Με δεδομένο ότι τα πλέον φρικτά πολιτικά αφηγήματα με καλή εσωτερική συνέπεια έχουν ελπίδα –ακόμη και σε πολύ λογικές κοινωνίες– μπορούμε να απαντήσουμε στο τρέχον ερώτημα «γιατί δεν πείθει ο ΣΥΡΙΖΑ;».
Το μυστικό ενός καλού αφηγήματος είναι η εσωτερική συνέπειά του. Εχει κάποιες βασικές παραδοχές, που μπορεί να είναι εντελώς εξωπραγματικές, αλλά το αποτέλεσμα δεν κρίνεται από αυτές. Αλλιώς δεν θα υπήρχε ούτε γεωμετρία ούτε λογοτεχνία. Υπάρχουν θαυμαστές μη ευκλείδειες γεωμετρίες που βασίζονται σε διαφορετικές από τις γνωστές παραδοχές. Ξεκινούν π.χ. ότι δύο παράλληλες τέμνονται στο άπειρο. Το παραπάνω ακούγεται εξωπραγματικό, αλλά εξίσου εξωπραγματικός είναι ο ευκλείδειος ορισμός ότι δύο παράλληλες δεν τέμνονται ποτέ. Στη λογοτεχνία το αριστούργημα της Μαίρης Σέλεϊ βασίζεται στην εξωπραγματική παραδοχή του δρος Βίκτορα Φρανκενστάιν, ο οποίος διά αλχημικών μεθόδων δίνει ζωή σε άψυχα πράγματα.
Στην πολιτική η συνέπεια των αφηγημάτων έχει σημαντικό ρόλο. Δεν προκαλεί απορία πως η πατρίδα του Γκαίτε, του Μπετόβεν, του Αϊνστάιν, μια χώρα που εκείνο τον καιρό ήταν το κέντρο του ορθολογισμού και των επιστημών, έφτασε να εξοντώσει εκατομμύρια ανθρώπους. Από τη στιγμή που έγινε παραδεκτό ότι «οι Εβραίοι είναι στη ρίζα του κακού», το Ολοκαύτωμα ήταν λογική συνέπεια αυτού του παράλογου αξιώματος.
Με δεδομένο ότι τα πλέον φρικτά πολιτικά αφηγήματα με καλή εσωτερική συνέπεια έχουν ελπίδα –ακόμη και σε πολύ λογικές κοινωνίες– μπορούμε να απαντήσουμε στο τρέχον ερώτημα «γιατί δεν πείθει ο ΣΥΡΙΖΑ;» Δεν φταίνε οι εξωπραγματικές παραδοχές του· να θυμηθούμε πως κέρδισε εκλογές υποστηρίζοντας ότι θα καταργήσει το μνημόνιο με ένα νόμο και ένα άρθρο. Φταίει η εσωτερική ασυνέπεια του αφηγήματός του. Ενα παράδειγμα: πριν από δέκα μέρες τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ευλογούσαν την ανεξάρτητη δικαιοσύνη, διότι «η απόφαση του δικαστικού συμβουλίου αποτελεί κόλαφο στην προσπάθεια της κυβέρνησης Μητσοτάκη να εργαλειοποιήσει τη Δικαιοσύνη και να μετατρέψει το σκάνδαλο Novartis σε δήθεν σκευωρία». (Νάσος Ηλιόπουλος, 4.7.2022). Προχθές ο ίδιος εκπρόσωπος δήλωνε ότι «ο κ. Μητσοτάκης και η κα Μενδώνη επί είκοσι ημέρες προσπαθούσαν να “κουκουλώσουν” την υπόθεση δημιουργώντας μια ευνοϊκή περιρρέουσα ατμόσφαιρα για τον βιαστή Δημήτρη Λιγνάδη (…) Η ατμόσφαιρα αυτή αποτυπώθηκε στην απόφαση του δικαστηρίου» (13.7.2022).
Πόσο συνεπές είναι ένα αφήγημα που λέει: α) η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη και χαστούκισε την κυβέρνηση Μητσοτάκη, ακυρώνοντας τις προσπάθειες για εργαλειοποίησή της, β) Μητσοτάκης – Μενδώνη διά της περιρρέουσας ατμόσφαιρας έβγαλαν την απόφαση για τον κ. Δημήτρη Λιγνάδη;
Δεν θα μπούμε στην ουσία των δύο υποθέσεων, απλώς θα υπενθυμίσουμε το παλιό ανέκδοτο με τον Κνίτη που φωνασκούσε κατά τη διάρκεια οργίου: «Να οργανωθούμε ρε παιδιά!».