Eπειδή πολλά πρωτοποριακά έργα απορρίφθηκαν κατά τη γένεσή τους, ό,τι απορρίπτεται είναι πρωτοποριακό;
Κατ’ αρχάς και ο κ. Γιώργος Σαλαμπάσης έκανε στα χρόνια του ένα τεράστιο σουξέ. Δεν έφθασε το ένα εκατομμύριο (δωρεάν) θεάσεις στο YouΤube· το 1982 δεν υπήρχαν κοινωνικά δίκτυα. Ομως, 50.000 άνθρωποι πλήρωσαν (ακριβά, σε σχέση με την αγοραστική δύναμη της περιόδου) για να αγοράσουν τον δίσκο «Το παράπονο», κάτι που ήταν πρωτοφανές για νεοεμφανιζόμενο τραγουδιστή. Το «Σ’ αγαπάω μ’ ακούς» έγινε σλόγκαν, τίτλος εφημερίδων, έπαιξε σε επιθεωρήσεις και σε ερωτικές εξομολογήσεις, αλλά μέχρις εκεί. Ουδείς επιχείρησε να το αναγάγει σε έργο τέχνης λόγω της δημοφιλίας του, ούτε προσπάθησαν να βγάλουν βαθύτερα κοινωνιολογικά ή πολιτικά συμπεράσματα από τους στίχους «Κλαίνε τα μάτια μου κι είναι τα βράδια μου φωτιά που με καίνε…». Αντιθέτως, πολλοί το χαρακτήρισαν «κοσμαγάπητο σκυλάδικο». Μετά 37 χρόνια, ο κ. Αρης Γκολφίδης, ο άνθρωπος που το ηχογράφησε, λέει γι’ αυτό: «Μιλάμε για “γαβ” τελείως…» (soundsgreektome.gr, 2019).
Πολλοί, με αφορμή το πολιτικό αλύχτισμα του Μιθριδάτη, καταφεύγουν στην πλάνη της γενίκευσης. Ισχυρίζονται, ή έστω υπονοούν, ότι επειδή πολλά πρωτοποριακά έργα απορρίφθηκαν κατά τη γένεσή τους, ό,τι απορρίπτεται είναι πρωτοποριακό. Αυτή η πλάνη βασίζεται στην επιλεκτική μνήμη. Θυμόμαστε τα λίγα σχετικώς έργα που απορρίφθηκαν επειδή ήταν πρωτοποριακά και αγνοούμε χιλιάδες άλλα που απορρίφθηκαν γιατί ήταν απλώς σκουπίδια. «Οσο για τον Καραγάτση», που όπως γράφει ο φίλος Χρήστος Χωμενίδης «προχειρογράφο τον ανέβαζαν, πορνογράφο τον κατέβαζαν…» (Capital, 31.5.2021), φυσικά έκαναν λάθος οι επικριτές του. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα προχειρογραφήματα και πορνογραφήματα που στοιβάζονται στους πάγκους των πανηγυριών φτιάχτηκαν από σύγχρονους Καραγάτσηδες.
Δεν αρκεί η πρόκληση για να γίνει ένα έργο, έργο τέχνης. Πρέπει, αν μη τι άλλο, να έχει και διάρκεια στον χρόνο. Το στιχούργημα του Μιθριδάτη δεν έχει ως θέμα την εξουσία, τις στρεβλώσεις, τα προβλήματα που δημιουργεί, θέματα που είναι διαχρονικά και πολλοί προσπαθούν χιλιάδες χρόνια να προσεγγίσουν. Είναι μια «ανηλεής» (θα πουν κάποιοι, χυδαία θα πούμε εμείς) κριτική στην κυβέρνηση· κάτι σε Πολάκη με ρυθμό χιπ χοπ.
Επομένως θα ζήσει –αν ζήσει– το πολύ τέσσερα με οκτώ χρόνια, όσο θα είναι πρωθυπουργός ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης. Βεβαίως, τα 4-8 χρόνια είναι περισσότερα από τον χρόνο που έζησε το στιχούργημα του Γιάννη Ρίτσου «Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες. Σταματήστε τις. Ο Ιωσήφ Στάλιν δεν πέθανε. Είναι παρών ο Στάλιν στο παγκόσμιο πόστο του». Τρία χρόνια μετά τη δημοσίευση του ποιήματος στην «Αυγή» (5.3.1953) έγινε το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ, που αποκήρυξε τον «πατερούλη», και μέχρι και το ΚΚΕ επιχείρησε να ξεχάσει ότι ο μεγάλος ποιητής έγραψε «Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Στάλιν. Το έργο του: Λευτεριά»…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 1.6.2021