν έχουμε έκδηλη σύγκρουση εθνικισμών, αλλά σάμπως υπήρχε τέτοια στο μαχαίρωμα του Πακιστανού Σαχζάτ Λουκμάν, που δολοφόνησαν τα μέλη της Χρυσής Αυγής; Από την άλλη, δεν ξέρουμε πώς διαβάζουν οι Κροάτες εθνικιστές την ένθερμη στήριξη του ελληνικού λαού στη Σερβία κατά τη διάρκεια των γιουγκοσλαβικών πολέμων, ούτε πώς μεταφέρθηκε από στόμα σε στόμα χουλιγκάνων ο φιλικός αγώνας της ΑΕΚ με τη σερβική Παρτιζάν στο εμπόλεμο Βελιγράδι, στις 7 Απριλίου του 1999.
Μια ιδέα για τα πολιτικά κίνητρα της καθόδου των χούλιγκαν μάς έδωσε ο συνήθης συνήγορός τους Ντάβοριν Κάρατζιτς, ο οποίος χαρακτήρισε τους οπαδούς της ΑΕΚ «ανθρώπινα σκουπίδια, ναρκομανείς, αριστεροί και αναρχικοί, που πετούν μολότοφ και ποδοπατούν κεφάλια» (8.8.2023). Και αν λέει τέτοια ο σπουδαγμένος δικηγόρος τους, μπορούμε να καταλάβουμε πώς σκέφτονται τα απελέκητα ξύλα με τους «αρχαιοελληνικούς αγκυλωτούς» στο μπράτσο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 18.8.2023