Τον παλιό καλό καιρό, δηλαδή την προ κρίσεων περίοδο, δύο χρόνια ήταν αρκετά για να εκτιμήσουμε την πορεία μιας κυβέρνησης. Οι αντιπολιτευόμενοι θα επεσήμαιναν τα στραβά και οι κυβερνητικοί τα καλά, αλλά ουδείς μη κομματικός θα κατέληγε σε απόλυτα συμπεράσματα του στυλ «συμπληρώνονται δύο χρόνια από την εκλογική νίκη της Ν.Δ. Αποκαλύφθηκε, ξανά, με τραγικό τρόπο η διαχειριστική ανεπάρκεια των “νόμιμων ιδιοκτητών” της χώρας. Οσο ταχύτερα φύγουν, τόσο καλύτερα για τη χώρα και τους πολίτες. Δεν μπορούν να δώσουν λύσεις, δημιουργούν αδιέξοδα» (Κώστας Ζαχαριάδης), αλλά ούτε ότι «αυτή η επιλογή δικαιώνεται απόλυτα» (Αννα-Μισέλ Ασημακοπούλου, 7.7.2021).
Εκείνη την εποχή, οι δημοσκοπήσεις στα δύο χρόνια μιας νέας κυβέρνησης αποτύπωναν την κυριαρχία του πρωθυπουργού που κατά κανόνα κέρδιζε δύο εθνικές εκλογικές αναμετρήσεις. Οι πολίτες έδιναν πάντα μια δεύτερη ευκαιρία στην κυβέρνηση που είχαν επιλέξει.
Μετά την ουσιαστική χρεοκοπία του κράτους όλα άλλαξαν. Οι κυβερνήσεις Παπανδρέου, Σαμαρά, Τσίπρα έπεσαν σε δυσμένεια πριν καλά καλά συμπληρώσουν το ήμισυ της πρώτης θητείας. Είναι εντυπωσιακό, δε, ότι οι θετικές κρίσεις για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στα δύο χρόνια, τον Ιούνιο του 2017, ήταν 13,1%. Ηταν λιγότερες ακόμη και από εκείνες της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου τον Σεπτέμβριο του 2011 (18%), μιας κυβέρνησης δηλαδή που αδίκως χρεώθηκε ολόκληρη τη χρεοκοπία. Σήμερα το ισοζύγιο θετικών-αρνητικών κρίσεων για την κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι πλεονασματικό: 53,7% θετικές, 48% αρνητικές.
Ολα αυτά σημαίνουν ότι μπαίνουμε σε εποχή εκλογικής κανονικότητας, σαν εκείνη που είχαμε προ του 2009; Θα έχουμε ένα δικομματισμό που το ένα κόμμα απολαμβάνει διπλή εκλογική νίκη για να δώσει την κυβέρνηση στο άλλο και τανάπαλιν; Μπορεί, αλλά υπάρχει και η θεωρία του «εναμισηκομματισμού». Οπως έλεγε και ο καθηγητής Τάκης Παππάς: «Εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ δεν φαίνεται ότι μπορεί να απειλήσει τη Ν.Δ. ως αυτόνομος διεκδικητής της εξουσίας, το σημερινό σύστημα δεν είναι δικομματικό αλλά χαρακτηρίζεται από την παντοδυναμία της Ν.Δ. (το “επικυρίαρχο κόμμα”) … ο δικός μας δικομματισμός έχει ενάμιση κόμμα αντί για δύο ολόκληρα;» (Κύκλος Ιδεών, 22.9.2020).
Αν μας δίδαξε κάτι η κρίση, είναι πως οι παλιές βεβαιότητες δεν υπάρχουν πια· ποιος θα φανταζόταν το 2010 τη σύνθεση της επόμενης Βουλής; Επομένως, η κυβέρνηση δεν μπορεί να επαναπαύεται στις δημοσκοπικές της δάφνες. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να καταλάβει αυτό που λέει ο Νίκος Μαραντζίδης, ότι ο Αλέξης Τσίπρας συνεχίζει να κουβαλά τη φθορά του κόμματος που αποδοκιμάστηκε στις εκλογές του 2019 (The Toc, 5.7.2021). Και αυτή η φθορά είναι μεγάλη: στα δύο χρόνια διακυβέρνησης με τους ΑΝΕΛ είχε περισσότερες αρνητικές κρίσεις (86,4%) από το ΠΑΣΟΚ του 2011 (81,1%)…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 8.7.2021