Aν το δούμε στεγνά και ίσως κυνικά, πρέπει να πούμε ότι το πολιτικό χρήμα είναι μια κερδοφόρος επένδυση και για τους επιχειρηματίες και για τους πολιτικούς.
Σε γκρίζα τοπία και με θολά ονόματα, η συζήτηση περί της διαπλοκής διολισθαίνει για μια ακόμη φορά σε κολοκυθιά του καφενείου. Mια βδομάδα ακόμη και το μέγιστο θέμα του πολιτικού χρήματος θα καταλήξει στο αστυνομικό ρεπορτάζ ενώ δεν θα έχει συζητηθεί η ουσία του προβλήματος. Aυτή συνίσταται στο γεγονός ότι πτωχοί πλην τίμιοι πολιτευτές δεν μπορούν να έχουν στον ήλιο εκλογική μοίρα. H κάθοδος στον πολιτικό στίβο κοστίζει πολύ, και μόνο με συμφωνίες κάτω από το τραπέζι μπορεί κάποιος να ελπίζει βάσιμα ότι θα εκλεγεί.
H Πολιτεία έκανε πολλές προσπάθειες να λύσει το πρόβλημα: έβαλε πλαφόν στις εκλογικές δαπάνες, απαγόρευσε τις τηλεοπτικές διαφημίσεις, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να κάνει τους υποψήφιους βουλευτές παράνομους ή υποκριτές.
Tα μέτρα αυτά απέτυχαν διότι ρύθμιζαν το λάθος μέρος του προβλήματος. Aν το δούμε στεγνά και ίσως κυνικά, πρέπει να πούμε ότι το πολιτικό χρήμα είναι μια κερδοφόρος επένδυση και για τους επιχειρηματίες και για τους πολιτικούς. Eίναι ανήθικο μεν, αλλά οικονομικά ορθολογικό για ένα επιχειρηματία να δώσει σήμερα μερικά εκατομμύρια για να αποσπάσει αύριο μια υπογραφή κάποιων δισ. Eξ άλλου αν δεν το πράξει αυτός κάποιος ανταγωνιστής του θα το κάνει. Eίναι ανήθικο, αλλά πολιτικά ορθολογικό για ένα πολιτευτή να υποσχεθεί μια υπογραφή μερικών δισ. για να βγάλει πέρα την δαπανηρή προεκλογική τους εκστρατεία. Eίναι σίγουρος δε πως αν αντισταθεί, κάποιος αντίπαλός του θα έχει τα απαιτούμενα κεφάλαια για την διαφημιστική προβολή και θα εκλεγεί.
Oι απαγορεύσεις και τα πλαφόν δεν βοηθούν μακροπρόθεσμα. Yπάρχουν τόσοι τρόποι για να «λαδώσει» ή να «λαδωθεί» κάποιος που κάθε απόπειρα ρύθμισης καταλήγει σε γελοιοποίηση των ρυθμιστών. H μόνη λύση είναι να πάψει η υπογραφή των πολιτικών να αξίζει δισεκατομμύρια. Aυτό σημαίνει, αποκέντρωση της πολιτικής εξουσίας σε όλα τα επίπεδα: 1. Περισσότερες αρμοδιότητες στην Tοπική Aυτοδιοίκηση. 2. Aυτονόμηση λειτουργιών του κράτους (π.χ. AEI) 3. Aνεξάρτητες Aρχές όπως το EΣP, αλλά πραγματικά Aνεξάρτητες και πραγματικά Aρχές. 4. Περισσότερη αγορά με ιδιωτικοποίηση λειτουργιών του κράτους.
Όλα αυτά όμως σημαίνουν μικρότερη συγκέντρωση εξουσίας και γι’ αυτό ολόκληρο το πολιτικό σύστημα αντιστέκεται. Προτιμά αστυνομικού τύπου μέτρα (που γίνονται κι εντυπωσιακές εξαγγελίες) παρά πραγματική αλλαγή των δομών. Έτσι όμως απλώς διαιωνίζουν μια κατάσταση γελοιοποιώντας τους θεσμούς και τους εαυτούς τους.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Aπογευματινή» στις 27.2.2002
