Δεν είναι σίγουρο ότι ο παγκοσμίου φήμης ιστορικός κ. Μαρκ Μαζάουερ θα μπορούσε να περάσει τις εξετάσεις του υπουργείου Εσωτερικών για την απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας, αλλά ευτυχώς η πολιτογράφησή του έγινε «τιμητικώς», δηλαδή χωρίς εξετάσεις.
Δηλαδή μπορεί ο Βρετανός καθηγητής να ξέρει περισσότερη ελληνική ιστορία από την πλειονότητα ημών, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι θυμάται ποιο «Πνευματικό ίδρυμα που άρχισε να λειτουργεί τον 17ο αι. επηρέασε τη συνείδηση του Ποντιακού Ελληνισμού» (θέμα 11). Αφήστε, δε, το γεγονός ότι όσοι θέλουν να πολιτογραφηθούν Ελληνες πρέπει να γνωρίζουν σε ποιο συγκρότημα ήταν τραγουδιστής ο κ. Μπάμπης Στόκας (θέμα 41).
Τέλος καλό, όλα καλά για τον καθηγητή του Κολούμπια; Δεν είναι σίγουρο. Υπάρχει, για παράδειγμα, η περιπέτεια του άλλου μεγάλου ιστορικού κ. Χανς Ρίχτερ, από τον οποίο αφαιρέθηκε ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορος του Πανεπιστημίου Κρήτης επειδή κάποιοι θίχτηκαν από παραγράφους του έργου του. Μερικοί από αυτούς, μάλιστα, υπέβαλαν και μήνυση εναντίον του για «άρνηση εγκλημάτων πολέμου του ναζισμού, τα οποία στρέφονται κατά του κρητικού λαού»! Αθωώθηκε, αλλά το «τιμητικό διδακτορικό» ακόμη δεν επεστράφη.
Βεβαίως ο κ. Μαρκ Μαζάουερ έκανε την πιο οξυδερκή και ταυτοχρόνως τιμητική σύνδεση της ελληνικής ιστορίας με την ευρωπαϊκή. «Για να κατανοήσεις το μέλλον της Ευρώπης, χρειάζεται να στραφείς μακριά από τις μεγάλες δυνάμεις στο κέντρο της ηπείρου και να κοιτάξεις προσεκτικά όσα συμβαίνουν στην Αθήνα. Τα τελευταία 200 χρόνια η Ελλάδα ήταν στην πρώτη γραμμή της εξέλιξης της Ευρώπης. (…) Στη δεκαετία του 1820 η Ελλάδα έγινε ένα πρώιμο σύμβολο δραπέτευσης από τη φυλακή της αυτοκρατορίας (…) η ελληνοτουρκική ανταλλαγή των πληθυσμών ήταν η μεγαλύτερη οργανωμένη μετακίνηση προσφύγων στην Ιστορία μέχρι τότε. (…) Τον χειμώνα του 1940-41 ήταν η πρώτη χώρα που αντεπιτέθηκε αποτελεσματικά κατά των δυνάμεων του Αξονα. (…) Μόλις λίγα χρόνια μετά την ήττα του Χίτλερ, η Ελλάδα βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο της Ιστορίας, ως μέτωπο του Ψυχρού Πολέμου…» κ.λπ. (New York Times, 29.7.2011).
Ομως ο ιστορικός έχει αναφερθεί, όπως είναι φυσικό, και σε σκοτεινές σελίδες της ελληνικής ιστορίας, όπως π.χ. το πογκρόμ του 1931 σε εβραϊκές φτωχογειτονιές, όταν «ο όχλος έβαλε φωτιά στα μαγαζιά και τα σπίτια τους [και μετά βουλευτές ισχυρίστηκαν ότι οι επιτιθέμενοι] ήταν “άνδρες γεμάτοι πατριωτισμό και εθνικισμό που δεν μπορούν να χαρακτηρίζονται συμμορίες κακοποιών”» («Θεσσαλονίκη, η πόλη των φαντασμάτων», εκδ. Αλεξάνδρεια).
Είναι σημαντικότατη η τιμητική πολιτογράφηση του κ. Μαζάουερ, αλλά να θυμόμαστε πάντα ότι σ’ αυτή τη χώρα και η παλαβή Δεξιά έχει πολλά ποδάρια. Και τα απλώνει ακόμη κι εκεί που δεν το περιμένει κανείς…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 25.9.2021